Konaklama işletmeleri; konukların geceleme gereksinimlerini karşılayan işletmelerdir.

Bunun yanı sıra, konukların yeme-içme, sağlık, spor, golf, kongre, sergi ve eğlence gereksinimlerini karşılayabilmeleri için gerekli yardımcı birimleri de bünyelerinde bulundururlar.

Konaklama işletmeleri:

1.Otel,

2.Motel,

3.Tatil Köyü,

4.Pansiyonlar

Yardımcı Konaklama İşletmeleri:

1.Kamping

2.Oberj

3.Hostel

4.Apart

ÖNBÜRO HİZMETLERİ

Konuğun;  rezervasyondan başlayarak, ayrılmasına kadar geçen süre içinde konukla ilgili iş ve işlemlerin gerçekleştirildiği departmandır.

Ön büronun Kısımları

Resepsiyon (Otele gelen konukların kayıtlarının yapıldığı ve tutulduğu bölümdür)

Rezervasyon (Rezervasyon, oda taleplerinin karşılandığı bölümdür)

Ön Kasa (Konukların hesapları, ön kasada tutulur ve tahsilatlar da ön kasada yapılır)

Danışma (Konuğu karşılayan ve uğurlayan bölümdür)

Santral (Konukların tüm telefon isteklerini cevaplandırır)

Ön büronun Muhasebe Departmanına Bildirimi

Ön büro , konuklarla ile ilgili tüm hesapları, yazışmaları, günlük gelir ve giderleri, konukların kaç gün kalacaklarını, bedelsiz konuk olup olmadığını, oda ücretlerinde değişiklik yapılıp yapılmadığını muhasebeye bildirir. Bunun dışında ön büronun tüm departmanlarla ilişkisi vardır.

Konaklama vergisi kapsamında olmayan hizmetler:

·        Öğrencilerin kaldığı yurtlar,

·        Pansiyon ve kamplarda öğrencilere verilen hizmetler,

·        Yabancı devletlerin Türkiye üzerindeki diplomatik temsilcilikleri, konsoloslukları ve bunların diplomatik haklara sahip mensupları,

·        Uluslararası anlaşmalar gereğince vergiden muaf tutulan uluslararası kuruluşlar ve mensuplara verilen hizmetler.

Konaklama işletmelerinin muhasebesi açısından özellik gösteren konular:

Hâsılat işlemleri muhasebesi

Maliyet işlemleri muhasebesi

Katma Değer Vergisi işlemleri muhasebesi

Dövizli işlemlerin muhasebesi

A-   Hâsılat işlemleri muhasebesi

Konaklama işletmelerinde hâsılatlar ve gelirler oda gelirleri ile çeşitli hizmet bölümlerinden elde edilen gelirlerden oluşur.

Hâsılat hesaplarının açılımları şu şekildedir.

600           YURTİÇİ SATIŞLAR

600 00      Konaklama Gelirleri

600 00 1    Münferit Müşteriler

600 00 2    Grup Müşteriler

600 01      Yiyecek Gelirleri

600 01 1    Ana Restoran Gelirleri

600 01 2    Pansiyon Gelirleri

600 02       İçecek Gelirleri

600 02 1    Ana Restoran Gelirleri

600 03     Plaj, Yüzme Havuzu, Sauna Gelirleri

600 03 1    Plaj Gelirleri

600 03 2    Yüzme Havuzu Gelirleri

600 03 3    Sauna Gelirleri

600 04      Casino Gelirleri

600 05      Çamaşır Yıkama Gelirleri

600 06    Sair Hizmet Gelirleri

600 06 1    Deniz Aktiviteleri

Konaklama işletmelerinde bir günden fazla süren konaklamalarda oda ücretleri günlük olarak tahakkuk ettirilmekte ve müşteri hesabına günlük olarak işlenmektedir.

Günlük olarak tahakkuk ettirilen ve muhasebe kayıtlarına da günlük hâsılat raporuna istinaden hasılat olarak geçirilen günlük oda gelir  tahakkuklarıyla müşterinin hesabına geçirilen diğer harcamalar (peşin harcamalar dışında kalan) ilişkin faturalar müşterinin otelden ayrıldığı gün düzenlenmektedir.

İşte bu nedenle konaklama işletmeleri  muhasebe kayıtlarına hasılat olarak geçirilen ancak henüz faturası düzenlenmemiş gelirlerini takip ve kontrol amacıyla geçici bir hesap niteliğinde olan kontrol hesapları kullanmaktadırlar.

Bir Gecelik Örnek: Bay İlyas 20.09.2024 günü bir gece konakladı ve ertesi günü ayrıldı. KDV ve Konaklama Vergisi hariç bir gecelik bedel 10.000,00 TL tır.

ÇÖZÜM:

……………………..21.09.2024…………………

100 KASA                                      11.200,00

100.02 Ön Kasa (Resepsiyon)

100.02.01 TL

600 YURİÇİ SATIŞLAR                                     10.000,00

600.00 Konaklanma Gelirleri

391 HESAPLANAN KDV                                   1.000,00

360 ÖDEN. VERGİ VE FONLAR                             200,00

360.10.Konaklama Vergisi

21.09.2024 gün ve.. sayılı satış fatura gereği

…………………21.09.2024.……………………

100 KASA                                      11.200,00

100.01 Merkez Kasa

100.01.01 TL

100 KASA                                 11.200.000,00

100.02 Ön Kasa (Resepsiyon)

100.02.01 TL

Resepsiyon kasadan merkez kasasına virman

……………………/……………………..

