Bilindiği gibi geleneksel ticarette “193 sayılı Gelir Vergisi Kanununa göre, gerçek kişilerin gelirleri gelir vergisine tabidir. 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu, sermaye şirketleri, kooperatifler, iktisadi kamu kuruluşları, dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler ve iş ortaklıklarının kazançlarını kurumlar vergisine tabi kılmıştır.” Bu durum elektronik ticarette de aynıdır. Diğer bir ifade ile E-ticaret işletmeleri de, yaptıkları satışlar, kazançları ve sahip oldukları varlıklar üzerinden devlete vergi ödemekten sorumludur.

Bu vergiler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

KDV (Katma Değer Vergisi)-Geçici Vergi--Yıllık Gelir Vergisi-Kurumlar Vergisi-Damga Vergisi-Gümrük Vergisi

Online satışlarda faaliyetlerin resmi olarak belgelenmesi gerekir. Ürünlerin satışları banka hesabı üzerinden, kart ödemesi ya da havaleyle yapılmaktadır. Ancak hepsi beyan edilir halde olmalıdır.

Aracı hizmet sağlayıcı: Başkalarına ait iktisadi ve ticari faaliyetlerin yapılmasına elektronik ticaret ortamını sağlayan gerçek ve tüzel kişilerdir.

Elektronik ticaret: Fiziki olarak karşı karşıya gelmeksizin, elektronik ortamda gerçekleştirilen çevrim içi iktisadi ve ticari her türlü faaliyettir.

Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı: Elektronik ticaret pazar yerinde elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların mal veya hizmetlerinin teminine yönelik sözleşme yapılmasına ya da sipariş verilmesine imkân sağlayan aracı hizmet sağlayıcıdır.

Elektronik ticaret hizmet sağlayıcı: Elektronik ticaret pazar yerinde ya da kendine ait elektronik ticaret ortamında mal veya hizmetlerinin teminine yönelik sözleşme yapan ya da sipariş alan hizmet sağlayıcıdır.

Elektronik ticaret ortamı: Elektronik ticaret faaliyetinde bulunulan internet sitesi, mobil site veya mobil uygulama gibi platformlardır.

Elektronik ticaret pazar yeri: Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının aracılık hizmetlerini sunduğu elektronik ticaret ortamıdır.

Hizmet sağlayıcı: Elektronik ticaret faaliyetinde bulunan gerçek ya da tüzel kişilerdir.

Elektronik Ticaret Platformu: Finans alanında, çevrimiçi ticaret platformu olarak da bilinen elektronik ticaret platformu, bir finansal aracı ile bir ağ üzerinden finansal ürünler için sipariş vermek için kullanılabilen bir bilgisayar yazılım programıdır.

Çevrimiçi: Çevrimiçi olmak, internetin aktif bir şekilde kullanıldığı, cihazın çevredeki ağlarla bağlantı halinde olduğu bir durumu ifade eder.

Elektronik Ticarette TEVKİFAT Uygulaması

01.01.2025 Tarihinde yürürlüğe giren, 21.12.2024 tarihli ve 9284 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla;

Aracı hizmet sağlayıcıları ile elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamına giren faaliyetleri dolayısıyla hizmet sağlayıcıları ile elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarına aracılık yaptıkları ödemeler üzerinden yapacakları kesinti oranı %1 olarak belirlenmiştir.

TEVKİFAT yapmakla yükümlü olanlar: Aracı hizmet sağlayıcıları, Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıları, Hizmet sağlayıcıları ve Elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarıdır.

Bu kesintiyi yapmakla yükümlü olanlar, yaptıkları mal satışı ve hizmet ifaları karşılığı kendilerine yapılan mal ve hizmet bedeli ödemeleri üzerinden, aracılık yapanlarca tevkifat yapılacaktır.

Türkiye’deki işyeri veya daimi temsilcileri vasıtasıyla faaliyet gösteren dar mükellef kurumların hizmet sağlayıcı veya elektronik ticaret hizmet sağlayıcı olması durumunda, bunlara yapılan ödemelerden de tevkifat yapılacaktır.

Kimlerden TEVKİFAT yapılmayacak: Elektronik ticaret ortamında faaliyette bulunan ve ticari, zirai, mesleki faaliyeti nedeniyle vergi mükellefiyeti bulunmayanlar, GVK 9/10 maddesi kapsamında vergiden muaf esnaf, kazançları basit usulde tespit edilenler ve hasılatları üzerinden GVK mükerrer 20/B kapsamında kesinti yapılanlara, yapılan ödemelerde tevkifat yapılmayacaktır

Kesinti yapılmayacak ödemeler: Aracı hizmet sağlayıcıları ile elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcısı tanımına girmekle birlikte bunların kendilerine ait mal ve hizmet satışı yaptıkları ve yine mükelleflerin kendilerine ait mal ve hizmetleri sattıkları, diğer bir ifadeyle ödemeye aracılık edilmediği durumlarda, bu ödemeler üzerinden kesinti yapılması söz konusu olmayacaktır.

