Ahmet AKÖN
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bir önceki yazımızda Veraset ve İntikal Vergisinin miras yoluyla edinilen kısmını yani, Veraseten İntikal eden kısmına değinmeye çalışmıştık. Şimdi ise İvazsız İntikal bölümü ile devam edelim.
Bir önceki yazımızda sorduğumuz soruları tekrarlarsak; Nedir bu Veraset ve İntikal Vergisi? Mükellefi kimdir? Nasıl, Ne Zaman, Nereye Bildirilir? İstisnaları Var mıdır? Hangi Matraha Hangi Oranda Uygulanır? Ne Zaman Ödenir? Taksit İmkânı Var mı?
Veraset ve İntikal Vergisi Nedir?
Konu ile ilgili daha önce neler yazmıştık kısaca hatırlayalım. Kanunun tam adı, Veraset ve İntikal Vergisidir. Bir bedel karşılığı olmadan elde edilen değerler için ödenen vergidir. Elde edilen değerler miras yoluyla elde edilmişse Veraset yoluyla intikal, bağış veya diğer yollarla bedel ödemeden elde edilmişse İvazsız intikal olarak vergiye konu olur ve elde edilen değerler için kanunun belirttiği hesaplamalara göre bir miktar Vergi ödenmesi gerekir.
Veraset ve İntikal Vergisinin Mükellefi Kimlerdir?
Veraset ve İntikal Vergisinin mükellefi, herhangi bir bedel ödemeden karşılıksız şekilde mal edinen kişidir.
Nasıl, Ne Zaman, Nereye Bildirilir?
Nasıl Bildirilir? Aynı Veraset bildiriminde olduğu gibi Gelir İdaresi Başkanlığının İnternet Sitesinde bulunan "Veraset ve İntikal Vergisi Beyannamesi” doldurup imzalayarak ilgili Vergi Dairesine verebilirler. Bu beyannamede neler var? Öncelikle ivazsız intikaller kutucuğu işaretlenir. İvazsız intikalde bulunanın kimlik bilgilerinin yanı sıra mükellefin bilgileri doldurulur.
Beyannamenin arka yüzünde ise ivazsız intikal eden mallar ve servet bilgileri bulunur. İspat edici diğer belgeler beyannameye ek yapılır.
Ne Zaman Bildirilir? İvazsız intikallerde malların hukuken sahipliğinin edinildiği tarihi takip eden bir ay içinde bildirilir.
Gerçek veya tüzel kişilerce düzenlenen yarışma ve çekilişler ile 5602 sayılı şans oyunları hasılatından alınan vergi, fon ve payların düzenlenmesi hakkında kanunda tanımlanan şans oyunlarında, yarışma ve çekiliş ile müsabakaların yapıldığı günü takip eden ayın 20 nci günü akşamına kadar bildirim yapılmalıdır.
Nereye Bildirilir?
İvazsız intikallerde tasarrufu yapan kimsenin ikametgâhının bulunduğu yer Vergi Dairesine;
İvazsız intikallerde tasarrufu yapan kişinin ikametgâhı, yabancı memlekette ise Türkiye'deki son ikametgâhının bulunduğu yer Vergi Dairesine;
İvazsız intikallerde tasarrufu yapan kişi Türkiye'de hiç ikamet etmemişse veya son ikametgâhı tespit edilememişse Maliye Vekâletine verilir.
Yabancı memleketlerde bulunan mükellefler beyannamelerini Türkiye konsolosluklarına verirler.
İstisnaları Var mıdır?
Hemen hemen tüm vergilerde olduğu gibi Veraset İntikal Vergisinde de istisnalar vardır. İvazsız intikallerde istisnalar ana hatlarıyla şöyledir.
Örf ve adete göre verilmesi mutat bulunan hediye, cihaz, yüzgörümlüğü ve drahomalar (Gayrimenkuller hariç); Bilumum sadakalar istisna kapsamına alınmıştır.
Ayrıca her yıl Veraset ve İntikal Vergisi Genel Tebliğleri ile Kanunun 4./ (b-d-e) maddesinde belirtilen İstisna hadleri (bu hadlere kadar olan tutardan Veraset vergisi alınmaz) Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında artış yapılmak suretiyle belirlenir. 2019 yılı için bu bu hadler İvazsız suretle meydana gelen intikaller için 5.760 TL ve Para ve mal üzerine düzenlenen yarışma ve çekilişler ile 14/3/2007 tarihli ve 5602 sayılı Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanunda tanımlanan şans oyunlarında kazanılan ikramiyelerde 5.760 TL olarak belirlenmiştir.
Hangi Matraha Hangi Oranda Uygulanır?
Yine her yıl Veraset ve İntikal Vergisi Genel Tebliğleri ile Vergi Matrahı dilim tutarları Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle uygulanır.
Buna göre 2019 yılında hesaplamalarda kullanılacak Veraset Vergisi Matrahı ve Oranları aşağıdaki gibidir.
|
Matrah |
İvazsız İntikallerde Vergi Oranı % |
Anne, Baba, Eş, Çocuklarından İvazsız İntikallerde Vergi Oranı % |
|
İlk 290.000 TL için |
10 |
5 |
|
Sonra gelen 700.000 TL için |
15 |
7,5 |
|
Sonra gelen 1.500.000 TL için |
20 |
10 |
|
Sonra gelen 2.700.000 TL için |
25 |
12,5 |
|
Matrahın 5.190.000 TL'yi aşan bölümü için |
30 |
15 |
Bir şahsa ana, baba eş ve çocuklarından (evlatlıktan evlat edinenlere yapılan ivazsız intikaller hariç) ivazsız mal intikali halinde vergi, ivazsız intikallere ilişkin tarifede yeralan oranların yarısı uygulanarak hesaplama yapılır.
Ne Zaman Ödenir? Taksit İmkânı Var mı?
Veraset ve İntikal Vergisi ivazsız intikallerde de tahakkukundan itibaren 3 yılda ve Mayıs ve Kasım Aylarında iki taksit olarak ödenir. (Toplam 6 taksit olarak ödenir.) Ama istenirse hepsini tek seferde ödeme imkânı vardır. Ancak peşin ödemeler için bir indirim uygulanmamaktadır.
Gerçek veya tüzel kişilerce düzenlenen yarışma ve çekilişler ile 5602 sayılı şans oyunları hasılatından alınan vergi, fon ve payların düzenlenmesi hakkında kanunda tanımlanan şans oyunları dolayısıyla dağıtılacak ikramiyelerden kesilen vergiler beyanname verme süresi içinde ödenir.