B-   Maliyet işlemleri muhasebesi

Konaklama işletmeleri bir hizmet işletmesi olduğu için muhasebe sisteminin işleyişi diğer hizmet işletmelerinden farksızdır. Fakat kayıtlama açısından farklı yönleri ve özellikleri de bulunmaktadır

Konaklama işletmelerin satışların maliyetleri; Satılan Ticari Mallar Maliyeti ve Satılan Hizmet Maliyetinden oluşmaktadır.

740 numaralı hesapta oluşan Hizmet Üretim Maliyeti, 741 numaralı Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma hesabı aracılığıyla 622 numaralı Satılan Hizmet Maliyeti Hesabına aktarılmaktadır. Satılan Ticari Mallar ise maliyet tutarı ile 153- Ticari Mallar Hesabına alacak, 621 numaralı Satılan Ticari Mallar Maliyeti Hesaba borç yazılmaktadır.

740 Hizmet Üretim Maliyetleri

740.10 Kat Hizmetleri

740.10 .01 Buklet Malzeme

740.10 .02 Temizlik Malzemeleri

740.10 .03 Personel Ücret ve Giderleri

740.10 .08 Amortisman Giderleri

740.20 Mutfak Hizmetleri

740.20 .01 Yiyecek Malzemeleri

740.20 .02 İçecek Malzemeleri

740.20 .03 Personel Ücret ve Giderleri

740.20 .08 Amortisman Giderleri

740.30 Ön Büro Hizmetleri

740.40 Eğlence Hizmetleri

740.50 Sağlık ve Spor Hizmetleri

740.60      iğer Hizmetler

C-   Katma Değer Vergisi işlemleri muhasebesi

Örnek:

Konaklama Bedeli (KDV Hariç): 50.000,00

Konaklama Vergisi Tutarı (%2):    1.000,00

KDV Matrahı:                             50.000,00

KDV Tutarı (%10):                        5.000,00

Konaklama Tesislerinde Verilen Geceleme Hizmeti

Konaklama tesislerinde verilen geceleme hizmeti vergiye tabidir. Geceleme hizmeti, konaklama tesisinde konaklamayanlara (geceleme hizmeti almayanlara) verilen hizmetler vergiye tabi değildir.

Konaklama tesislerinde oda veya yer tahsis etmek suretiyle verilen, tesiste günlük yatma, barınma ve kalma hizmetini ifade eder. Konaklama tesisi bakımından, geceleme hizmetini ifa etmeye yönelik odanın (birden fazla kişinin bir arada konaklayabildiği odalarda yatağın) kişinin tasarrufuna bırakılması ile birlikte hizmet sunumu başlamış olur. Günlük gecelemelerde kişinin gecelemeyi tamamlamaksızın tesisten ayrılmasının vergilendirmeye tesiri yoktur. Birden fazla günü kapsayan gecelemelerde fiilen hizmetin sunulduğu günler esas alınır; geceleme hizmetinin sunulmadığı günler için vergi aranmaz.

ÖRNEK: Otel İşletmesi 18.09.2024 tarihinde 15.000,00 TL karşılığında KDV hariç geceleme hizmeti vermiş olup, bu hizmetle ilgili aşağıdaki şekilde fatura düzenlenmesi gerekmektedir.

KDV hariç Konaklama Bedeli: 15.000,00 TL

Hesaplanan Konaklama Vergisi Tutarı: 300,00 TL (15.000,00 x 0,02 )

KDV Matrahı:   15.000,00 TL

Hesaplanan KDV Tutarı: 1.500,00 TL (15.000,00 TL x 0,10)

Konaklama Hizmeti Veren Otel Tarafından Yapılacak Muhasebe Kaydı:

__________________ 18.09.2024 _______________

120 ALICILAR                                            16.800,00

600 YURT İÇİ SATIŞLAR                              15.000,00

391 HESAPLANAN KDV                                 1.500,00

360 KONAKLAMA VERGİSİ                               300,00

Verilen Konaklama Hizmetinin muhasebe kaydı.

_________________…/…./…._______________

D-  Dövizli işlemlerin muhasebesi

Turistik konaklama işletmelerinde turistlere döviz bozma hizmeti verilmesi nedeniyle dövizli işlemler önemlilik arz etmektedir.

Merkez Bankası tarafından açıklanan döviz alış kuru geçerli sayılır. Faturanın üzerinde yazılmış olan kur dikkate alınarak faturanın tutarı belirlenir ve kayıtlara bu şekilde geçilir.

Hem yurtiçindeki hem yurtdışındaki şirketlere döviz cinsinden fatura düzenlenmesi mümkündür. Yurtiçindeki şirketlere düzenlenen dövizli faturada Türk Lirası karşılığının gösterilme zorunluluğu bulunmaktadır. Döviz cinsinden kesilen fatura, yine döviz cinsinden tahsil edilecek ise Merkez Bankası döviz alış kuru ile faturanın Türk Lirası karşılığı hesaplanmalıdır.

Değerleme sonucunda ortaya çıkan kur farkları; gelir vergisi ve kurumlar vergisi bakımından kambiyo geliri veya kambiyo gideri olarak dikkate alınır. Kur farklarının muhasebeleştirilmesinde; ilgisine göre 646- Kambiyo Karları Hesabı veya 656 Kambiyo Zararları Hesabı kullanılır.

YMM/BD HASAN SANCAK