Kabul Edilmeyen İndirimler ve Gider Kabul Edilmeyen Ödemeler
Devletimiz bazı giderleri ticari hayatın akışına göre yapılmış olsa da Kurumlar Vergisi ve Gelir Vergisi hesabında gider olarak kabul edilmeyeceğini belirtmiştir.
Bu düzenleme 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 11. Maddesinde ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun ise 41. Maddesinde yer almaktadır. Kanunen Kabul Edilmeyen Giderlerden bir tanesi de Finansman Giderleridir. Belirli şartların bir arada bulunması halinde fiilin gerçekleşen Finansman Giderinin bir kısmının Kurum kazancının tespitinde gider olarak kabul edilemeyeceği kanun ile düzenlenmiştir.
Nedir bu Finansman Gider kısıtlaması kısa kısa bir göz atalım.
15.06.2012 tarihi ve 28324 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6322 sayılı amme alacaklarının tahsil usulü hakkında kanun ile bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına dair kanunun 6. Maddesi ile Gelir Vergisi Mükelleflerine ve 37. Maddesi ile de Kurumlar Vergisi Mükelleflerine kısıtlama getirilmesi için kanuni düzenleme yapılmıştır.
Yapılan düzenleme ile “yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşan işletmelerde, aşan kısma münhasır olmak üzere, yatırımın maliyetine eklenenler hariç, işletmede kullanılan yabancı kaynaklara ilişkin faiz, komisyon, vade farkı, kâr payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve maliyet unsurları toplamının %10’unu aşmamak üzere” bir kısıtlama getirilmiştir. Bu oranın tespitinde Bakanlar Kurulu’na yetki verilmiş daha sonra yapılan düzenleme ile bu yetki Cumhurbaşkanı olarak değiştirilmiştir.
Cumhurbaşkanı kendisine tanınan yetkisini kullanmış ve 04.02.2021 tarih ve 31385 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 3490 sayılı Karar ile bu oranı %10 olarak belirlemiştir.
Bütün bu gelişmeler ışığında Hazine ve Maliye Bakanlığı (Gelir İdaresi Başkanlığı) Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 1)’nde değişiklik yapılmasına dair tebliğ taslağını (Seri No: 18)’i internet sitesi üzerinden yayınlamış ve gelen eleştirileri dikkate alarak taslak metinde düzenlemeler yapmıştır.
Bu tarihsel bilgi notundan sonra Resmi Gazete’de yayımlanmak üzere Cumhurbaşkanlığına gönderilen 18 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğ’e bir göz atalım.
Yine her zaman ki gibi soru sorarak başlayalım. Finansman Gider Kısıtlaması Nedir? Kapsama Giren Mükellefler kimlerdir? Hangi dönem giderlerine uygulanmaktadır? Hangi Giderler Kapsama Girmektedir.? Nasıl Hesaplanır? Dikkate Edilmesi Gereken Diğer Hususlar?
Finansman Gider Kısıtlaması Nedir?
Kredi kuruluşları, finansal kuruluşlar, finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri dışında, kullanılan yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşan işletmelerde, aşan kısma münhasır olmak üzere, yatırımın maliyetine eklenenler hariç, işletmede kullanılan yabancı kaynaklara ilişkin faiz, komisyon, vade farkı, kâr payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve maliyet unsurları toplamının %10’unu aşmamak üzere Cumhurbaşkanınca kararlaştırılan kısmı kanunen kabul edilmeyen gider (KKEG) olarak kabul edilmiştir.
Kapsama Giren Mükellefler kimlerdir?
Yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşan bilanço esasına göre defter tutan Kurumlar Vergisi mükellefleri Finansman Gider Kısıtlaması kapsamındadır.
Ancak her düzenlemede olduğu gibi bu düzenlemenin de dışında kalan mükelleflerde bulunmaktadır.
Peki hangi mükellefler kapsam dışındadır.
- 4632 sayılı Kanun kapsamında faaliyette bulunan emeklilik şirketleri,
- 5411 sayılı Kanun kapsamında faaliyette bulunan Türkiye’de kurulu mevduat bankaları, katılım bankaları, kalkınma ve yatırım bankaları, yurt dışında kurulu bu nitelikteki kuruluşların Türkiye’deki şubeleri ve finansal holding şirketleri,
- 5684 sayılı Kanun kapsamında faaliyette bulunan sigorta ve reasürans şirketleri,
- 6361 sayılı Kanunun ilgili maddelerinde yer alan sözleşmelere uygun olarak faaliyette bulunan finansal kiralama, faktoring, finansman şirketleri ve tasarruf finansman şirketleri ile
- 6362 sayılı Kanun kapsamında sermaye piyasası faaliyetinde bulunan kurumlar,
Hangi dönem giderlerine uygulanmaktadır?
04.02.2021 tarihli ve 31385 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 03.02.2021 tarihli ve 3490 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının 3. Maddesinde “Bu Karar, 1/1/2021 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme dönemi kazançlarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.” denilerek Finansman Gider Kısıtlamasının 2021 kazançlarına uygulanacağı belirtilmiştir.
İlgili tebliğde ise bu husus;
Finansman gider kısıtlaması ilk defa 2021 yılının birinci geçici vergilendirme dönemi itibarıyla dikkate alınacaktır. denilmektedir.
Finansman Gider Kısıtlamasının hesaplanacağı bilanço ise; Gider kısıtlaması kapsamında olup bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri, her bir geçici vergilendirme döneminin son günü itibarıyla finansman gider kısıtlaması öncesi Vergi Usul Kanununa göre çıkaracakları bilanço esas alınmak suretiyle öz kaynak ve yabancı kaynak mukayesesi yaparak finansman gider kısıtlamasına tabi olup olmayacaklarını tespit edeceklerdir.