Yine, mal ve hizmet satışına ilişkin siparişlerin aracı hizmet sağlayıcıları veya elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıları aracılığı ile verildiği ancak ödemelerin satıcılara ait EFT-POS özellikli yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanılarak veya nakit olarak kapıda ödeme seçeneği ile gerçekleştirildiği durumlarda, bu ödemeler üzerinden kesinti yapılması söz konusu olmayacaktır.

Bu Örnek 330 Seri numaralı Gelir vergisi genel tabiliğinden aynen alınmıştır. Hazır giyim sektöründe faaliyette bulunan hizmet sağlayıcı (A) Ltd. Şti. elektronik ticaret pazar yerinde mal ve hizmetlerinin teminine ve sipariş verilmesine yönelik elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı (B) A.Ş. ile sözleşme yapmıştır. Sözleşmede, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı (B) A.Ş. tarafından tasarrufuna geçen ürün bedellerinin toplamı üzerinden (KDV dâhil) %5 oranında komisyon ücreti tahsil edildikten sonra kalan tutarın hizmet sağlayıcı (A) Ltd. Şti.’ ne aktarılacağı yönünde hüküm bulunmaktadır.

(A) Ltd. Şti., (B) A.Ş. aracılığıyla elektronik ticaret pazar yerinde muhtelif müşterilere 2025 yılı Şubat ayında (400.000+40.000 KDV=) 440.000 TL tutarında giyim eşyası satışı yapmış ve satışa ilişkin tahsilatlar elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı (B) A.Ş. aracılığıyla gerçekleştirilmiştir.

Sözleşme kapsamında elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı (B) Aşnın tahsil edeceği komisyon ücretini, (A) Ltd. Şti. ’ne yapacağı ödemeden mahsup etmesi tevkifat matrahını etkilemeyecektir.

Bu durumda tevkif edilecek vergi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

(A)- KDV Dahil Ürün Satış Bedeli 440.000 TL

(B)- KDV Hariç Ürün Satış Bedeli (440.000 /1,10) 400.000 TL

(C)- Kesindi Matrahı (B) 400.000 TL

(Ç)- Kesindi Tutarı [(C) x Kesindi oranı (%1)] 4.000 TL

Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi (ETBİS)

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından çevrimiçi “ONLİNE” alışverişlerde tüketicileri korumak için oluşturulan Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi (ETBİS), e-ticaret yapan işletmeleri kayıt altına almak ve izlemek amacı ile kullanılmaktadır.

E-ticaretle uğraşan şirketler, www.eticaret.gov.tr adresine girerek ETBİS'e kayıt olabilirler.

ETBİS Sistemine kimlerin kayıt edilmesi gerekir

a)Kendilerine ait elektronik ticaret ortamında faaliyet gösteren hizmet sağlayıcılar.

b)Aracı hizmet sağlayıcılar.

c)Yurt içinde yerleşik olup yurt içinde elektronik ticaret faaliyetinde bulunmamakla birlikte yurt dışında yerleşik bir aracı hizmet sağlayıcı üzerinden sözleşme yapan veya sipariş alan hizmet sağlayıcılar.

ETBİS sistemine kayıt olunmaması, 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun tarafından suç olarak belirlenmiştir. Buna göre, ETBİS sistemine kayıt olmayan işletmelerin idari para cezasına çarptırılmaları söz konusudur

Yurt içindeki aracı hizmet sağlayıcılar üzerinden satış yapanların kayıt ve bildirim yükümlülüğü

Yurt içindeki aracı hizmet sağlayıcılar üzerinden satış yapanların kayıt ve bildirim yükümlülüğü bulunmamaktadır. Diğer taraftan, Tebliğin 5’inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi uyarınca yurt içinde yerleşik olup yurt içinde elektronik ticaret faaliyetinde bulunmamakla birlikte yurt dışında yerleşik bir aracı hizmet sağlayıcı üzerinden sözleşme yapan veya sipariş alan hizmet sağlayıcıların kayıt ve bildirim yükümlülüğü bulunmaktadır.

ETBİS 'e kayıt olmak için;

Tacirlerin; MERSİS 'de bulunan yetkili temsilcilerinin e-devlet sistemine kendi T.C. kimlik numarası ve şifreleri ile giriş yapmaları gerektiğinden, önce MERSİS 'e kaydolup (Ticaret ve Sanayi Odaları vasıtası ile) daha sonra da ETBİS 'e kayıt ve bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeleri, gerekmektedir

Esnaf ve Sanatkârların; ESBİS 'de bulunan yetkili temsilcilerinin e-devlet sistemine kendi T.C. kimlik numarası ve şifreleri ile giriş yapmaları gerektiğinden, önce ESBİS 'e kaydolup (Esnaf ve Sanatkâr Odaları vasıtası ile) daha sonra da ETBİS 'e kayıt ve bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeleri, gerekmektedir

Tacir veya Esnaf ve Sanatkâr olmayan kişi/kurumların; başka bir kayıt işlemine gerek olmadan Vergi Kimlik Numarası (VKN) bilgileri ile ETBİS 'e kayıt ve bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeleri gerekmektedir.

