Bugün ülkede hukuk, eğitim, sağlık, yandaşlık v.s alanlardaki eşitsizlik ve adaletsizlik ile ilgili çok sayıda eleştiriler yapılmaktadır. Ne yazık ki bu eleştirilerde büyük oranda haklılık payı bulunmaktadır.
Her alanda yaratılan bu adaletsizliklerin toplumda yarattığı umutsuzluk ve endişe ayrı ayrı önemlidir. Ancak kanaatimizce en önemli olanı ise, yaşadığımız gelir dağılımındaki eşitsizliktir.
İnsanlık tarihindeki çatışmaların en önemli nedenleri hep adil olmayan gelir dağılımından çıkmıştır. Bu kural ulusların kendi içinde veya ülkeler arası ilişkilerde de böyle oluşmaktadır.
Eşitlik derken dilim dilim eşitlik kastetmiyorum. Tanrı bile insanları eşit yaratmamıştır. Kimisi uzun boylu, kimisi kısa kimisi zeki, bir başkası daha az zeki v.s. gibi.
Eşitlikten kastedilen hak ettiğini alamamak ve adil olmamaktır. Yani bir kısım insanlar günde 10-12 saat çalışarak ancak geçimini zar zor karşılarken, bir diğer kesim hiçbir emek harcamadan hukuk dışı yollar veya siyasi yandaş olması nedeniyle büyük servetlerin sahibi olmuş olmayı kastediyorum.
Özellikle son yıllarda ülkemizde gelir dağılımında büyük ayrışmalar bunu açıkça yansıtmaktadır. Bilimsel istatistiklerde bu durum gini katsayısı adı verilen bir çalışmayla tespit edilmektedir. Gini katsayısı, bir ulusun içinde var olan gelir veya servet eşitsizliğinin ölçülmesinde kullanılan bir istatistiği veridir.
Bu tespitte sonuç (0) a ne kadar yakınsa gelir dağılımı o ölçüde adildir. (1) e doğru yakınsa gelir dağılımı bozuk olarak değerlendirilir. Ne yazık ki, ülkemizde bu oran 0,43 düzeyindedir. Özellikle 2022 ve 2023 yıllarında en yüksek seviyesine ulaşmıştır.
Dünyada Kosta Rika, Meksika ve Şili'den sonra en adaletsiz gelir dağılımı olağan ülkeyiz.
Diğer bir ölçü de gelirden en yüksek pay alan % 10 ile en düşük pay alan % 10’nun karşılaştırılmasıdır. Milli gelirden tepedeki % 10’nun aldığı pay, alttaki % 10’a bölünmesi suretle çıkan orandır. Ülkemizde bu oran 15 olarak hesaplanmıştır. Diğer bir ifadeyle en altta Yer alan aylık 20.000 TL geliri varsa, üst dilimde bulunan kişinin ayda 300.000 TL geliri olduğu anlamına gelmektedir. Bu oranda da dünyada oldukça kötü bir durumdayız. Bu tespit üstteki % 5 ile alttaki % 5 arasında yapılsa belki de 40-50 kat seviyelerinde olduğu da görülebilir.
Böylesi gelir eşitsizlikleri toplumun büyük sıkıntısının nedeni olduğu bilinmeli ve siyasilerin bunu çok iyi anlayıp değerlendirilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Bu durumu kader olarak sunanların varlığı da toplumun en büyük şansızlığıdır.
