Hazine ve Maliye Bakanlığı internet sitesinde 2024 yılı Ocak-Şubat bütçe gerçekleşmelerini açıkladı.
2024 yılı Ocak-Şubat döneminde merkezi yönetim bütçe giderleri 1 trilyon 457.9 milyar TL, bütçe gelirleri 1 trilyon 153.4 milyar TL ve bütçe açığı 304.5 milyar TL olarak gerçekleşti. Ayrıca, faiz dışı bütçe giderleri 1 trilyon 281.9 milyar TL ve faiz dışı açık ise 128.6 milyar TL oldu. Merkezi Yönetim Bütçesi 2023 Ocak-Şubat döneminde 202 milyar 802 milyon TL açık vermişti. Bu açık 2024 yılı Ocak-Şubat döneminde 304 milyar 517 milyon TL’ye yükseldi.
2024 yılında merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 11 trilyon 89 milyar 37 milyon TL ödenekten ocak-şubat döneminde 1 trilyon 457 milyar 873 milyon TL gider gerçekleşti; geçen yılın aynı döneminde 710 milyar 709 milyar TL harcama yapılmıştı.
Ocak-Şubat 2024 bütçe giderleri geçen yılın aynı dönemine göre %105.1 oranında arttı. Bu giderlerin dağıtımına baktığımızda; Ocak-Şubat 2024 döneminde yapılan her 100 TL’lik gider aşağıdaki harcama kalemlerine belirtilen yüzdeler ile dağıtılmıştır.
- Cari transferler: %39.7
- Personel Giderleri: %31.6
- Faiz giderleri: %12.1
- SGK devlet prim giderleri: %3.8
- Mal ve hizmet alım giderleri: %4.8
- Borç verme: %4.4
- Sermaye giderleri: %3.5
- Sermaye transferleri: %0.1
2024 yılı bütçe açık hedefi 2 trilyon 651 milyar 937 milyon TL olarak belirlenmişti. İlk iki ayda 304 milyar 517 milyon TL açık verildi. Vergi gelirlerinin ilk iki ayda geçen yılın aynı dönemine göre %113.6 oranında artmasına rağmen bütçe giderlerine para yetişmediği net bir şekilde anlaşılıyor. 2024 yılının ilk iki ayında personel giderlerinin geçen yılın aynı dönemine göre %145, faiz giderlerinin %216.5 ve cari transferlerin %70.2 oranında artması, devlette tasarrufun henüz başlamadığını gösteriyor. Nüfusun üçte birinin çalışma hayatında yer aldığı ülkemizde, özel sektörde çalışan sayısının 1 milyon azalıp emekli sayısının 2 milyon arttığı bir dönem yaşıyoruz. Özel sektör istihdam alanı yaratamaz iken devlet istihdam kapısı olmaya devam ediyor. Ülkemizde 2002 yılının sonunda devlette çalışanlarının sayısı 2 milyon 400 bin iken (bunca özelleştirme ve bakanlık sayılarının azaltılmasına rağmen) bugün bu sayının 5 milyon 600 bine çıkması ilk iki ayda personel giderinin %145 oranında artmasına neden oldu. Böyle giderse devletin personel giderlerini ödemekte zorlanacağı bir dönem başlayacak.
Bütçenin 31 Mart 2024 yerel seçimi de dikkate alındığında, mart ayında daha yüksek oranda açık vereceğini şimdiden söyleyeyim. Seçim sonrasında, geçen iki yılda olduğu gibi yine ek bütçe, yine vergi oran artışları ve bir defalık ek vergiler kapımızı çalacak.
