2023 yılı Ağustos ayında 51.3 milyar TL fazla veren merkezi yönetim bütçe dengesi, 2024 yılının Ağustos ayında 129.6 milyar TL açık verdi.
Bütçe dengesi 2023 yılının Ocak-Ağustos döneminde 383.4 milyar TL açık verirken, söz konusu açık 2024 yılının aynı döneminde ise 973.5 milyar TL oldu.
2023 yılı Ocak-Ağustos döneminde bütçe gelirleri 2 trilyon 998 milyar 719 milyon TL iken 2024 yılının aynı döneminde %75.2 oranında artarak 5 trilyon 253 milyar 15 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. 2024 yılı Ocak-Ağustos dönemi vergi gelirleri tahsilatı geçen yılın aynı dönemine göre %69.6 oranında artarak 4 trilyon 401 milyar 815 milyon TL olmuştur.
Merkezi yönetim bütçe gelirleri ağustos ayı itibarıyla 690 milyar 720 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. 2024 yılı Ağustos ayı vergi gelirleri tahsilatı geçen yılın aynı ayına göre %6.2 oranında artarak 576 milyar 709 milyon TL olmuştur.
8 ayda vergi türleri itibarıyla gerçekleşen vergi tahsilat tutarları, bu tutarların toplam vergi gelirleri içindeki payı ve geçen yılın aynı dönemine göre gerçekleşen tahsilat artışlarını gösteren tablo aşağıdaki gibidir.
2024 yılı Ocak-Ağustos döneminde dolaylı vergilerin payı %67.30 ve dolaysız vergilerin payı ise %32.70 olarak gerçekleşmiştir. Vergi gelirlerinin %53’ünü KDV ve ÖTV tahsilatı oluşturmaktadır. Tahsilat oranı en fazla olan gelir kalemleri; petrol ve doğalgazdan alınan ÖTV, tütünden alınan ÖTV, BSMV, dahilde alınan KDV, dijital hizmet vergisi ile stopaj yoluyla alınan Gelir Vergisi’dir.
2024 Ocak-Ağustos döneminde geçen yıl aynı döneme göre; petrolden ve doğalgazdan alınan ÖTV %220, dahilde alınan KDV %111.2, ithalde alınan KDV %56.2, Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi %183.7, harçlar %51.8, Şans Oyunları Vergisi %86.4, Damga Vergisi %76.8 ve Gelir Vergisi ise %120 oranında artmıştır.
Fiyat ve mevsim etkilerinden arındırılmış olarak vergi gelirleri ağustosta aylık %2.7 geriledi. Alt detaylara bakıldığında; Gelir Vergisi, dahilde alınan ve ithalde alınan Katma Değer Vergileri arttı. Kurumlar Vergisi ve Özel Tüketim Vergisi azaldı.
Orta Vadeli Program’da vergi tahsilat hedefi ve bütçe harcamaları hedefi de artırıldı. Buna rağmen, bütçe açığı rakamı da 2 trilyon 651 milyar 937 milyon TL’den 2 trilyon 148 milyar 500 milyon TL’ye indirildi. Yani 2024 yılı sonunda 503 milyar 437 milyon TL daha az bütçe açığı vereceğiz!
Sıkılaşmanın etkisi ile birlikte yaşanan ekonomik daralma ile azalan vergi tahsilatına rağmen hızla artan cari transferler, personel ve faiz giderleri bu hedeflere ulaşmanın imkansız olduğunu
gösteriyor.
Daha önce köşemde; memur maaşlarının dondurulabileceğini yazmıştım. Ak Parti Genel Başkan Yardımcısı Vedat Demiröz’ün beş gün önceki “657 Devlet Memurları Yasası’nda da yeni bir düzenleme yaparak, bizim özel sektörü öne çıkarıp cazip hale getirmemiz lazım” şeklindeki beyanını bir de bu şekilde değerlendirmekte fayda var.
