Geçtiğimiz Ağustos ayında yayımlanan 7524 sayılı kanun ile Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi Kanun’larında yapılan düzenleme ile 6563 sayılı Kanun kapsamında, elektronik ticaret pazar yerlerinde elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarının mal veya hizmetlerinin teminine yönelik sözleşme yapılmasına ya da sipariş verilmesine imkân sağlayan aracı hizmet sağlayıcılarının ve elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının, mezkur Kanun hükümlerine göre faaliyette bulunan hizmet sağlayıcılarına ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarına faaliyetleri dolayısıyla yaptıkları ödemeler vergi kesintisi kapsamına alınmaktadır.
2025 yılının başından itibaren e-ticaret platformları, işletmeler adına stopaj kesintisi yaparak bu vergileri doğrudan devlete ödeyeceklerdir.
İstihkak sahiplerinin gelir veya kurumlar vergisine mahsuben, gelir vergisi mükellefleri için %25, kurumlar vergisi mükellefleri için ise %15 oranında bir kesinti uygulanacaktır. (Uygulama başlamadan önce tevkifat oranları Cumhurbaşkanı Kararnamesi ile değiştirilmez ise belirtilen oranlar geçerli olacaktır.) Uygulamanın nasıl olacağına ilişkin Gelir Vergisi Tebliği taslağı Gelir İdaresi Başkanlığının internet sitesinde uygulayıcıların önerileri için yayınlandı.
Yapılan bu düzenleme ile vergilendirmede etkinliğin artırılması ve kayıt dışılığın azaltılması ve bu suretle vergi kayıp ve kaçağının önlenmesine katkıda bulunulması amaçlanmaktadır.
Her Geçen Gün E-Ticaretin Önemi Artıyor,
Dijitalleşmiş ticaret olarak adlandırılan e-ticaret, işletmelerin sınırlarını aşarak global ölçüde faaliyette bulunabilmesine ve kendilerine potansiyel müşteriler bulabilmesine imkân sağlayan, tüketiciler için ise evden çıkmalarına gerek kalmadan dünyanın herhangi bir yerinden alışveriş yapabilmelerine olanak sağlayan, sürekli gelişen ve değişen bir ticari faaliyet türüdür. Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de e-ticaret yıllar içinde istikrarlı bir şekilde büyümektedir.
Ülkemizde e-ticaret hacmi 2023 yılında bir önceki yıla göre %115,15 artarak 1,85 trilyon Türk lirasına ulaştı. (77,89 milyar dolar) İşlem sayısı ise bir önceki yıla göre %22,25 artarak 5,87 milyar adet olarak gerçekleşti.
Ticaret Bakanlığınca 2024 yılında e-ticaret hacminin 3,4 trilyon Türk lirası ve işlem sayısının da 6,67 milyar adet olacağı öngörülüyor.
E-ticaret hacminin genel ticaret hacmine oranı 2019 yılında %10,1 iken yıllar içinde büyük bir artış kaydederek 2023 yılında %20,3’e ulaştı.
2023 yılında e-ticaret hacminin gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) içindeki payı (E-GSYH) bir önceki yıla göre %33,3 oranında artarak %6,8’e ulaştı. E-GSYH’nin 2019-2023 yılları arasında yıllık bileşik büyüme oranı %26 oldu.
E-ticaret hacminin %51’ini mal ticareti, %49’unu ise hizmet ticareti oluşturuyor. Bunun yanında kartlı işlem hacminin %63’ü mal ticareti iken %37’si hizmet ticareti kaynaklı işlemlerden meydana geliyor.
E-ticaret hacminden en büyük payı alan ilk üç sektörden ilki 233 milyar Türk lirası ile beyaz eşya ve küçük ev aletleri olurken bu sektörü sırasıyla 135 milyar Türk lirası ile elektronik ve 127 milyar Türk lirası ile giyim, ayakkabı ve aksesuar sektörleri izliyor.
Pazaryerlerinde e-ticaret faaliyeti yürüten işletme sayısı ise 540 bine yaklaşırken kendi sitesinden veya mobil uygulamasından e-ticaret faaliyetinde bulunan ETBİS’e (Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi) kayıtlı işletmelerin sayısı 35 bini aştı.
Ülkemizde e-ticaret yapan işletmelerin %76’sı şahıs işletmesi, %21’i limited şirket ve %3’ü anonim şirkettir. İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa ve Antalya, e-ticaret faaliyetinde bulunan işletmelerin en çok bulunduğu ilk 5 il olarak öne çıktı.
Tevkifat Matrahı Nasıl Hesaplanacak?
Tevkifata tabi matrah; mal/hizmet bedeli ve prim, komisyon bedelinin toplamından oluşmaktadır. Ödemeden kesilen komisyon miktarı da tevkifatın matrahına eklenecektir. Aktarılan ödeme içinde yer alan KDV, Konaklama Vergisi gibi vergiler, tevkifat matrahına dahil edilmeyecektir. Dolayısıyla matrah; KDV hariç satılan mal/hizmet bedelinden komisyon düşülmemiş tutardan oluşmaktadır.
Sistem Nasıl Çalışacak?
E-ticaret platformlarını kullanarak ürün satmak istiyorsanız, öncelikle e-ticaret platformlarında bir mağaza açacaksınız. Ürünlerinizi bu mağaza üzerinden satacaksınız. Satış bedeli, önce aracı hizmet sağlayıcıya, yani platforma gidecek. Platform da aranızdaki sözleşmeye istinaden, komisyonunu kesip ödemeyi yapacaktır.
Her mükellefte olduğu gibi e-ticaretten elde edilen kazançlar içinde gelir veya kurumlar vergisi ödenmesi gerekmektedir. Bunun için de gelir vergisi ya da kurumlar vergisi beyannamesi verilmelidir.
Ancak e-ticarete yönelik son yıllarda yapılan vergi incelemelerinde, bu sektörde ciddi bir vergi kayıp ve kacağı olduğu anlaşılınca, bunun önüne geçebilmek için yeni bir vergilendirme modeline geçilmesi amaçlandı. Yapılan yeni düzenleme uyarınca artık vergi e-ticaret platformları aracılığıyla peşin kesilip vergi dairesine yatırılacak. Yıl sonunda ise yine yapılan tüm faaliyetlere ilişkin gelir vergisi veya kurumlar vergisi beyannamesi verilecek ve tevkif edilen vergiler, gelir/kurumlar vergisinden mahsup edilecek ve varsa yıllık beyannamelerde mahsup edilemeyen tutarlar iadeye konu edilecektir.
Burada tek amaç vergi kayıp ve kaçağını önlemek değil elbette. Verginin kısa yoldan ve peşin olarak tahsil edilmesi de amaçlanmaktadır. Vergi idaresi, tek tek on binlerce mal ve hizmet sağlayıcısından vergi tahsil edeceğine, bu tahsil görevini ve vergi sorumluluğunu e-ticaret platformlarına yüklemiş oluyor.
Yeminli Mali Müşavir
