Offshore; İngilizce’ den Türkçe’ ye taşınmış bir kelimedir. Kelime anlamı olarak kıyıdan uzak demektir. Ekonomide kaba bir tabirle kullanılmaktadır. Vergiden uzak, yani vergisiz anlamına geliyor. Daha kabaca vergiden uzak durma, vergi vermeme veya daha az vergi verme ifadesi yerine kullanılmaktadır.
Vergilerin yüksek olduğu ülkelerde yaşayan, özellikle de sermayeden yüksek vergi alınan ülke vatandaşları, girişimciler sermayelerini düşük vergi alan, hatta hiç vergi almayan ülkelerde girişimlerde bulunarak şirket kurmaktalar. Kurulan bu tür işletmelere (şirketlere) Offshore şirket ismi verilmektedir.
Offshore şirketler yasaldır. Diğer bir ifade ile bu şirketleri kurmak ve gelir elde etmek yasa dışı değildir. Dikkat edilmesi gereken en önemli husus tam mükellefiyet kapsamında offshore şirketinizden elde ettiğiniz gelirler Türkiye’de beyan edilerek vergisi ödenmelidir. Offshore şirketinizden elde ettiğiniz gelirin vergisini ödemiyorsanız tespit edilmeniz durumunda yüksek vergi cezalarına maruz kalabilirsiniz.
Offshore şirketlerin kurulduğu yerler nerelerdir?
Offshore şirketlerine baktığımızda ağırlıklı olarak vergi cenneti olarak da nitelendirilen Pasifik ülkelerinde, Şeyseller, Virjin Adaları, Panama gibi verginin hiç olmadığı ülkelerde kurulduğunu görüyoruz. Bu ülkeler sermayeden ve dünya denetiminden uzak olmaları sebebiyle vergi cenneti olarak ün yapmışlardır. Nüfus ve yüz ölçümü olarak çok küçük olan bu ülkeler vergisiz bölge oluşturarak, kurulan yüz binlerce şirketin yaptığı çeşitli ödemelerden (kuruluş ücreti, işletme giderleri vb.) gelir elde etmektedirler. Özellikle vergisiz paraların toplanacağı noktalar olarak, daha fazla dikkat çeken bu ülkelerin gizliliğe çok önem verdiklerini görmekteyiz.
Bu bölgelerde kurulan şirketler her türlü vergiden muaf olup, yaptıkları işlemlerle ilgili kayıt tutmak ve hesap verme zorunlulukları da yoktur. Ancak;
Bu şirketlerin kurulduğu ülkelerin bazılarında yıllık sabit (maktu) bir vergi vardır. Örneğin; Bahamalar, Jersey, Isle Of Man, Delaware (ABD) 5.000 Amerikan Dolarıdır. Hong Kong ve İrlanda gibi ülkeler şirketlerin vergi iaderelerine verilmek üzere yıllık mali raporları düzenlerler. İsviçre, Madeira, Liechtenstein ve Macaristan gibi ülkelerde de kurulacak offshore şirketler için defter tutup, yıllık mali tabloları ve vergi bildirimleri düzenlemek zorundadırlar. Bu tablo ve bildirimler üzerinden sıfır ile maksimum % 4.25 oranına göre değişen oranlarda vergi ödemektedirler.
Türkiye genel olarak Kuzey Kıbrıs üzerinden offshore işlemleri yapmaktadır. Diğer deniz aşırı ülkelerde de yapılmaktadır. Rusya, Kıbrıs veya Bahama’nın offshore işlemlerini kabul etmemektedir.
Birçok uluslararası büyük şirketlerin vergi kolaylığı, işletme giderlerinin az olması nedeniyle hizmetlerini offshore ülkelerinden birinde yapılandırarak işletme kârlılıklarını büyütmeye çalıştığını görmekteyiz.
Offshore şirketleri genellikle kimler kuruyor?
Offshore şirketleri sermayedarları ağırlıklı olarak aracılık işlemleri yapanlar ve gelirlerini de aracılık işlemlerinden kazananlar tercih ediyor. Uluslararası ticaret ile uğraşanlar, danışmanlık türü hizmet verenler tarafından da tercih edildiği görünmektedir. Doğal olarak uluslararası geçerliliği olduğu için offshore bankalarda hesap açabilir ve işlem yapabilirler.
Offshore' un yasadışı ayağı hiç mi yok?
Bu tür sermayelerin bir kısmı vergiden kaçınmak amacıyla buralara gitse de bir kısmı da yasadışı fonları (paraları) aklamak üzere gittiği biliniyor. 2015 yılsonu itibariyle bahsedilen vergi cennetlerinde bulunan paranın 30 trilyon doların üzerinde olduğu tahmin edilmektedir.
Faydalı olması ümidiyle…
Özkan ÇİNAR
SMMM/SPK Denetçisi
Yön. Danışmanı/Eğitmen
