Transit Ticaret Nedir?
Transit Ticaret: Yurt dışında veya serbest bölgede yerleşik bir firmadan ya da antrepodan satın alınan malın, ülkemiz üzerinden transit olarak veya doğrudan doğruya yurt dışında veya serbest bölgede yerleşik bir firmaya ya da antrepoya satılmasını, ifade eder.( 06 /06 /2006 tarih ve 26190 sayılı Resmî Gazetede yayımlanmış İhracat Yönetmeliğinin 4/n maddesi)
Daha geniş bir ifadeyle; bir ülke gerçek ve tüzel kişi tacirince yurt dışında veya serbest bölgede yerleşik bir firmadan veya antrepodan satın alınan yabancı menşeli veya Türk menşeli olup da yurt dışına satılmış malların ülkemiz üzerinden transit olarak veya doğrudan doğruya, ithalat ve ihracat rejimi hükümlerine tabi olmaksızın, yurt dışında veya serbest bölgede yerleşik bir firmaya ya da antrepoya satılmasını ifade etmektedir. Bu tanımdan anlaşılacağı üzere;
Türkiye'de yerleşik herhangi bir firma tarafından ithal edilmek amacıyla yurda getirilerek, gümrük antrepolarına alınan bir malın aynı firma ya da malları gümrük antreposunda devir alan başka bir firma tarafından başka bir ülkeye ya da malın getirildiği ülkedeki başka bir firmaya satılması da transit ticaret işlemidir.
Transit Ticaret ödeme şekli değil, bir ticaret şeklidir. Tüm ödeme şekillerine göre transit ticaret yapılabilir ve transit ticaret bedelleri üzerinde tacirin serbestçe tasarruf hakkı vardır. Transit ticaret işlemlerine vergi, resim, harç istisnası uygulanır. Transit ticarete konu olan mallardan ithalat veya ihracat vergileri alınmaz.
TRANSİT TİCARETE VERGİSEL BAKIŞ
Transit ticarete konu olan mallarla ilgili olarak, ithalata ve ihracata ilişkin vergi, resim, harç ve fon tahsil edilmez.
Transit ticarette satış bedellerinin transit ticaret bedeli olarak alışının yapılabilmesi için yurt dışından geldiğinin tespiti şarttır.
Transit ticaret bedellerinin tasarrufu serbesttir. Transit ticaret bedelinin BSMV muafiyeti kapsamında değerlendirilebilmesi için bedelin yurt dışından ülkemize transferi gerekmektedir.
V.U.K. açısından transit ticaret:
Transit ticaret konu mallar için 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 232. maddesi uyarınca fatura kesilmek zorundadır.
Maliye Bakanlığı’nın efatura.gov.tr adresinde transit ticaret yapan e-arşiv mükelleflerince e-arşiv fatura, diğer mükelleflerce kağıt fatura düzenlenmesi gerektiği belirtilmektedir.
KDV Kanunu açısından transit ticaret:
Bilindiği üzere bir teslim veya hizmetin KDV konusuna dahil olması için malın teslim anında Türkiye’de olması hizmet işleminin de yurt içinde görülmesi gerekmektedir. Dolayısıyla KDV Beyannamesi de KDV'nin konusu giren Türkiye’deki işlemlerin beyan edildiği bir beyanname türüdür.
Kaldı ki, transit ticarete konu mallar şirketin mal varlığına girip çıkmasına ve satışın fatura ile belgelenmesine rağmen, bu mallar millileştirilmeksizin satışa konu olduğu için KDV'nin konusuna girmez ve KDV beyannamesinde hiçbir şekilde gösterilmez
Başka bir ifadeyle yurtdışından alınan ve Türkiye’ye hiç gelmeden bir başka ülkeye satılan mallar, teslim anında Türkiye’de bulunmadığı için 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 1 ve 6. maddeleri uyarınca KDV’nin konusuna girmemektedir. Dolayısıyla, faturada KDV hesaplanmayacaktır.
Antrepo ve serbest bölgelerden alınan malların yurtdışına, başka bir antrepoya yahut serbest bölgeye satılması halinde 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 16/1-c maddesi hükmünce hem alım hem de satım işlemi KDV’den istisnadır. Kanun’un mezkûr maddesinde transit ve gümrük antrepo rejimleri ile geçici depolama ve serbest bölge hükümlerinin uygulandığı mallar KDV’den istisna edildiğinden hem alış hem de satış faturalarında KDV hesaplanmasına gerek bulunmamaktadır.
Damga Vergisi açısından transit ticaret:
Damga Vergisi Kanunu'nun Ek 2/1-ç maddesine göre transit ticarete konu malın satın alınması ve satılmasına ilişkin olduğunun tevsiki kaydıyla transit ticaret ile ilgili işlemler nedeniyle düzenlenen kâğıtlar (gümrük idarelerine verilen beyannameler dâhil) damga vergisinden müstesnadır.
Dolayısıyla transit ticaret kapsamında düzenlenenler sözleşmeler damga vergisinden istisnadır.
KKDF açısından transit ticaret:
B.07.1.GİB.0.06.68-165.01.03 sayılı 19.04.2012 tarihli özelgesine göre Türkiye'ye herhangi bir mal ithal edilmediğinden transit ticarette KKDF söz konusu değildir.
Muhasebeleştirme
Uygulamada transit ticaret konu mallar için ithalat işlemlerinde olduğu gibi 159 ve 153 hesaplarının kullanıldığını görülmektedir. Ancak kanaatimce, transit ticarete konu mallar işletme stoklarına fiilen girmediği için, yoldaki mallar gibi düşünülerek, bu malların 157 Diğer Stoklar hesabında takip edilmesinin transit ticaret gerçekleştiğinde 157 hesabın doğrudan 621 hesaba aktarılması, satış için de 601 Yurtdışı Satışlar hesabının çalıştırılmasının yerinde olacağı düşüncesindeyim.
*Bilgi: Uygulama da transit ticaret ile transit rejiminin birbirine karıştırıldığı görülmektedir. Transit ticaret alım satım işlemi iken transit rejimi gümrük gözetimi altındaki malların Türkiye Gümrük Bölgesi içerisinde taşınması işlemidir.
Faydalı olması ümidiyle…
Özkan Çinar
Smmm/SPK Denetçisi
Yönetim Danışmanı/Eğitmen
Kaynak: www.bdTurkey.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
