Ticaret Bakanlığı tarafından 15 Haziran 2024 tarih ve 32577 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan tebliğ, 2023 yılı ve sonrasındaki hesap dönemlerinde enflasyon düzeltmesi uygulayan şirketlerin esas alacağı finansal tabloları belirlemeyi amaçlamaktadır.

Giriş

Bu makalede, tebliğin amacı, kapsamı, dayanağı, tanımlar, esas alınacak finansal tablolar, sermaye ile ilgili düzenlemeler ve vergisel yükümlülükler detaylı bir şekilde açıklanmaktadır.

Amaç ve Kapsam

Amaç

Bu tebliğin amacı, 2023 yılı ve sonrasındaki hesap dönemlerinde uygulanacak enflasyon düzeltmesine ilişkin olarak genel kurul ve yönetim organınca esas alınacak finansal tabloların belirlenmesidir. Enflasyon düzeltmesi, yüksek enflasyon dönemlerinde şirketlerin finansal tablolarının gerçek mali durumu yansıtabilmesi için yapılır.

Kapsam

Tebliğ, belirli kanunlara tabi şirketler bakımından öngörülen özel düzenlemeler saklı kalmak kaydıyla, finansal tabloları enflasyon düzeltmesine tabi olan 13 Ocak 2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda (TTK) düzenlenen ticaret şirketlerini kapsar. Özel düzenlemeler bulunan kanunlar şunlardır:

  • 5411 sayılı Bankacılık Kanunu
  • 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu
  • 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu
  • 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu
  • 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun

Dayanak

Bu tebliğ, 13 Ocak 2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 210. maddesinin birinci fıkrasına dayanılarak hazırlanmıştır. TTK’nın 210. maddesi, şirketlerin finansal tablolarını nasıl hazırlayacaklarını ve düzenleyeceklerini belirleyen hükümleri içerir.

Tanımlar

Tebliğde geçen bazı önemli terimler ve anlamları şunlardır:

  • Genel kurul: Anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler ile kooperatiflerdeki genel kurulu, şahıs şirketlerindeki ortaklar kurulunu ve gereğinde ortakların tümünü ifade eder.
  • Kanun: 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu.
  • Kâr payı: Net dönem kârı veya serbest yedek akçeler üzerinden ortaklara ve kâra katılan diğer kimselere genel kurulca dağıtılmasına karar verilen tutar.
  • Serbest yedek akçe: Kanuni yedek akçelerin sermayenin veya çıkarılmış sermayenin yarısını aşan kısmı ile kanun ve sözleşme gereği ayrılanlar dışında genel kurulca ayrılmasına karar verilen yedek akçeler.
  • Şirket: 6102 sayılı Kanun’da düzenlenen ticaret şirketleri.
  • Yönetim organı: Anonim şirketler ve kooperatiflerde yönetim kurulunu, limited şirketlerde müdürü veya müdürleri, şahıs şirketleriyle sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde yöneticiyi ifade eder.

Esas Alınacak Finansal Tablolar

Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu Tarafından Belirlenen Şirketler

Finansal tablolarını Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından belirlenen muhasebe standartlarına uygun hazırlamak zorunda olan şirketler, TTK’nın 88. maddesine göre hazırlanan enflasyon düzeltmesi uygulanmış finansal tabloları esas alır.

Diğer Şirketler

Birinci fıkra kapsamı dışında kalan şirketler, 2023 yılı hesap dönemine ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) geçici 33. maddesi ile 30 Aralık 2023 tarihli ve 32415 ikinci mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan VUK Genel Tebliği (Sıra No: 555) hükümleri uyarınca enflasyon düzeltmesi uygulanmış finansal tablolar ile enflasyon düzeltmesi uygulanmamış finansal tabloları birlikte dikkate alır. Bu kapsamda:

  • Zarar Mahsubu ve Diğer İşlemler: Serbest yedek akçelerden ve dağıtılabilir diğer kaynaklardan zarar mahsubu sonrasında kalan değerlerden kâr payı dağıtımı, sermaye artırımı ve azaltımı, birleşme, bölünme, tür değişikliği işlemleri ile sermaye kaybı ve borca batık olma durumlarının tespitinde enflasyon düzeltmesi uygulanmış finansal tablolar esas alınır.
  • Kâr ve Kazanç Payı Dağıtımları: Kanun veya şirket sözleşmesine göre net dönem kârının esas alındığı kâr ve kazanç payı dağıtımlarında, yedek akçe ayrılmasında, intifa senedi sahiplerine ödeme yapılması ile dönem içerisinde dağıtılmış olan kâr payı avansına ilişkin hesaplamalarda enflasyon düzeltmesi uygulanmamış finansal tablolar esas alınır.

2023 yılı hesap döneminden sonraki dönemlerde ise, VUK’un geçici 33. maddesi ve VUK Genel Tebliği (Sıra No: 555) hükümleri uyarınca enflasyon düzeltmesi uygulanmış finansal tablolar esas alınacaktır.
 

Kâr Payı Tutarının Sınırlandırılması

Bu madde kapsamındaki şirketlerde, dağıtılması öngörülen kâr payı tutarı, VUK hükümlerine göre enflasyon düzeltmesi uygulanmış finansal tablolarda bulunan kâr dağıtımına konu kaynakların toplamını aşamaz.

Sermaye

Tescil Edilmiş Sermaye

Şirketin sermayesine ilişkin yapılacak değerlendirmelerde, ticaret siciline tescil edilmiş olan sermaye tutarı esas alınır.

Sermaye Düzeltmesi Farkları

  • Olumlu Farklar: Enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan sermaye düzeltmesi olumlu farkları, diğer öz sermaye kalemlerine ilişkin olumlu farklar ile bunların dışında kalan iç kaynakların, enflasyon düzeltmesinden kaynaklı zararlar dahil zararlar ve olumsuz farkları aşan kısmı TTK’nın 462. maddesi kapsamında sermayeye ilave edilebilir.
  • Olumsuz Farklar: Enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan sermaye düzeltmesi olumsuz farkları ile enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan diğer olumsuz farklar, genel kurulda alınacak karara istinaden sermaye azaltımı yoluyla veya olumlu farklar yahut diğer iç kaynaklarla mahsup edilebilir.

İç Kaynakların Sermayeye Eklenmesi

  1. Maddenin birinci fıkrası kapsamında bulunan şirketlerde gerçekleştirilecek sermaye artırımlarında, TTK’nın 88. maddesine göre hazırlanan enflasyon düzeltmesi uygulanmış finansal tablolar esas alınmakla birlikte, sermayeye eklenecek iç kaynak tutarı, VUK hükümlerine göre enflasyon düzeltmesi uygulanmış finansal tablolarda bulunan sermayeye eklenebilecek iç kaynakların toplamını aşamaz.

Vergisel Yükümlülükler

Bu tebliğ hükümleri uyarınca alınacak kararlarda, şirketin ve kârdan pay alacakların vergisel yükümlülüklerine ilişkin ilgili mevzuat hükümleri saklıdır. Bu durum, vergi mevzuatına uyumlu olmayı gerektirir ve vergi yükümlülüklerinin yerine getirilmesinde dikkatli olunmasını sağlar.

Yürürlük ve Yürütme

Yürürlük

Bu tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Bu tebliğ hükümlerini Ticaret Bakanı yürütür.

Sonuç

Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan bu tebliğ, enflasyon düzeltmesi uygulayan şirketler için önemli bir düzenleme getirmektedir. Şirketlerin finansal tablolarının gerçeğe uygun şekilde hazırlanması ve mali durumlarının doğru yansıtılması, hem şirketlerin iç yönetimi hem de paydaşları açısından büyük önem taşımaktadır. Bu tebliğ, şirketlerin finansal tablolarının enflasyon etkisinden arındırılarak daha sağlıklı bir mali tablo sunmalarını sağlamayı amaçlamaktadır.

Enflasyon Düzeltmesi Finansal Tablo