Yıllık dönemde; hesap dönemi olarak takvim yılını kullanan mükelleflerde 31 Aralık tarihli bilanço, özel hesap dönemini kullanan mükelleflerde ise hesap döneminin son günü itibarıyla çıkarılacak bilanço esas alınacaktır. diyerek, konuya açıklık getirmiştir.
Hangi Giderler Kapsama Girmektedir.?
Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerinde yapılan açıklamalar dahilinde, zorunlu veya ihtiyari olarak maliyete eklenen yabancı kaynaklara ilişkin gider ve maliyetler gider kısıtlamasına tabi olmayacaktır.
Bir maliyet ve gider unsurunun gider kısıtlamasına tabi olması için kullanılan yabancı kaynağa ve bu kaynağın kullanım süresiyle ilişkili olması gerekmektedir. Teminat mektuplarına ilişkin ödenen komisyonlar, ipotek masrafları, tahvil ihracına ilişin baskı ve benzeri giderler, kredi sözleşmesine ilişkin ödenen damga vergisi, banka havale ücretleri gibi yabancı kaynağın kullanımına bağlı olmayan giderler Finansman gider kısıtlaması kapsamına girmemektedir.
Banka ve diğer kurumlardan temin edilen ve işletmenin üzerinde herhangi bir finans yükü kalmadan olduğu gibi grup şirketlerine aktarılan kredilerde, bu krediye ilişkin finans yükünün krediyi devralan şirketin bünyesinde Finansman Gider kısıtlamasına tabi tutulması gerekir.
Finansman Gider Kısıtlamasına Tabi Tutarın Hesaplanması
Bilanço tarihi itibariyle (Geçici Vergi döneminin son günü veya hesap dönemi olarak yıllık takvimi kullananların ise 31 Aralık tarihli bilanço, özel hesap dönemi kullananlarda ise hesap döneminin son günü itibariyle çıkarttıkları bilançolar) kullandıkları yabancı kaynakları Öz Kaynaklarını aşan iletmelerdeki aşan kısmın hesabında aşağıdaki formül kullanılmaktadır.
* Aşan Kısım = Yabancı Kaynak – Öz Kaynak
* Aşan Kısma İsabet
Eden Finansman Gideri = Finansman Gider x (Aşan Kısım / Toplam Yabancı Kaynak)
* Finansman Gid. Kısıtlaması = Aşan Kısma İsabet Eden Finans. Gid.x %10
Bir Örnekle anlatacak olursak;
Öz Kaynak 1.000.000.-TL, Yabancı Kaynaklar Toplamı 1.250.000.-TL İlgili döneme ilişkin Finansman giderleri ise 150.000.-TL’dir.
Aşan Kısım = 1.250.000.- TL - 1.000.000.-TL
Aşan Kısım = 250.000.-TL
Aşan Kısma İsabet
Eden Finansman Gideri = 150.000.-TL x (250.000 / 1.250.000)
Aşan Kısma İsabet
Eden Finansman Gideri = 150.000 x %20
Aşan Kısma İsabet
Eden Finansman Gideri = 30.000.-TL
Finansman Gid. Kısıtlaması = 30.000.-TL x %10
Finansman Gid. Kısıtlaması = 3.000.-TL
Verdiğimiz örnekte 3.000.-TL’lik kısım kurum kazancının tespitinde Kanunen Kabul Edilmeyen Gider (KKEG) olacaktır.
Dikkat Edilmesi Gereken Diğer Hususlar
- 01.01.2013 tarihinden önce yapılan Borçlanmalar
Finansman Gider kısıtlamasına ilişkin dikkat edilmesi gereken diğer bir husus ise; Finansman Gider kısıtlamasına ilişkin düzenleme 01.01.2013 tarihinden itibaren yürürlüğe girdiğinden bu tarihten itibaren (bu tarih dahil) sağlanan finansman hizmetleri ve imzalanan kredi sözleşmeleri nedeniyle oluşan finansman giderleri finansman gider kısıtlaması hesabında dikkate alınacaktır.
Diğer bir deyişle 01.01.2013 tarihinden önce akdedilen uzun vadeli kredi sözleşmesine ilişkin oluşan finans giderleri finansman gider kısıtlamasına tabi tutulmayacaktır.
- Örtülü sermaye, transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı ve binek otomobillerde gider kısıtlaması uygulamaları nedeniyle KKEG olarak dikkate alınan finansman giderlerinin durumu;
İşletmenin kullandığı yabancı kaynaklara ilişkin faiz, kur farkı, gibi giderler örtülü sermaye, transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı ve binek otomobillerde gider kısıtlaması uygulamaları nedeniyle kurum kazancının tespitinde KKEG olarak dikkate alınan giderler, finansman gider kısıtlamasına tabi tutarın hesabında dikkate alınmayacaktır.
- Adi Ortaklıklarda Finansman Gider Kısıtlaması
Adi ortaklıkların tüzel kişilikleri olmadığından, gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olmaları söz konusu değildir.
Bu nedenle, adi ortaklık bünyesinde yürütülen faaliyetten doğan kâr veya zarar, adi ortaklığı oluşturan ortaklar tarafından hisseleri oranında kendi kazançlarına dahil edilerek vergilendirilir.
Adi ortaklığın finansman giderleri, adi ortaklığın ortakları tarafından doğrudan kendi finansman giderlerine dahil edilmeyecektir. Adi Ortaklıklarda hesaplanan Finansman Gider kısıtlamasına tabi tutulacak tutarı ortaklar hisseleri oranında, verecekleri kendi beyannamelerinde KKEG olarak dikkate alacaklardır.
Ahmet AKÖN – SMMM
Ağaoğlu Şirketler Grubu
Grup Muhasebe Direktörü
Kaynak: www.bdTurkey.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
