Genç girişimci istisnası ile ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis edilen ve mükellefiyet başlangıç tarihi itibarıyla 29 yaşını doldurmamış tam mükellef gerçek kişilere vergi avantajı sağlanmaktadır.
Gelir Vergisi Kanunu'nun “Genç Girişimcilerde Kazanç İstisnası” düzenlemesi, mükerrer 20'nci madde ile 10.02.2016 tarihinden itibaren yürürlüğe girmişti. İstisnanın getiriliş amacı; ekonomik büyüme ve kalkınmanın itici gücü, yenilik ve yaratıcılığın en önemli kaynaklarından biri olan genç girişimcilerin kazanç istisnası yolu ile desteklenmesi olarak açıklanmıştı.
Genç girişimci istisnası ile ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis edilen ve mükellefiyet başlangıç tarihi itibarıyla 29 yaşını doldurmamış tam mükellef gerçek kişilere vergi avantajı sağlanmaktadır. İstisna tutarı, faaliyete başladıkları takvim yılından itibaren üç vergilendirme dönemi boyunca elde ettikleri ticari, zirai ve serbest meslek kazançlarından elde ettikleri 75.000 TL'ye kadar olan kısımdır.
İstisna, her vergilendirme döneminde yıllık 75.000 TL olarak uygulanıp, bir vergilendirme döneminde istisna tutarının altında kazanç elde edilmesi durumunda ise istisnadan yararlanılmayan tutar ertesi yıla devredilememektedir.
Bu istisnadan yararlanılabilmesi için;
– İşe başlamanın kanuni süresi içinde bildirilmiş olması,
– Kendi işinde bilfiil çalışılması veya işin kendisi tarafından sevk ve idare edilmesi,
– Faaliyetin adi ortaklık veya şahıs şirketi bünyesinde yapılması halinde, işe başlama tarihi itibarıyla ortakların tamamının tüm şartları taşıması,
– Faaliyeti durdurulan veya faaliyetine devam eden bir işletmenin ya da mesleki faaliyetin (ölüm nedeniyle faaliyetin eş ve çocuklar tarafından devralınması hali hariç olmak üzere) eş veya üçüncü dereceye kadar (bu derece dahil) kan veya kayın hısımlarından devralınmamış olması,
– Mevcut bir işletmeye veya mesleki faaliyete sonradan ortak olunmaması,
gerekmektedir.
YENİ İSTİSNA TUTARI HER YIL ARTACAK
Gelir Vergisi Kanunu'nda söz konusu kazanç istisnasının 75.000 TL olarak belirlenen tutarının artırılmasına ve yeniden değerlemesine yönelik bir hüküm bulunmadığından, söz konusu istisna tutarı 01.01.2023 tarihine kadar aynı kalmıştır.
Bugün sizlere; 27.01.2023 tarihinde Meclis'e sunulan ve Plan ve Bütçe Komisyonu'nda da kabul edilen “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Teklifi” ile genç girişimci kazanç istisnasında, 01.01.2023 tarihinden itibaren elde edilen gelir ve kazançlara uygulanmak üzere yapılacak önemli değişikliği açıklayacağım.
Genç girişimcilere sağlanan kazanç istisnası tutarı güncellenerek, Gelir Vergisi tarifesinin ikinci diliminde yer alan tutar olarak belirleniyor ve bu tutarın her yıl yeniden değerleme oranında artan ikinci dilim tutarına göre artırılarak uygulanması sağlanıyor.
Böylece, söz konusu istisna tutarı 2023 yılı için 150.000 TL olarak uygulanacak ve izleyen yıllarda da Gelir Vergisi tarifesinin ikinci dilim tutarı artıkça istisna tutarı da artacak.
GENÇ GİRİŞİMCİ 2023 YILINDA 26.500 TL DAHA AZ VERGİ ÖDEYECEK
Kanun teklifi ile birlikte açıklanan etki-analiz raporundan; genç girişimcilerde kazanç istisnasından 2021 yılında 92.000 mükellefin faydalandığını ve alınmayan Gelir Vergisi tutarının 2021 yılında 344 milyon TL olarak gerçekleştiğini (kişi başı ortalama 3.740 TL vergi harcaması demek) ve 2022 yılında ise istisna nedeniyle alınmayacak Gelir Vergisi tutarının 580 milyon TL olacağı bilgisine ulaştım.
Etki-analiz raporundan; istisnaya konu edilebilecek kazanç tutarının, Gelir Vergisi tarifesinin ikinci dilimi (2023 yılı için 150.000 TL) belirlenmesi ile birlikte; 2023 yılında bu istisnanın vergisel maliyetinin yaklaşık 1.1 milyar TL olacağını ve düzenlemenin ilave 500 milyon TL maliyetinin olacağının hesaplandığını da öğreniyoruz.
Düşünün; gayet güzel bir düşünce ile genç nüfusu iktisadi yaşama giriş için teşvik eden bir düzenleme yapıyorsunuz ama istisna tutarını 7 yıldır sabit tutuyorsunuz. Bu süre içinde de enflasyon tarihi rekorlar kırmış ve kırmaya da devam ediyor.
Yapılacak değişiklik ile birlikte; 2022 yılında 75.000 TL kazancı nedeniyle 13.750 TL daha az vergi ödeyen genç girişimci, 2023 yılında elde edeceği 150.000 TL kazancı için 26.500 TL vergiyi ödemeyecek.
Ülkemizde, Aralık 2022 sonu itibari ile faal Gelir Vergisi mükellefi sayısı 2.364.625 ve 2023 yılı bütçesinde istisna ve muafiyetler nedeniyle alınmayacak vergi tutarı (yani vergi harcaması) 994 milyar 380 milyon TL olarak belirlenmiş iken iş yaşamına vergi mükellefi olarak başlamak isteyen genç girişimciler daha fazlasını hak etmiyor mu?
Sözcü | Nedim Türkmen
