7 Aralık 2019 tarih ve 30971 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 7194 sayılı Dijital Hizmet Vergisi İle Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile hayatımıza yeni bir vergi daha katılmış oldu.
Nedir bu Değerli Konut Vergisi? Değerin Tespiti nasıl yapılır? İtiraz edilebilir mi? Matrah ve Nispeti nedir? Mükellefi kimlerdir? Mükellefiyet ne zaman başlar/biter? Muaflıkları var mıdır? Beyanı nereye ne zaman nasıl yapılır ve ödenir?
Nedir bu Değerli Konut Vergisi? "Türkiye sınırları içinde bulunan mesken nitelikli taşınmazlardan bina vergi değeri veya Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce belirlenen değeri 5.000.000 Türk lirası ve üzerinde olanlar değerli konut vergisine tabidir.” kanun metninden de anlayacağımız üzere belirlenen tutarın üzerinde değere sahip olan mesken nitelikli taşınmazlardan alınan vergidir.
Değerin Tespiti nasıl yapılır? İtiraz edilebilir mi? Değerli konutlara ilişkin değer tespiti Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünce yapılan veya yaptırılan değerleme sonucunda ortaya çıkan değerdir. Kanunda belirtilen (5.000.000.-TL) tutarı aşan mesken nitelikli taşınmazlara ilişkin ilgilileri tarafından ulaşılabilecek şekilde Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünün internet sitesinden duyurulur. Ayrıca da tebliğ edilir. Yapılan tebliğden sonra on beşinci gün sonuna kadar itiraz edilmezse değer kesinleşir. Süresinde yapılan itirazlar 15 gün içerinde değerlendirilerek sonuçlandırılır ve kesinleşen bu değer yine yukarıda anlatıldığı şekilde ilan ve tebliğ edilir. Eğer Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü tarafından bir değer çalışması yapılmamışsa Bina Vergi Değeri esas alınarak vergileme yapılır.
Matrah ve Nispeti nedir? Değerli Konut Vergisine matrah oluşturacak değer Bina Vergi değeri ile Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü tarafından belirlenen değerden hangisi yüksek ise odur.
Verginin Nispetinde de kademeli bir vergileme söz konusudur.
Mesken nitelikli taşınmazların değeri;
5.000.000.-TL ile 7.500.000.- TL arasında ise (Binde 3)
7.500.001.-TL ile 10.000.000.- TL arasında ise (Binde 6)
10.000.001.-TL nin üzerinde ise (Binde 10) oranında vergiye tabidir.
Kanunda belirlenen tutar (5.000.000.-TL) ve yukarıda yazılan vergi oranlarına esas mesken nitelikli taşınmaz değerlerinin alt ve üst sınırları ve Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce belirlenen mesken nitelikli taşınmazların değeri her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre belirlenen yeniden değerleme oranında artırılır.
Değerleme oranıyla artırılmak suretiyle hesaplanan tutarların 10.000 Türk lirasına kadar olan kesirleri dikkate alınmaz (Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce belirlenen taşınmaz değeri, değer tespitinin yapıldığı yıl yeniden değerleme oranında artırılmaz.)
Mükellefi kimlerdir? Mükellefiyet ne zaman başlar/biter? Değerli konut vergisinin mükellefi mesken nitelikli taşınmazların maliki, varsa intifa hakkı sahibi, her ikisi de yoksa mesken nitelikli taşınmaza malik gibi tasarrufta bulunanlardır.
Değerli konut vergisi mükellefiyeti mesken nitelikli taşınmazın değerinin bina vergi değeri veya Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce belirlenen değerin kanunda belirtilen tutarı aştığının (bu tutar dâhil) belirlendiği tarihi veya vergi değerini tadil eden sebeplerin doğması hâlinde bu değişikliklerin vuku bulduğu tarihi veya Muafiyetin sona erdiği (sukut ettiği) tarihi, takip eden yıldan itibaren başlar.
Yanan, yıkılan, tamamen kullanılmaz hâle gelen veya vergiye tabi iken muaflık şartlarını kazanan mesken nitelikli taşınmazlardan dolayı mükellefiyet, bu olayların vuku bulduğu tarihi takip eden taksitten itibaren sona erer.”
Muaflıkları var mıdır? Her vergide olduğu gibi elbette Değerli Konut Vergisinde de Muafiyetler vardır.
- Genel ve özel bütçeli idarelerin, belediyelerin ve üniversitelerin maliki veya intifa hakkına sahip olduğu mesken nitelikli taşınmazlar,
- Türkiye sınırları içinde mesken nitelikli tek taşınmazı olan kişilerden; kendisine bakmakla mükellef kimsesi olup on sekiz yaşını doldurmamış olanlar hariç olmak üzere hiçbir geliri olmadığını belgeleyenlerin, gelirleri münhasıran kanunla kurulan sosyal güvenlik kurumlarından aldıkları aylıktan ibaret bulunanların sahip olduğu mesken nitelikli taşınmazlar (intifa hakkına sahip olunması hâli dâhil) (Bu hüküm, belirtilen kişilerin tek meskene hisse ile sahip olmaları hâlinde hisselerine ait kısım hakkında da uygulanır.).,
- Yabancı devletlere ait olup elçilik ve konsolosluk olarak kullanılan mesken nitelikli taşınmazlar ile elçilerin ikametine mahsus mesken nitelikli taşınmazlar ve bunların müştemilatı (karşılıklı olmak şartıyla) ve merkezi Türkiye’de bulunan milletlerarası kuruluşlara, milletlerarası kuruluşların Türkiye’deki temsilciliklerine ait mesken nitelikli taşınmazlar.,
- Esas faaliyet konusu bina inşası olanların işletmelerine kayıtlı bulunan ve henüz ilk satışa, devir ve temlike konu edilmemiş yeni inşa edilen mesken nitelikli taşınmazlar (arsa karşılığı inşaat işlerinde sözleşme gereği taahhüt işini üstlenen müteahhide kalan mesken nitelikli taşınmazlar dâhil) (bu taşınmazların kiraya verilmesi veya sair surette kullanılması hâlleri hariç).
yukarıda sıralanan mesken nitelikli taşınmazlar, değerli konut vergisinden muaftır:
Beyanı nereye ne zaman nasıl yapılır ve ödenir? , Beyan Mesken nitelikli taşınmazın bulunduğu yerdeki Gelir İdaresi Başkanlığına bağlı yetkili vergi dairesine, mesken nitelikli taşınmazın değerinin belirlenen tutarı aştığı (bu tutar dâhil) yılı takip eden yılın şubat ayının 20 nci günü sonuna kadar beyanname ile beyan edilir. Vergi dairesince yıllık olarak tarh ve tahakkuk olunur. Takip eden yıllar için mükellef tarafından aynı şekilde yıllık olarak beyanname verilir ve vergi ilgili vergi dairesince tarh ve tahakkuk olunur.
Vergi dairesi tarafından tarh ve tahakkuk ettirilen vergi, beyannamenin verildiği yılın şubat ve ağustos aylarının sonuna kadar iki eşit taksitte ödenir.
Yıl içerisinde mükellefiyetin başlamasını gerektirecek durumun meydana gelmesi hâlinde, mükellef tarafından takip eden yılın beyanname verme süresi içerisinde ilgili vergi dairesine beyanname verilir.
Ahmet AKÖN | SMMM
