Hazine ve Maliye Bakanlığı internet sitesinde 2024 yılı Ocak-Nisan bütçe gerçekleşmelerini açıkladı.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre; 2024 yılı Nisan ayında merkezi yönetim bütçe giderleri 773 milyar 643 milyon TL, bütçe gelirleri 595 milyar 813 milyon TL ve bütçe açığı 177 milyar 830 milyon TL oldu. Ayrıca, faiz harcamaları 114 milyar 27 milyon TL, faiz hariç harcamalar ise 659 milyar 615 milyon TL olarak gerçekleşti.
Merkezi yönetim bütçesi 2023 yılı Nisan ayında 132 milyar 471 milyon TL açık vermiş iken 2024 yılı Nisan ayında 177 milyar 830 milyon TL açık verdi. Yılın ilk dört ayındaki açık ise 691 milyar 312 milyon TL oldu. 2024 yılında bütçe açığının 2 trilyon 652 milyar TL olacağı öngörülmüştü.
2024 yılında merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 11 trilyon 89 milyar 37 milyon TL ödeneğin 2 trilyon 924 milyar 323 milyon TL’si ocak-nisan döneminde harcandı.
2024 yılı Ocak-Nisan döneminde merkezi yönetim bütçe giderleri 2 trilyon 924 milyar 323 milyon TL, bütçe gelirleri 2 trilyon 233 milyar TL ve bütçe açığı 691 milyar 312 milyon TL olarak gerçekleşti. Merkezi yönetim bütçesi 2023 yılı Ocak-Nisan döneminde 382 milyar 496 milyon TL açık vermiş iken 2024 yılı Ocak-Nisan döneminde 691 milyar 312 milyon TL açık verdi.
Bugün sizlere; açıklanan 3 yıllık tasarruf paketinin gerçekçiliğini ilk 4 aylık bütçe gider rakamlarını dikkate alarak değerlendirmek istiyorum.
Ekonomik sınıflandırma bazında bütçe gerçekleşmeleri ise aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
Bu giderlerin dağılımına baktığımızda; Ocak-Nisan 2024 döneminde yapılan her 100 TL’lik gider aşağıdaki harcama kalemlerine belirtilen yüzdeler ile dağıtılmıştır.
- Cari transferler %39.2
- Personel giderleri %29.,9
- Faiz giderleri %12.5
- SGK devlet primi giderleri %3.7
- Mal ve hizmet alım giderleri %5.6
- Borç verme %3.6
- Sermaye giderleri %5.2
- Sermaye transferleri %0.3
CARİ TRANSFERLERDE SADECE BU YIL %10’LUK TASARRUF YAPSANIZ, 426 MİLYAR TL KASADA KALIR
13 Mayıs Pazartesi günü ‘Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi’ açıklandı. İlk etapta hedeflenen 100 milyar TL’lik tasarrufun, 2024 için öngörülen 2 trilyon 652 milyar liralık bütçe açığının yaklaşık %4’ünü karşılayacağı belirtildi. İktidarın 22 yıl sonra israfı kabul edip, tasarruf konusunda göstermelikte olsa adım atması önemli. Gerçi 2021 yılı Haziran ayında Cumhurbaşkanı’nın yayımladığı Tasarruf Genelgesi var. O genelge kağıt üzerinde kaldığı için, yeni tasarruf paketinin uygulamaya geçip geçmeyeceğini hep birlikte göreceğiz.
Yukarıdaki bütçe gider kalemleri incelendiğinde, istihdam deposuna dönüşen kamunun personel giderlerini azaltması mümkün değil. Faiz giderleri içinde kapsamlı bir vergi reformu yapılmadığı sürece aynı şeyi söylemek mümkün. Mal ve hizmet alım giderlerinde tasarruf istenirse yapılabilir ama rakamsal karşılığı yüksek olmaz.
Bütçede tasarruf edilmesi gereken kamu özel işbirliği sözleşmeleri, şehir hastaneleri, makam aracı saltanatı, birden fazla maaş, kamu kurumlarının görevlendirme giderleri varken memurun servisinden işe başlanması son derece yanlıştır. Seçim öncesini de kapsayan bu yılın ilk 3 ayında bütçeden 698 milyar 4 milyon TL (toplantı ve organizasyon gideri) yapılmış olmasının takdirini siz okuyucularıma bırakıyorum. Ayrıca icat edilen Kur Korumalı Mevduat uygulaması ile de fakirden alınıp zengine verilen kur farkı ve faizin ülkemize maliyetinin 1 trilyon 58 milyar 285 milyon TL olduğunu da hatırlatmak isterim.
Bütçede en önemli gider kalemi olan cari transferlerin kapsamına bakıldığında; Kitler ve kamu bankalarının görevlendirme giderleri, hazine yardımları, siyasi partilere yardım, sosyal amaçlı transferler ve hane halkına yapılan transferler yer almaktadır.
Cari transferler kalemi içinde yer alan görevlendirme giderlerinin ilk 4 aylık toplamı 367 milyar 192 milyon 579 TL olmuştur. Ziraat Bankası’nın 17 milyar 336 milyon 608 bin TL, Halk Bankası’nın 7 milyar 218 milyon 885 bin TL ve Elektrik Üretim A.Ş.’nin 75 milyar 525 milyon 611 bin TL görevlendirme gideri oluşmuştur. Görevlendirme gideri için bütçeye konulan ödeneğin bu yıl için 1 trilyon 226 milyar 193 milyon 482 bin TL olduğu dikkate alındığında, burada yapılacak tasarrufun çok doğru ve anlamlı olacağı anlaşılmaktadır.
2024 yılı bütçesinde öngörülen bütçe giderlerinin %38’i cari transferlerden oluşmaktadır. Bu giderin parasal karşılığı 4 trilyon 266 milyar 709 milyon TL’dir. Burada yapılacak %10’luk tasarrufun parasal karşılığı 426 milyar TL’dir. Sayın Bakan’ın deyimi ile çerez parası ya da memurun servisi gibi küçük işlerle uğraşmak yerine büyük rakamlara odaklanmakta fayda var.
