Bugüne kadar birçok vergi afları yapıldı. Şu anda da bir vergi affı gündemde. Tabii genel olarak vergi aflarının vergi teorilerine uygun olmadığı, vergisini zamanında ödeyen ile ödemeyen arasında adaletsizlik yarattığı, insanların vergi ödeme isteğini engellediği gibi bir takım doğru veya yanlış fikirleri burada tartışmayacağız.

Af yasası çıkacaktır, piyasayı rahatlatacaktır, devlete ek gelirler sağlayarak devlet bütçesinin rahatlamasını sağlayacaktır, birçok yeni sosyal ödemelere kaynak bulunmuş olacaktır ve belki de bütçe açıklarına son verilmiş olacaktır. Bunları da tartışmıyoruz.
Ben, her zaman söylediğim gibi, düşünce olarak, önce muhasebeciyim. Dolayısıyla vergi aflarının ve diğer bazı düzenlemelerin muhasebe kayıt sistemi açısından eksiklerini burada gündeme getirmek istiyorum.
Mesleğimiz açısından, bankacılık ve finansman kesimleri bakımından yapılan kayıtların tek düzen muhasebe sistemine uygun olması, Türkiye Finansal Raporlama (TFRS) açısından da önemlidir. Tekdüzen muhasebe sistemi de Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğleri ile düzenlenmiştir ve düzenlenmektedir. Tekdüzen muhasebe sistemine bu yazımızda kısaca TMS diyeceğiz.
TMS sistemin nasıl işleyeceğini, hangi hesaplara hangi gider ve gelirlerin veya hangi kayıtların nasıl yapılacağını tek tek ve son derece detaylı olarak açıklamaktadır. Bana göre, Devlet de bu TMS sisteminden sonra daha rahatlıkla ve kendinden emin bir şekilde e-beyanname, e-defter gibi elektronik sistemlere geçebilmiştir.
Bu sistemin işleyebilmesi için çıkarılan her türlü vergi kanun ve tebliğlerine uygun olarak da TMS yani Tekdüzen Muhasebe Sistemi tebliğlerindeki hesapların işleyişi konusunda açıklamaların yapılarak tebliğlerin çıkarılması ve yine e-tebliğ, e-beyanname sisteminde de buna uygun düzenlemelerin zamanında yapılması şarttır.
Son birkaç yıldır aflar ve diğer bazı düzenlemelerde , Tekdüzen Muhasebe sistemi konusuna dahil olan bir takım düzenlemeler yapılmakta olduğunu görüyoruz. Fakat bu kanun ve düzenlenelere paralel olarak TMS ait Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerinde de değişiklik ve düzenlemeler yapılması gerekmektedir. Oysa TMS sisteminde bu konularda değişiklik ve düzenlemeler yapılmadığını görüyoruz. Bu yüzden, meslektaşlar özellikle beyanname verirken zor durumlarla karşılaşmakta, banka bilançolarının düzenlenmesinde de zorluklar çıkmaktadır.
Şimdi bazı özel durumları belirtmek isterim.
1. 23.08.2016 Tarih ve 29810 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6736 sayılı af yasasına ait (1) sayılı tebliğde istendiği takdirde yararlanılan affın, 689 hesap yerine 296 no.lu geçici hesaba kaydedilebileceği ve böylece bilançoların bozulmayacağı belirtilmiştir. Ben de bu konuda bir yazı yayınlayarak bu hesabın kullanılmasının iyi olacağını savunmuştum.
2. Yine bir başka düzenlemede şirketlerde bazı payların geri alınması ile ilgili olarak 514 Geri Satınalınan Paylar hesabının kullanılabileceği açıklanmış ve ben de bunu bir başka yazımda kullanmıştım.
3. Buna rağmen Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerinde herhangi bir düzenleme yapılmamıştır.
4. Bu düzenleme yapılmadığı için e-beyanname sistemlerinde de gerekli düzenlemeler yapılmamıştır.
5. Sonuç olarak meslektaşlar gerek Kurumlar Vergisi beyannamelerinde ve gerekse benzer beyannamelerde zorluklarla karşılaşmaktadır.
6. Bilindiği gibi bugünlerde yine bir af yasası gündemde. Özellikle yukarıda 1. No.lu açıklamada belirttiğim durum karşımızda.
Yukarıda özellikle iki hesapla ilgili örnek vermiştim. Bu örnekler çoğaltılabilir. Maliye Bakanlığı yetkilileri, gerek bu iki konuda ve gerekse burada açıklamadığım diğer konularda yapılan düzenlemeleri incelemelidir. Bulunan çözümleri Vergi Usul Mevzuatı içindeki Tek düzen Muhasebe Sistemi Uygulama tebliğlerine ek olarak çıkarılacak tebliğlerle açıklamalıdır.
Bu açıklamalar yapılmadığı takdirde meslektaşlar, maalesef beyannamelerde zorluklarla karşılaşmaya devam edecektir. Banka bilançoları düzgün yapılamayacaktır. Bağımsız Denetim raporlarında zorluklar çıkacaktır.
Yazımı burada sona erdirerek Maliye Bakanlığının Tekdüzen muhasebe sistemi tebliğlerine ek tebliğlerle bu ve bu tip problemlere çözüm getirmesi gerektiğini düşünüyorum.
Bursa, 3.Mayıs.2018
Cevdet Akçakoca
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi