Genelde yılsonu yaklaştığında, şirket adına yüksek tutarlı binek otomobiller alınarak, KDV ve ÖTV’si gider yazılıp, önemli vergi avantajı sağlanıyordu.
Örneğin, 500 Bin TL (ÖTV + KDV) otomobilin içinde 300 Bin TL’si ÖTV ve KDV olduğu düşünülürse, 66.000 TL vergi avantajı sağlanmaktaydı. Sonraki yıllarda da amortisman giderleri ile ikinci avantaj sağlanıyordu.
Yapılan yeni düzenleme ile binek otomobillerin tamir – bakım, yakıt vs. giderlerine, ÖTV ve KDV tutarlarının gider yazılmasına ve amortismanlarına gider kısıtlaması getirildi.
ÖTV ve KDV’nin Gider Yazılması
Alınan binek otomobilin ÖTV ve KDV toplamının en fazla 140.000 TL kısmı gider yazılabilecek. (2020 yılı için) Bu tutardan fazla olan ÖTV ve KDV toplamı kanunen kabul edilmeyen gider olarak değerlendirilip vergi matrahından indirimi yapılamayacaktır.
Örneğin; 600.000 TL’ye bir otomobilin net değeri 240.000 TL. ÖTV ve KDV toplamı 360.000 TL olsun. Alım tarihide 05.04.2020 tarihi olsun. Bu durumda gider yazılabilecek ÖTV ve KDV toplamı 140.000 TL olup, (2020 yılı için) geriye kalan 220.000 TL kısmı kanunen kabul edilmeyen gider olarak değerlendirilecek.
Daha önce bu otomobil için sağlanan vergi avantajı (360.000 TL’nin %20’si) 72.000 TL iken, yeni düzenlemeye göre (140.000 TL’nin %20’si) 28.000 TL olacaktır. Mükelleflerin yeni uygulama nedeniyle doğacak kaybı 72.000 – 28.000= 44.000 TL’dir.
Amortisman Uygulaması
Bilindiği üzere binek otomobillerde kıst amortisman uygulanmaktadır. Araç 4. Ayda alındığına göre 9 ay amortisman uygulanacaktır. Ancak araç kaça alınırsa alınsın ÖTV ve KDV’siz değeri (net değeri) 160.000 TL’yi geçmesi durumunda amortisman ayırma işlemi en fazla 160.000 TL üzerinden ayrılan kısmı gider olarak kabul edilecektir.
Örneğimizde otomobilin net değeri 240.000 TL’dir. Amortisman %20 üzerinden toplam amortisman (240.000 TL’nin %20’si) 48.000 TL’dir, 9 aylık 36.000 TL’dir. Bu tutarın (160.000 TL’nin %20’si) 32.000 TL, 9 aylık 24.000 TL’lik kısmı yasal gider (36.000 – 24.000 ) 12.000 TL kısmı ise kanunen kabul edilmeyen gider olmaktadır.
Bu durumda da mükellefin kaybı (12.000 TL’nin %20’si) 2.400 TL’dir. Dolayısıyla vergi uygulamaya göre, mükellefin kaybı bu örnekle ilgili olarak 44.000 + 2.400 = 46.400 TL’dir.
Tamir – Bakım, Yakıt vs. Giderler
Binek otomobillere ilişkin olarak yapılan tamir – bakım, yakıt gibi giderlerin % 70’i gider olarak kabul edilecek, % 30’u kanunen kabul edilmeyen gider olarak değerlendirilecek, kullanılan binek otomobilin kiralanmış olması da bu durumu değiştirmeyecek.
Burada bilinmesi gereken önemli bir özellikte, kanunen kabul edilmeyen gider olan %30 kısma isabet eden KDV’de hesaplanan KDV’den indirim konusu yapılamayacak. Ancak bu KDV Tutarı gider olarak değerlendirilebilir.
Görüldüğü üzere, uygulanması ve denetimi oldukça karışık ve zor olan düzenlemeler yapılmıştır.
Anlayış, ne kadar işleri karıştırsam daha çok verim alırım gibi, bizce çarpık bir anlayış. Bir yandan vergi yasalarının sadeleştirilmesi gerektiği vurgulanırken, diğer yandan daha da karmaşık hale getirmenin sonuçlarını hep beraber göreceğiz.
Dileriz mükellefler bu işten fazla zarar görmez.
Kocaeli Gazetesi | Fikret Gökmen
