Hazine ve Maliye Bakanlığı internet sitesinde 2024 yılı Ocak-Mart bütçe gerçekleşmelerini açıkladı. Merkezi yönetim bütçesi 2024 yılı Ocak-Mart döneminde 513 milyar 482 milyon TL açık verdi.
Bütçe gelirleri 1 trilyon 637.2 milyar TL, bütçe giderleri ise 2 trilyon 150 milyar 680 milyon TL olarak gerçekleşti. Merkezi yönetim bütçesi 2023 yılı Ocak-Mart döneminde 250 milyar 25 milyon TL açık vermiş iken, 2024 yılı Ocak-Mart döneminde bütçe açığı 513 milyar 482 milyon TL oldu.
Merkezi yönetim bütçe gelirleri ocak-mart dönemi itibarıyla 1 trilyon 637 milyar 198 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. 2024 yılı Ocak-Mart dönemi vergi gelirleri tahsilatı geçen yılın aynı dönemine göre %113 oranında artarak 1 trilyon 343 milyar 960 milyon TL ve genel bütçe vergi dışı gelirleri ise 233 milyar 929 milyon TL olmuştur. Ekonomik sınıflandırma bazında bütçe gerçekleşmeleri ise aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
Bu giderlerin dağılımına baktığımızda; Ocak-Mart 2024 döneminde yapılan her 100 TL’lik gider aşağıdaki harcama kalemlerine belirtilen yüzdeler ile dağıtılmıştır.
- Cari Transferler %38.9
- Personel Giderleri %30.9
- Faiz Giderleri %11.6
- SGK Devlet Primi Giderleri %3.8
- Mal ve Hizmet Alım Giderleri %5.5
- Borç Verme %4.5
- Sermaye Giderleri %4.4
- Sermaye Transferleri %0.2
2024 yılı bütçe açığı hedefi 2 trilyon 651 milyar 937 milyon TL olarak belirlenmişti. Merkezi yönetim bütçesinde mart ayında 208 milyar 965 milyon TL ve yılın ilk çeyreğinde 513 milyar 482 milyon TL açık oluştu. İlk 3 ayda vergi tahsilatı %113 artışla 1.3 trilyon TL’yi aşarken faiz gideri %148.8 artışla 250.5 milyar TL’ye yükseldi.
Ocak-Mart 2024 döneminde personel giderleri %142 artışla 664 milyar 320 milyon TL olurken, personel giderleri için bütçede öngörülen 2 trilyon 553 milyar 495 milyon TL ödeneğin %26’sı kullanılmış oldu. Ocak-Mart 2024 döneminde cari transferler %80.1 artarak 837 milyar 168 milyon TL oldu. Bütçede öngörülen 4 trilyon 266 milyar 709 milyon TL ödeneğin %19.6’sı kullanıldı.
UFUKTA EK BÜTÇE GÖRÜLÜYOR
İktidar, 2022 ve 2023 yıllarında Ek Bütçe Kanunu çıkartmıştı. Mart ayında hem giderlerdeki güçlü artış hem de vergi dışı gelirlerdeki düşüşün etkisiyle bütçe açığında hızlı bir artış yaşandı ve merkezi yönetim bütçesi 209 milyar TL açık verdi. Bütçe dengesinin, yılın ilk çeyreğinde verdiği açık ise 513.5 milyar TL’ye yükseldi. Böylece 2 trilyon 651.9 milyar TL olarak açıklanan bütçe açığı hedefinin %19.4’lük kısmı gerçekleşmiş oldu.
2024 yılının ilk 3 aylık bütçe sonuçlarını dikkate aldığımızda; Haziran 2024’te yeni bir ek bütçe yasa teklifinin Meclis’e geleceğini söyleyebiliriz. Şöyle ki;
- Bütçede öngörülen ve genel bütçe gelirleri içinde %89’luk bir paya sahip olan ancak performansı iç talepteki canlılığa bağlı olan vergi gelirleri, yılın ikinci yarısı itibarıyla yaşanacak ekonomik yavaşlama ve iç talebin azalması ile birlikte hedeflerin gerisinde kalacak, Katma Değer Vergisi ve Özel Tüketim Vergisi tahsilatı azalacak,
- Gelir ve Kurumlar Vergisi’nde krediye erişimin sınırlandırılması, yaşanan iflas, konkordatoların etkisi ve ekonomik yavaşlama nedeniyle beklenen vergi tahsilatları yapılamayacak,
- Personel giderleri yıl sonuna kadar başlangıç ödeneklerini aşacak,
- Cari transferler seçim öncesi rekor kırmıştı, aynı performans yıl sonuna kadar sürecek ve bu kalemde de bütçe ödenekleri aşılacak,
- Deprem bölgesinde yapılan harcamalar nedeniyle kullanılan “sermaye giderleri” kaleminde öngörülen rakamın, inşaat maliyetlerinin çok yükselmesi nedeniyle önemli bir bütçe açığı kalemi olmaya devam edecek,
- Yılın ilk 3 ayında geçen yıla göre %148.8 oranında artış gösteren faiz giderleri, borçlanma ihtiyacı her geçen gün arttığı için bütçede 2024 yılı için belirlenen 1 trilyon 254 milyar TL’yi aşacak,
- Ertelenen doğalgaz ödemelerinin bu yıl içinde yapılması durumunda, borç verme kaleminin de önemli bir bütçe açığı kalemi olacağını söyleyebiliriz.
Ek bütçe demek; zam, ek vergi ve ek borçlanma demek. Kemerlerinizi bağlayın...
