Bir önceki yazımızda; yabancıya konut veya iş yeri satışının genel hatlarıyla vergisel boyutu hakkında bilgi vermeye çalışmıştık. Bu yazımızda ise, konut veya iş yerinin tesliminde istisna uygulanabilmesi için, tapuda satış (devir) işleminin gerçekleştirilmesi zorunlu olduğundan, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü'ne bağlı Tapu Dairelerinin konuya bakışı ve uygulamasına yönelik bilgilerin paylaşılmasına çalışılacaktır.
3065 sayılı KDV Kanununa 13 maddesine (i) bendinin eklenmesi ve 05 Mayıs 2017 tarih ve 30057 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No:12) ile bu maddenin uygulamasına yönelik yapılan düzenlemelerden sonra tapu müdürlükleri üzerine bazı yükümlülükler doğmuştur. Bunun üzerine T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Tapu Dairesi Başkanlığı Tapu Müdürlüklerince işlemin uygulamasına ve işlem gerçekleştirilirken dikkat edilmesi gereken hususlara ilişkin 3065 sayılı Kanun 13/i Maddesi Uygulaması Hk. 06.06.2017 tarih ve 23294678-010.07.02(120.35)-E.1251168 sayılı duyuruyu yayımlamıştır.
06.06.2017 tarih ve 23294678-010.07.02(120.35)-E.1251168 sayılı duyuruda, bu konuda dikkat edilecek hususlar beş başlık altında toplanmıştır. Bu başlıkları kısaca özetleyecek olursak,
1- Konut veya iş yeri satışlarında istisnanın uygulanması:
a) İstisna kapsamına giren taşınmazlar; 3065 sayılı Kanunun 13/i maddesinde düzenlenen istisnanın kapsamına konut veya işyeri olarak inşa edilen binalar girmektedir. Konut, dükkan, ofis, büro, rezidans, apart daire, devre mülk ve benzeri olarak tanımlanan konut veya iş yerlerinin istisna kapsamında değerlendirilmesi gerektiği ve yapı ruhsatı veya yapı kullanma izin belgesindeki nitelik esas alınması gerektiği belirtilmiştir.
b) İstisnadan yararlanacak olanlar; Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No:12)de belirtilen şartların yerine getirilip getirilmediği hususundaki yetki ve sorumluluk Maliye Bakanlığı’na ait olduğundan Tapu Müdürlüklerince bu konuda herhangi bir inceleme yapılmasına gerek yoktur.
2- İstisna kapsamında satış usulü ve konut veya iş yerinin bir yıl içerisinde elden çıkartılması:
a) İstisna kapsamında satışı gerçekleştirenlerin, konut veya iş yeri satışının 3065 sayılı Kanunun (13/i) maddesi kapsamında KDV'den istisna olarak yapıldığının tapu müdürlüklerine bildirilmesi, bu bildirim üzerine tapu müdürlükleri tarafından satış resmi senedine ve taşınmazın beyanlar hanesine "3065 sayılı Kanunun (13/i) maddesi kapsamında bu konutun/iş yerinin bir yıl içerisinde elden çıkartılması halinde zamanında tahsil edilmeyen verginin 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre tecil faizi oranında hesaplanan gecikme faiziyle birlikte tapu işleminden önce elden çıkaran tarafından ödenmesi şarttır" şeklinde belirtme işlenir.
b) İstisna kapsamında teslim alınan konut veya iş yerinin bir yıl içerisinde elden çıkarılmak istenilmesi halinde zamanında ödenmeyen edilmeyen verginin 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre tecil faizi oranında hesaplanan gecikme faiziyle birlikte tapu işleminden önce elden çıkaran tarafından taşınmazın bulunduğu yer vergi dairesine ödenmesi gerekir. Ödemenin yapıldığı ve devrin yapılmasının mümkün olduğuna ilişkin vergi dairesinden alınan yazının tapu müdürlüğüne ibrazından sonra tapu devri gerçekleşebilir.
c) Bir yıllık sürenin hesaplanmasında satış işlemini izleyen yılın aynı ay ve günü dikkate alınır.
d)İlgili tebliğin yürürlük tarihi olan 01.04.2017 tarihi ile 06.06.2017 tarih ve 23294678-010.07.02(120.35)-E.1251168 sayılı duyurunun yürürlüğe girdiği tarih aralığında istisna kapsamında konut veya iş yeri satışının yapıldığı ve resmi senedinde belirtilen beyanın bulunmadığı taşınmazların satışını gerçekleştiren taraflarca, söz konusu satışın istisna kapsamında yapılmış olduğunun tapu müdürlüklerine bildirilmesi halinde ilgililerin tescil istem belgesi ile beyanı alınarak ilgili taşınmazın beyanlar hanesine "3065 sayılı Kanunun (13/i) maddesi kapsamında bu konutun/iş yerinin bir yıl içerisinde elden çıkartılması halinde zamanında tahsil edilmeyen verginin 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre tecil faizi oranında hesaplanan gecikme faiziyle birlikte tapu işleminden önce elden çıkaran tarafından ödenmesi şarttır" şeklinde belirtme işlenir. Bir yıllık sürenin hesaplanmasında belirtmenin işlendiği tarihin değil, satışın yapıldığı tarihin esas alınması gerekmektedir.
3- Beyanlar hanesindeki belirtmenin terkini:
a) İstisna kapsamındaki taşınmazın beyanlar hanesindeki belirtme bir yıllık sürenin dolmasından sonra talep edilmesi halinde terkin edilir.
b) Bir yıllık süre dolmadan yapılan terkin taleplerinde taşınmazın bulunduğu yer vergi dairesince düzenlenen resmi yazıya göre terkin edilir.
4-İstisna Kapsamında yapılan satışlara (devirlere) ilişkin bildirim:
KDV'den istisna olarak yapıldığı beyan edilen satışlar işlem bazında aylık dönemler itibariyle, en geç takip eden ayın 10 uncu gününe kadar Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce elektronik ortamda ve liste halinde Gelir İdaresi Başkanlığına bildirilecektir.
5-Diğer hususlar:
a) Yukarıda belirtilen hususlar dışında genel olarak taşınmazın devrini engelleyen/yasaklayan bir hususun varlığı veya taşınmaz ediniminin kısıtlandığı hallerde genel hükümler uygulanır.
b) İstisna kapsamında yapılan satış sonrasında malikin istemi dışında söz konusu taşınmazın (mahkeme kararı, cebri satış vb. ile) devri halinde vergi dairesine ivedilikle bildirimde bulunulur.
