Bu makalede, sanat eserlerinden elde edilen kazançların serbest meslek kazancı olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceği ve bu kazançların vergi istisnasından yararlanma şartları detaylı şekilde ele alınacaktır.
Giriş
Sanatçılar tarafından yapılan yağlı ve sulu boya tablolar, fotoğrafik eserler, gravür ve desen çalışmaları gibi sanat eserlerinin vergilendirilmesi, Türkiye’de Gelir Vergisi Kanunu çerçevesinde belirlenmektedir. Bu kapsamda, özellikle 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 18. maddesi, belirli sanat faaliyetlerinden elde edilen kazançlara vergi istisnası tanımaktadır. Bu makalede, sanat eserlerinden elde edilen kazançların serbest meslek kazancı olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceği ve bu kazançların vergi istisnasından yararlanma şartları detaylı şekilde ele alınacaktır.
1. Serbest Meslek Kazancı ve Kapsamı
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 65. maddesi uyarınca:
“Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır.”
Serbest meslek faaliyeti; sermayeden çok şahsi emeğe, bilgiye ve uzmanlığa dayanan, ticari mahiyette olmayan ve kendi adına yapılan çalışmaları kapsar. Bu nedenle, sanatçıların bireysel olarak ve bağımsız biçimde yürüttükleri sanat faaliyetleri serbest meslek faaliyeti sayılır.
2. 18. Madde Kapsamında Vergi İstisnası
Aynı Kanunun 18. maddesine göre bazı serbest meslek erbaplarının elde ettikleri kazançlar gelir vergisinden istisna tutulmuştur. İlgili maddede bu istisnadan yararlanabilecek kişiler şu şekilde sıralanmıştır:
- Müellifler (yazarlar),
- Mütercimler (çevirmenler),
- Heykeltıraşlar,
- Ressamlar,
- Hattatlar,
- Bestekârlar,
- Bilgisayar programcıları,
- Mucitler,
- Bu kişilerin yasal mirasçıları.
Bu kişilerin oluşturduğu eserlerden elde ettikleri gelirler, bazı koşullar dahilinde vergiden istisna edilmiştir.
İstisna Konusu Gelirler
|
3. Tescil ve Eser Niteliği Şartı
Sanatçının ürettiği çalışmaların eser olarak kabul edilebilmesi, vergi istisnasından yararlanabilmesi için oldukça önemlidir. Bu kapsamda:
- Kültür ve Turizm Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürlüğü tarafından verilen "Kayıt-Tescil Belgesi", ilgili çalışmaların 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında eser niteliğinde olduğunu belgelemiş olur.
- Söz konusu özelgede, başvuru sahibinin yağlı boya, sulu boya, fotoğraf, gravür, desen ve grafik çalışmalarının kayıt ve tescil edildiği ifade edilmiştir.
4. İstisnadan Yararlanma Sınırları
Gelir Vergisi Kanunu’nun 18. maddesinde yer alan istisna, belirli bir kazanç sınırına kadar geçerlidir. Bu sınır, her yıl yeniden değerleme oranına göre değişmektedir. Aşağıdaki tabloda, 2023 ve 2024 yıllarına ait sınırlar verilmiştir:
İstisna Sınırları (Yıllara Göre)
|
Yıl |
İstisnadan Faydalanılabilecek Azami Gelir (TL) |
||||
2025 4.300.000 TL |
|||||
|
Bu tutarların aşılması halinde, elde edilen kazancın tamamı gelir vergisine tabi olacak ve yıllık beyanname ile beyan edilmesi gerekecektir.
|
|||||
|
|
5. Tevkifat (Vergi Kesintisi) Uygulaması
Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesi gereği;
- Kamu kurumları, şirketler, vakıflar, kooperatifler vb. gibi ödeme yapanlar, sanatçılara yapacakları ödemelerden %17 oranında gelir vergisi tevkifatı yapmakla yükümlüdür.
- Ancak, 18. madde kapsamındaki gelirlerden istisna sınırı aşıldıysa, tevkifat yapma yükümlülüğü ortadan kalkar.
6. Gravür Çalışmalarıyla İlgili Özel Durum
Özelgede belirtildiği üzere, gravür çalışmalarının istisnadan yararlanabilmesi için:
- Bu çalışmaların eser niteliğinde olması gerekir.
- Eğer Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından eser olarak tescil edilmişse, bu durumda istisnadan yararlanılabilir.
Sonuç
Sanatçılar tarafından üretilen yağlı ve sulu boya tablolar, gravürler, desenler ve fotografik çalışmalar, eser niteliğinde olmaları ve belirlenen kazanç sınırları içinde kalmaları koşuluyla Gelir Vergisi Kanunu’nun 18. maddesi kapsamında gelir vergisinden muaftır.
Ancak, bu istisnadan faydalanabilmek için:
- Eserlerin 5846 sayılı Kanun’a göre tescil edilmesi,
- Yıllık gelir sınırının aşılmaması,
- Eserin bizzat sanatçı tarafından üretilmiş olması gerekmektedir.
