Ekim 2024 itibarıyla Türkiye, Hukukun Üstünlüğü Endeksi’nde 142 ülke arasında 117. sırada.
Bu sıralamada Türkiye, geçen yıla göre bir sıra geriledi. Endekste özellikle iktidarın yetkilerinin sınırlandırılması (137. sırada) ve temel haklar (133. sırada) kategorilerinde çok düşük performans sergilediğimiz açık. Bu sonuç ile Türkiye, Doğu Avrupa ve Orta Asya grubunda da en düşük sırada ve genel endeks puanında Rusya’nın gerisinde kaldı.
Bugün sizlere; hukuka uymamanın kural haline getirildiği ülkemizde, hukuka uymayan kamu görevlilerinin neden olduğu kamu zararı ve yarattıkları bütçe açığını Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPAG) ile ilgili düzenlenen 2023 Yılı Sayıştay Düzenlilik Denetim raporundan yararlanarak analiz edeceğim.
KURUM, SAYIŞTAY RAPORLARINI YOK SAYIYOR
Sayıştay, MAPAG’da dava dosyaları ve bu dosyaların içeriklerine dair yapılan denetimlerde her yıl tekrar eden benzer kusurlar ve hatalar nedeniyle Kurum bütçesinden ilgililere ödenen hukuk dosya masraflarının 2023 yılında da devam ettiği tespitini yapmış ve devamla;
“2022 yılı denetimleri kapsamında yapılan incelemeler sonucu düzenlenen Sayıştay Raporu’nda 2022 yılı ve daha önceki yıllarda mahkeme kararına istinaden iade konusu olan idari para cezalarına dair ilk işlemi tesis eden görevli personelden, idari para cezasının ilgilisine tebliğine kadar geçen tüm süreçte görev almış kurum personelinin, özellikle açık usul ve esas işlemi eksikliği noktasında özensiz davranış gösterilip gösterilmediği, kişisel kusur olup olmadığı konularında bir inceleme veya araştırma yapılmadığı tespitine yer verilmiştir.
Kurumda yapılan idari para cezalarının iptali konulu dava dosyalarının detaylarının 2023 yılında incelenmesi neticesinde,
■ Hukuki ihtilafa konu idari para cezası türünden idari işlemlerde usul ve esaslara göre açık kusur ve hatalar bulunması nedenleriyle bu işlemlerin mahkemelerce iptal edilmeye devam edildiği,
■ Dava konusu edilen işlemlerin tamamına yakınının 2021 ve 2022 yıllarında bulgu konusu edilen usul ve esasa ilişkin açık hatalar içeren hususlardan kaynaklı olduğu,
■ Aynı kusur ve hataların süreklilik kazanması ve gerekli önlemlerin alınmaması nedeniyle kamu gelirlerinin azalmasına sebebiyet verme konusunun devam ettiği,
■ Buna rağmen söz konusu işlemlerde usul ve esaslara göre açık şekilde kusurlu işlem tesis edenler ile ilgili kusur incelemesi yapılmadığı ve gerekli işlemlerin tesis edilmediği, tespit edilmiştir” şeklinde görüş ve tespitlerini paylaşmıştır.
İhale edilmemesi gereken sahayı ihaleye çıkar, mahkeme ihaleyi iptal etsin, tazminat öde!
Sayıştay, 2021 ve 2022 yıllarında özellikle maden ihalesine konu edilmemesi gereken sahalardan kaynaklı hukuki ihtilaflar nedeniyle Kurumun karşı karşıya olduğu hukuki ihtilafların yönetilemez boyutta olmasını raporlarına konu etmiş. Ancak sonuç değişmemiş.
MAPAG ile ilgili olarak yapılan 2023 yılı incelemelerinde;
1- 830.03.04.80.01 Herhangi Bir Hizmet Tertibi ile İlişkilendirilemeyen İlama Bağlı Borçlar bütçe tertibinde 156.051.484,39 TL tutarında harcama yapıldığı,
2- İhale edilmemesi gereken sahaların ihaleye konu edilmesi ve sonrasında yapılan ruhsat iptalleri kaynaklı davalar nedeniyle ilgililere yüksek miktarlı ödemeler yapılmaya devam edildiği,
3- Kurumun Devlet hakkı ödemelerine dair duyurularına da çok fazla sayıda davalar açıldığının, tespiti yapılmıştır.
HATADA ISRAR
MAPAG ile ilgili Sayıştay Raporu; Türkiye’nin Hukukun Üstünlüğü Endeksinde neden çok geride kaldığının belgesi gibi. Bırakın siyasetçiyi, maddi ve cezai sorumluluğu olan bürokrasi bile Sayıştay raporlarını takmıyor.
İptale konu Devlet hakları, idari para cezaları ve maden ihaleleri neticesinde ödenmek zorunda kalınan hukuki dosya masrafları yanında tahsil edilen idari para cezaları, Devlet hakkı tahsilatları ve ihale bedelleri iade edilmek zorunda kalınarak bütçeye ayrıca ilave yük getirilmeye devam ediliyor.
Yasalara uymayan şahsi kusur ve ihmalleri nedeniyle devletin tazminat, dava vekâlet ücreti ve dava masrafları ödemesine neden olan personele hiçbir işlem yapılmıyor.
Acaba neden?
