Türkiye’de bazı ekonomik faaliyetlerde bulunan yabancılara Türk Vatandaşlığı kazanma hakkı verilmiştir.
Bu faaliyetlerden bir tanesi ise belirli bir tutarın üzerinde taşınmaz satın alınmasına ilişkin yapılacak işlemlerdir. Kısaca konuyu hatırlayalım; "12 Ocak 2017 Tarihli ve 29946 Sayılı Resmî Gazete de yayınlanan 2016/9601 sayılı BKK ile Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile Bu yönetmeliğe göre “ b) En az 1.000.000 Amerikan Doları tutarında taşınmazı tapu kayıtlarına üç yıl satılmaması şerhi koyulmak şartıyla satın aldığı Çevre Şehircilik Bakanlığınca tespit edilen” şartını sağlayan yabancılar prosedürlerin tamamlanmasından sonra Türk Vatandaşlığına hak kazanmaktadır.
Daha sonra 19 Eylül 2018 tarihli ve 30540 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 106 sayılı kararla önce bu tutar 250.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz ya da karşılığı Türk Lirası olarak revize edildi.
Nihayetinde de 7 Aralık 2018 tarih ve 30618 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 418 sayılı kararla “ …. satın aldığı veya kat mülkiyeti ya da kat irtifakı kurulmuş en az 250.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz ya da karşılığı Türk Lirası tutarı peşin olarak yatırılan taşınmazın satışının vaat edildiğine dair noterden düzenlenen sözleşmenin üç yıl süreyle devri ve terkini yapılmayacağı taahhüdüyle tapu siciline şerh edildiği” ibaresi eklenerek Gayri Menkul Satış Vaadi Sözleşmeleri de mevzuat eklenmiştir. " bu küçük hatırlatmadan sonra esas konumuza dönelim.
Gerçekleştirilen işlemlerde farklı uygulamaların önüne geçmek taşınmaz edinimi yoluyla Türk vatandaşlığı kazanılması konusunda tapu müdürlüklerinde uygulanacak usul ve esasları düzenlemek ve yabancı kişilerin bilgilendirilmesi amacıyla bir kılavuz hazırlanmıştır.
Kılavuzda belirtilen değer tespiti ve ödenmesine ilişkin hususlar yazımızın konusunu oluşturacaktır.
Konumuza geçmeden ufak bir bilgi Taşınmaz edinimi yoluyla Türk vatandaşlığı kazanılması için satış yoluyla edinilecek veya satış vaadine konu edilecek taşınmaz sayısında her hangi bir sınırlama olmadığı gibi, satış yoluyla edinilecek taşınmazın niteliğinde de (Konut, iş yeri, bahçe, tarla, arsa vb.) bir sınırlama yoktur.
Yabancıların Türk Vatandaşlığı kazanmak amacıyla taşınmaz edinimlerinde tutar önce 1.000.000 USD olarak belirlenmiş ve daha sonra yapılan düzenlemeyle bu tutar 250.000 USD ye indirilmiştir.
Bu 250.000 USD değer nasıl hesaplanıyor? 250.000 USD için gerçekleştirilen işlemler için sırasıyla üç tespit yapılmaktadır.
1- Resmi Senette beyan edilen satış bedeli/bedelleri (birden fazla taşınmaz edinirse) ve/veya Satış vaadinde belirlenen değer/değerler toplamını;
2- Değerleme Raporundaki değer/değerler (birden fazla taşınmaz edinirse) toplamı;
3- Taşınmaz bedeli için gerçekleştirilen transferler/ödemeler (transfer farklı tarihlerde birden fazla seferde ödenirse) toplamının;
her birinin ayrı ayrı 250.000 USD tutar şartını sağlaması gerekir. Diğer bir deyişle yukarıda belirtilen üç değerinde 250.000 USD veya üzerinde olması şarttır.
Resmi senette beyan değeri esas alınarak değer tespiti yapılacaktır. (Bu değer satış sözleşmesi ve satış vaadi sözleşmesi bedelleriyle uyumlu olmalıdır.) İşlem tarihinde geçerli olan (bir önceki iş gününde 15:30 açıklanan) Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Efektif Satış Kuru kullanılır. (Örneğin işlem 07.08.2019 tarihinde gerçekleştirilmişse 06.08.2019 tarihinde 15:30 da açıklanan TCMB Efektif Satış Kuru) Resmi senette beyan edilen değerin 250.000 USD şartını sağlaması gerekir.
Taşınmazın değerinin tespitinde kullanılan değerleme raporunda geçerli olan kur ise rapor tarihinden bir önceki iş günü açıklanan TCMB Efektif satış kuru kullanılır. Yine birden fazla taşınmaz alınmış ise taşınmazların değerlerinin toplamının 250.000 USD şartını sağlaması gerekmektedir.
Taşınmaz edinimine ilişkin bedellerin ödemesinde Türk Lirası işlemler gerçekleştirildiği takdirde yapılan işlemin USD karşılığının bulunabilmesi için işlemin gerçekleştirildiği tarihte geçerli olan TCMB Efektif Satış Kuru ile USD'ye çevrilerek değer hesaplanır.
Taşınmaz bedelinin ödenmesi farklı tarihlerde birden fazla seferde yapılmışsa bu değerlerin toplamının 250.000 USD şartını sağlaması gerekir. Şayet bu bedellerin ödemesinde Türk Lirası cinsinden ödeme gerçekleştirilmişse bu tutarlarda TCMB Efektif satış kuru ile USD çevrilir ve toplama dâhil edilir.
Satış işleminde yönetmeliğin yürürlüğe girdiği12 Ocak 2017 tarihinden sonra taksitli satış yapılabilirken, Satış vaadine işlemlerinde (07 Aralık 2018 tarihinde yürürlüğe girdi) 250.000 USD tutar veya karşılığı TL'nin peşin ödenmesi gerekmektedir.
Türk Vatandaşlığı hakkı kazanmak için Türk Vatandaşı bir kişiden bir veya birden fazla taşınmazın satış yoluyla edinilmesinden veya satış vaadi düzenlenmesinden sonra 250.000 USD tutarına ulaşılması gerekmektedir.
Satış yoluyla veya Satış vaadi ile taşınmaz edinilmesi iki işlem türünün birlikte uygulanmasına bir engel yoktur. Yalnız satış vaadi sözleşmesine ilişkin bedelin peşin ödenmesi, değer tespiti ve ödemelerin yönetmelikte aranan değeri sağlaması şarttır.
Ahmet AKÖN | SMMM
Kaynak: www.bdTurkey.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