ESBİS: Esnaf ve Sanatkâr Bilgi Sistemidir. Tıpkı ticari işletmelerin MERSİS 'e kayıt olması gibi, esnaf ve sanatkârların da meslek faaliyetleri ile sicil işlemlerini çevrimiçi olarak yapabildikleri sistemdir.

Vergiden muaf esnaf:

GVK Madde 9/10. Ayrı bir iş yeri açmaksızın ve sanayi tipi veya seri üretim yapabilen makine ve alet kullanmaksızın oturdukları evlerde imal ettikleri malları internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden satanlar. Bu bent kapsamında esnaf muaflığından faydalanılabilmesi için Esnaf Vergi Muafiyeti Belgesi alınması, Türkiye’de kurulu bankalarda bir ticari hesap açılması ve tüm hasılatın münhasıran bu hesap aracılığıyla tahsil edilmesi şarttır. Bankalar, bu bent kapsamında açılan ticari hesaplara aktarılan tutarlar üzerinden, aktarım tarihi itibarıyla %4 (bir ve üzeri işçi çalıştırıldığı durumda %2) oranında gelir vergisi kesintiyi yapmak ve 98 ve 119 uncu maddelerdeki esaslar çerçevesinde beyan edip ödemekle yükümlüdür. İstihdama bağlı indirimli oranın uygulanması için ilgili ayda bir işçinin en az on gün süreyle çalıştırılması gerekir. Bu hasılat tutarı üzerinden ayrıca 94 üncü madde kapsamında kesindi yapılmaz. Bu bent kapsamında elde edilen hasılatın (1.580.000 TL.) Türk lirasını aşması hâlinde, mükellef izleyen takvim yılı başından itibaren gerçek usulde vergilendirilir ve tekrar bu muafiyetten faydalanamaz. Bentte yer alan hasılat koşulu dışındaki diğer şartların ihlal edildiğinin tespit edilmesi hâlinde muafiyetten faydalanılamaz ve zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler, vergi zıyaı cezası kesilmek suretiyle gecikme faiziyle birlikte tahsil olunur. Bentte yer alan oranları ve tutarı, yarısına kadar indirmeye ve iki katına kadar artırmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir.

Genç girişimcilerde kazanç istisnası:

GVK Madde 20/B İnternet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden; metin, görüntü, ses, video gibi içerikler paylaşan sosyal içerik üreticilerinin;

Bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar ve bu ortamlar üzerinden verilen bireysel kurs, eğitim, veri işleme ve geliştirme, ürün tanıtımı gibi hizmetlerden sağlanan kazançlar ile akıllı telefon veya tablet gibi mobil cihazlar için uygulama geliştirenlerin elektronik uygulama paylaşım ve satış platformları üzerinden elde ettikleri kazançlar gelir vergisinden müstesnadır.

Bu istisnadan faydalanılabilmesi için Türkiye’de Kurulu bankalarda bir hesap açılması ve bu faaliyetlere ilişkin tüm hasılatın münhasıran bu hesap aracılığıyla tahsil edilmesi şarttır. Bankalar, bu kapsamda açılan hesaplara aktarılan hasılat tutarı üzerinden, aktarım tarihi itibarıyla %15 oranında gelir vergisi tevkifatı yapmak ve Kanunun 98 ve 119 uncu maddelerindeki esaslar çerçevesinde beyan edip ödemekle yükümlüdür. Bu tutar üzerinden 94 üncü madde kapsamında ayrıca kesindi yapılmaz. Mükelleflerin birinci fıkra kapsamı dışında başka faaliyetlerinden kaynaklanan kazanç ya da iratlarının bulunması istisnadan faydalanmalarına engel değildir. Birinci fıkra kapsamındaki kazançları toplamı 103 üncü maddede yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı aşanlar ile faaliyete ilişkin tüm gelirlerini ikinci fıkrada belirtilen şartlara göre tahsil etmeyenler bu istisnadan faydalanamazlar. Bu durumda olanların, 94 üncü maddenin birinci fıkrası kapsamında kesindi yapma yükümlülüğü yoktur. İstisnaya ilişkin şartların taşınmadığının tespit edilmesi halinde eksik tahakkuk etmiş olan vergi, vergi zıyaı cezası kesilmek suretiyle gecikme faiziyle birlikte tahsil olunur. Cumhurbaşkanı, bu maddede yer alan kesindi oranını her bir faaliyet türü için ayrı ayrı sıfıra kadar indirmeye, bir katına kadar artırmak suretiyle yeniden tespit etmeye; Hazine ve Maliye Bakanlığı, maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.

HASAN SANCAK
YMM/BD

Kaynakça:

193 Sayılı Gelir Vergisi Yasası

552 Sayılı Kurumlar Vergisi Yasası

6563 Sayılı Yasa

9284 Sayılı Cumhur Başkanlığı Kararı