Hazine ve Maliye Bakanlığı, internet sitesinde 2024 yılı Ocak-Ekim bütçe gerçekleşmelerini açıkladı.
2024 yılı Ocak-Ekim döneminde merkezi yönetim bütçe giderleri geçen yılın aynı dönemine göre %79.4 oranında artarak 8 trilyon 114 milyar 115 milyon TL, bütçe gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre %75.1 oranında artarak 6 trilyon 853 milyar 826 milyon TL ve bütçe açığı 1 trilyon 260 milyar 289 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Ayrıca, faiz dışı bütçe giderleri 7 trilyon 65 milyar 211 milyon TL ve faiz dışı açık ise 211 milyar 385 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Merkezi yönetim bütçesi 2023 yılı Ocak-Ekim döneminde 608 milyar 63 milyon TL açık vermiş iken, 2024 yılı Ocak-Ekim döneminde 1 trilyon 260 milyar 289 milyon TL açık vermiştir.
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan verilere göre; 2024 yılı ekim ayında merkezi yönetim bütçe giderleri geçen yılın aynı ayına göre %67.9 oranında artarak 955 milyar 478 milyon TL, bütçe gelirleri ise geçen yılın aynı ayına göre %62.4 oranında artarak 769 milyar 207 milyon TL ve bütçe açığı 186 milyar 271 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Ayrıca, faiz dışı bütçe giderleri 819.3 milyar TL ve faiz dışı açık ise 50.1 milyar TL oldu. 2024 yılında merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 11 trilyon 89 milyar 37 milyon TL ödenekten ekim ayında 955 milyar 478 milyon TL gider gerçekleştirilmiştir.
CARİ TRANSFERLER TOPLAM HARCAMALARIN %38’İNİ OLUŞTURDU
Merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 11 trilyon 89 milyar 37 milyon TL ödeneğin 10 ayda 8 trilyon 114 milyar 115 milyon TL’si yani %73.2’si kullanılmış oldu. Ekonomik sınıflandırma bazında bütçe gerçekleşmeleri, aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
Bu giderlerin dağılımına baktığımızda; Ocak-Ekim 2024 döneminde yapılan her 100 TL’lik gider aşağıdaki harcama kalemlerine belirtilen yüzdeler ile dağıtılmıştır.
- Cari Transferler %38.1
- Personel Giderleri %27.7
- Faiz Giderleri %12.9
- SGK Devlet Primi Giderleri %3.4
- Mal ve Hizmet Alım Giderleri %6.4
- Borç Verme %2.9
- Sermaye Giderleri %7.8
- Sermaye Transferleri %0.8
Cari transferler Ocak-Ekim 2024 döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre %69.2 artarak 3 trilyon 90 milyar 522 milyon TL oldu. Bütçede öngörülen 4 trilyon 266 milyar 709 milyon TL ödeneğin %72.4’ü kullanıldı. Personel giderleri, söz konusu dönemde %105 artışla 2 trilyon 248 milyar 311 milyon TL olurken, personel giderleri için bütçede öngörülen 2 trilyon 553 milyar 495 milyon TL ödeneğin %88’i kullanıldı.
Personel giderleri, SGK devlet primi giderleri ve cari transferlerin toplam bütçe giderleri içindeki payı %69.2 olurken, faiz dışı giderler içindeki payı %87.1 oldu.
Bütçede giderlerin %38’ini ve faiz dışı giderlerin %44’ünü oluşturan cari transferlerin dağılımına baktığımızda; sağlık, emeklilik, SGK hazine yardımı %37, mahalli idare ve fon payları %25, görevlendirme gideri %16, hanehalkına, kuruluşlara ve sosyal amaçlı transfere %15 ve diğer %7’dir.
Faiz dışı giderlerde yıllık %63.1 oranında yükseliş görülürken, alt kalemlere baktığımızda; mal ve hizmet giderlerinin %30.5 ve sermaye giderlerinin %72.8 yıllık bazda artış kaydettiği görülmektedir. Personel giderleri yıllık %78.2 artarken, cari transfer ise %72.7 oranında bir yükseliş kaydetti.
2023 yılının aksine yılın 10 aylık döneminde Hazine’den BOTAŞ’a herhangi bir aktarım yapılmadı.
FAİZ DIŞI AÇIK SORUNU
Hazine nakit dengesi 2024 yılının ilk on ayında 1 trilyon 703 milyar TL açık verdi. Bu, geçen yılın aynı dönemine göre (523.8 milyar TL) 3.3 kat daha yüksek hazine nakit açığı demek. Bu kadar çok nakit açığı verirseniz; daha çok borçlanır daha çok faiz ödersiniz. Bütçede geçen yılın ocak-ekim döneminde -70 milyar 389 milyon TL olan faiz dışı denge, bu yılın aynı döneminde 3 kat artarak -211 milyar 385 milyon TL oldu. Bu şu demek; faiz giderimiz olmadığı durumda bile gelirlerimiz giderlerimizi karşılamıyor. Bu açık faiz dışı nakit dengesinde daha çok yıpratıcı olmuş. Faiz dışı açık geçen yılın ocak- ekim döneminde 79.4 milyar TL iken bu yılın aynı döneminde tam 9 kat artarak 734.1 milyar TL oldu. Geçmişte faiz dışı açık nedir bilmezdik, şimdi düzenli faiz dışı açık verir hale geldik.
Devlet tasarrufu unutur, harcamalarda hız kesmez ise; sonucun böyle olması normal. Nasıl olsa vergi ödeyen ücretliler ve tüketiciler var!
