GİRİŞ
20.05.2016 tarih ve 29717 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan 6715 sayılı İş Kanunu ile Türkiye İş Kurumu Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 2'nci maddesinde esnek çalışma modellerinden biri olan "uzaktan çalışma" düzenlenmiştir.
Maddeyle 4857 sayılı İş Kanununun 14'üncü maddesinin başlığı "Çağrı üzerine çalışma ve uzaktan çalışma" şeklinde değiştirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkralar eklenmiştir:
"Uzaktan çalışma; işçinin, işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisidir.
Dördüncü fıkraya göre yapılacak iş sözleşmesinde; işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar, işveren tarafından sağlanan ekipman ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler, işverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümler yer alır.
Uzaktan çalışmada işçiler, esaslı neden olmadıkça salt iş sözleşmesinin niteliğinden ötürü emsal işçiye göre farklı işleme tabi tutulamaz. İşveren, uzaktan çalışma ilişkisiyle iş verdiği çalışanın yaptığı işin niteliğini dikkate alarak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda çalışanı bilgilendirmek, gerekli eğitimi vermek, sağlık gözetimini sağlamak ve sağladığı ekipmanla ilgili gerekli iş güvenliği tedbirlerini almakla yükümlüdür.
Uzaktan çalışmanın usul ve esasları, işin niteliği dikkate alınarak hangi işlerde uzaktan çalışmanın yapılamayacağı, verilerin korunması ve paylaşılmasına ilişkin işletme kurallarının uygulanması ile diğer hususlar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenir".
Yasada yer alan diğer hükme göre de, uzaktan çalışmanın kuralları, işin niteliği dikkate alınarak hangi işlerde uzaktan çalışmanın yapılamayacağı verilerin korunması ve paylaşılmasına ilişkin işletme kurallarının uygulanması ile diğer hususların Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenmesi gerekiyor. Ancak aradan geçen 4 yıla karşın herhangi bir yönetmelik çıkmadı.
UZAKTAN ÇALIŞMA
İşletmelerin üretim maliyetlerinde ve faaliyet giderlerindeki sürekli artış, meydana gelen finansal ve ekonomik krizler, bilgisayar ve telekomünikasyon alanındaki gelişmeler ile birlikte, işyerlerinin merkeziyetçilik uzaklaşmaları günümüzde uzaktan çalışma olgusuna özel bir önem kazanmıştır.
Uzaktan çalışma birbirinden farklı birçok çalışma şeklini kapsamakta ve (gün geçtikçe oluşan şartlara göre) yeni çalışma şekilleri ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle de genel kabul görecek bir uzaktan çalışma tanımı yapmak oldukça güçtür.
Uzaktan çalışma, iş yeri dışında, yine işverenden bir ücret almak karşılığında, mal ve hizmet üretmek amacıyla iş edinimi sunmak üzere kurulan iş ilişkisidir. Uzaktan çalışma iş ilişkisinde, iş görme, ücret ve bağımlılık unsurları varlığını sürdürür. Yazılı olarak yapılması geren iş sözleşmesinde; işverenden aldığı mal veya hizmet üretimine ilişkin işi, işyerinin dışında evinde ya da ofisinde veya başka bir mekânda ifa edecek olan işçinin yapacağı işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar, işveren tarafından sağlanan ekipman ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler, işverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümlerin yer alması amaçlanır. Uzaktan çalışan işçiler, ayrımı haklı kılan bir sebep olmadıkça, sırf iş sözleşmesinin niteliğinden ötürü emsal işçiye göre farklı işleme tabi tutulamazlar. Madde hükmünden de anlaşılacağı üzere işverenler, iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda işçileri bilgilendirmek, gerekli eğitimleri vermek, sağlık gözetimini sağlamak ve sağladığı ekipmanla ilgili gerekli iş güvenliği tedbirlerini almakla yükümlüdürler " ifadelerine yer verilmektedir.
Çalışma şeklinin uzaktan çalışma olarak tanımlanabilmesi için bir arada bulunması gereken üç temel kıstas organizasyon, mekân ve teknolojidir. Uzaktan çalışma ve yeni teknoloji kullanımı aynı zamanda kaçınılmaz bir organizasyonla değişim anlamına da gelmektedir. Dolayısıyla uzaktan çalışma ile evden çalışma farklı şeylerdir.
EVDEN ÇALIŞMA
Bilgisayar donanımının ve iletişim bağlantılarının evde bulunduğu ve çalışanın işyeri ile bağlantıyı kendisinin sağladığı çalışma şekline verilen addır. Arada şöyle bir fark var. Biri öngörülmüş bir kazanım iken, diğeri bir çalışma şeklidir.
İşi yapanın işle ilgili her türlü donanımını,(bilgisayar, iletişim bağlantıları vb.) kendisinin temin ederek, çalışılan işyeri ile bağlantıyı kendisinin sağladığı çalışma şekline verilen addır.
Evden çalışma, kendi içinde de pek çok çalışma şeklini kendi içerisinde barındıran bir çalışma şeklidir. Evden çalışma; kişinin ailesindeki bakıma muhtaç kişiye bakma şeklinde gerçekleşebileceği gibi bir işverenin bazı işlerini parça başı evinde yapmak şeklinde gerçekleşebilir.
Ortak noktaları işin, işverenin fiziksel olarak kontrolünde bulunmayan yerlerde göreceli olarak bağımsız şekilde yerine getirilmesidir. Evden çalışma işverenin işyeri ile doğrudan bağlantı gerekmeksizin, işin evde görülmesini esas alan çalışma şeklidir. Uzaktan çalışma ise, işçinin işyerine dâhil olarak içinde teknolojik iletişim araçlarını kullanarak sürekli veya aralıklı şekilde bağlantılı olduğu, işini iş yerinde yapıyormuşçasına evinde veya belirlediği başka bir yerde yaptığı bir çeşit istihdam biçimini ifade etmektedir.
Evden çalışma da, çalışanlar kendi işine sahip olan kişilerdir. Bağlı oldukları patronları yoktur, müşterileri vardır. Müşterileriyle yaptıkları anlaşma çerçevesinde iş görürler. Bağımsız çalışanlar diye ifade edilebilirler. Aynı anda birden fazla müşteriye sahip olabilirler ve bunlarla olan ilişkilerinin tamamını kendileri düzenlerler. Müşteriler, yani bağımsız çalışanların işverenleri sigorta, vergiler vb. giderlerin yönetimiyle ilgileri yoktur.Bağımsız çalışanlar bütün bunlardan kendileri sorumludur.
Kısaca anlatmak gerekirse uzaktan çalışanlarla evden çalışanlar arasındaki en önemli fark; bağımsız çalışanlar kendi işlerinin patronudur ve çalışma şartlarını kendileri belirler, uzaktan çalışanlar ise aslında normal çalışanlardır ve yöneticileri vardır ancak ofis dışında çalışma hakkına sahiptirler.
Uzaktan çalışanın evde bir kazaya uğraması halinde bu kazanın iş kazası olarak değerlendirilip değerlendirilmeyeceği de tartışmalı bir konudur. Evde meydana gelen her kaza iş kazası sayılmayabilir. Fakat yapılan iş nedeniyle kazaya uğranması halinde kaza evde de olsa iş kazası kabul edilir. Yapılan işle ilgili evde kaza meydana gelmesi ve işverenin yükümlülüklerini ihlali sonucu meydana gelmesi halinde işveren bu kazadan sorumlu olacağı bir gerçektir.
Faydalı olması ümidiyle…
Kaynak: www.bdTurkey.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
