Gelir ve kurumlar vergilerine mahsuben tevkifat uygulamasının nasıl yapılacağına ilişkin düzenlemeleri içeren Seri No 329 olan Gelir Vergisi Genel Tebliği taslağını, Gelir idaresi Başkanlığı internet sitesinde uygulayıcıların öneri ve itirazları için yayımladı.
Ağustos ayında yayımlanan 7524 sayılı Kanun ile Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15’inci maddesinde yapılan değişiklikle, 6563 sayılı Kanun kapsamında, elektronik ticaret pazar yerlerinde elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarının mal veya hizmetlerinin teminine yönelik sözleşme yapılmasına ya da sipariş verilmesine imkan sağlayan aracı hizmet sağlayıcılarının ve elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının, mezkur Kanun hükümlerine göre faaliyette bulunan hizmet sağlayıcılarına ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarına faaliyetleri dolayısıyla yaptıkları ödemeler 01.01.2025 tarihinden itibaren vergi kesintisi kapsamına alınmıştı.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, Gelir Vergisi Kanunu’nun 94’üncü maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15 ve 30’uncu maddeleri uyarınca; gelir ve kurumlar vergilerine mahsuben tevkifat uygulamasının nasıl yapılacağına ilişkin düzenlemeleri içeren Seri No 329 olan Gelir Vergisi Genel Tebliği taslağını, Gelir idaresi Başkanlığı internet sitesinde uygulayıcıların öneri ve itirazları için yayımladı.
Bugün, bu düzenleme ile ilgili değerlendirmelerimi sizlerle paylaşacağım.
E-TİCARET SÜREKLİ BÜYÜYOR
Yapılan düzenlemenin ana pazarı olan e-ticareti, Ticaret Bakanlığı’nın raporundan faydalanarak tanıyalım. Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan “Türkiye’de E-Ticaretin Görünümü Raporu” 27 Mayıs 2024’te yayımlandı.
Raporda;
■ Ülkemizde e-ticaret hacminin 2023 yılında bir önceki yıla göre %115.15 artarak 1.85 trilyon TL’ye (77.89 milyar dolar), işlem sayısının ise bir önceki yıla göre %22.25 artarak 5.87 milyar adet olarak gerçekleştiği,
■ 2024 yılında e-ticaret hacminin 3.4 trilyon TL ve işlem sayısının da 6.67 milyar adet olacağı,
■ E-ticaret hacminin genel ticaret hacmine oranı 2019 yılında %10.1 iken yıllar içinde büyük bir artış kaydederek 2023 yılında %20.3’e ulaştığı,
■ 2023 yılında e-ticaret hacminin gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) içindeki payı (E-GSYH) bir önceki yıla göre %33.3 oranında artarak %6.8’e ulaştığı,
■ GSYH’nin 2019-2023 yılları arasında yıllık bileşik büyüme oranının %26 olduğu,
■ E-ticaret hacminin %51’ini mal ticareti, %49’unun ise hizmet ticareti olduğu, kartlı işlem hacminin %63’ü mal ticareti %37’si hizmet ticareti kaynaklı işlemlerden kaynaklandığı,
■ E-ticaret hacminden en büyük payı 233 milyar TL ile beyaz eşya ve küçük ev aletleri sektörü alırken, bu sektörü sırasıyla 135 milyar TL ile elektronik ve 127 milyar TL ile giyim, ayakkabı ve aksesuar sektörlerinin izlediği,
■ 2023 yılında 559.412 işletmenin Türkiye genelinde e-ticaret yaptığı,
■ Pazaryerlerinde e-ticaret faaliyeti yürüten işletme sayısı 540.000’e yaklaşırken kendi sitesinden veya mobil uygulamasından e-ticaret faaliyetinde bulunan ETBİS’e kayıtlı işletmelerin sayısı 35 bini aştığı,
■ Türkiye‘de e-ticaret yapan işletmelerin %76’sının şahıs işletmesi, %21’nin limited şirket ve %3’ünün anonim şirket olduğu bilgileri verildi.
DÜZENLEMENİN AMACI VERGİ KAÇAĞINI ÖNLEMEK VE
VERGİYİ ERKEN ALMAK
Önümüzdeki yılın başından itibaren e-ticaret platformları aracılığıyla mal ve hizmet satışında bulunan gelir vergisi mükelleflerinden, düzenledikleri faturanın katma değer ve konaklama vergisi hariç %25’i kurumlar vergisi mükelleflerinden ise %15’i e-ticaret platformları tarafından kesilecek ve bu faturaları düzenleyenlerin gelir ve kurumlar vergilerinden mahsup edilmek üzere vergi dairelerine yatırılacak. E-ticaret platformu aracılığıyla KDV hariç 20.000 TL mal satan gelir vergisi mükellefinden 5.000 TL, aynı tutar fatura düzenleyen kurumlar vergisi mükellefinden ise 3.000 TL e-ticaret platformu tarafından faturayı düzenleyenlere değil onlar adına vergi dairelerine ödenecektir. Vergi mükellefi olmayanlar, esnaf muaflığından yararlananlar, basit usulde vergilendirilenler ve Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 20/B maddesi kapsamında vergilendirilenlere yapılan ödemeler üzerinden GVK Madde 94’ün birinci fıkrasının (19) numaralı bendi kapsamında e-ticaret platformları kesinti yapmayacak.
Bu düzenlemeye neden gerek duyulduğunu açıklayayım. 7524 sayılı Kanun’un hazırlık aşamasında Bakan Şimşek ve Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından Türkiye‘de geçen yıl 1.143.000 kurumlar vergisi mükellefinden 454.000, 2.500.000 gelir vergisi mükellefinden ise 1.120.000’nin zarar beyan ettiği açıklanmıştı. Bu durumun ortadan kaldırılması için; içi boşta olsa asgari kurumlar vergisi uygulaması getirilirken, getirilmesi planlanan gelir vergisi mükellefleri için asgari gelir vergisi uygulaması getirilemedi. Yukarıda alıntıladığım Ticaret Bakanlığı raporunda da net bir şekilde yer aldığı gibi sürekli büyüyen bir sektörden para kazanan yani bu platformlarda mal ve hizmet satanların önemli bir kısmı nihai tüketiciye yaptıkları satışlar ile ilgili fiş ve fatura düzenlememiş!
Aylardır bu mükellefler vergi müfettişleri tarafından inceleniyor. Bu durum Türkiye‘de vergi sisteminin acınacak hale geldiğinin de belgesi aslında. Para hareketinin tamamı bankacılık sisteminden geçiyor ama malı satanın aklına fiş-fatura düzenlemek gelmiyor! Vergi inceleme oranı %2’yi bulmayıp, 2 yılda bir af çıkınca mükellefler incelenmeyeceklerinden emin. E-ticaret platformlarına ödenen yüksek komisyon oranları ile birlikte kaynakta %15 ve %25 kesinti yapılması uygulamanın başlangıcı için yüksek oranlar. Daha düşük oranlarla uygulamayı başlatmak istenen sonuçlara ulaşmayı sağlayacaktır.
