Bugün sizlere, çalışanlara ısınma desteği gibi, 30 Haziran 2023'e kadar sınırlanan işverenlere asgari ücret desteği uygulamasının ana hatlarını açıklamaya çalışacağım.

Ülkemizde, genel seçimler ve Cumhurbaşkanlığı seçiminin birinci turunun en geç 18 Haziran 2023 tarihine kadar yapılması gerekiyor. Mevcut Cumhurbaşkanı'nın tekrar aday olup olamayacağı, Meclis'in seçimleri yenileme kararı alıp, seçimleri öne alıp alamayacağı tartışmalarının uzağında kalmak istiyorum.

Geçen haftalarda köşemde, “Seçimler her yıl yapılsın” başlıklı yazımı da okumuştunuz. Seçimler yaklaşınca, iktidarı elinde bulunduranlar; kaynağın nereden bulunacağı gibi konuları hiç düşünmeden, sadece iktidarlarının devamı için çoğunlukla sizlerin vergilerini, bazen işverenlerin cebini ve bazen de işçiler için oluşturulmuş işsizlik fonunu kullanarak seçmenleri etkilemeye çalışıyorlar. Bu yıl yapılacak seçimler öncesi yapılan düzenlemeler; “Patron çıldırdı”, “Kapatıyoruz”, “İş değişikliği nedeniyle zararına satış” tarzı kampanyaları hatırlatıyor.

Bugün sizlere, çalışanlara ısınma desteği gibi, 30 Haziran 2023'e kadar sınırlanan işverenlere asgari ücret desteği uygulamasının ana hatlarını açıklamaya çalışacağım.

ASGARİ ÜCRET DESTEĞİ HAZİRAN SONUNA KADAR!

“7431 Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” 13 Ocak 2023 tarih ve 32072 sayılı Resmi Gazete'de yayımlandı.

7431 Sayılı Kanun ile işverenleri desteklemek için; 2016 yılından 2022 yılı sonuna kadar sağlanan asgari ücret desteği, 2023 yılı Ocak ile Haziran aylarını kapsayacak şekilde uzatıldı ve destek tutarı 100 TL'den 400 TL'ye çıkartıldı.

1- 2023 Yılı Asgari Ücret Desteği, haklarında uzun vadeli sigorta kolları hükümleri uygulanan sigortalıları çalıştıran işverenlerce;

2- 2022 yılının aynı ayına ilişkin SGK'ye verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde prime esas günlük kazancı 250 TL (aylık 7.500 TL) ve altında bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısını geçmemek üzere, 2023 yılında cari aya ilişkin verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısının,

2023 yılı içinde ilk defa 5510 sayılı Kanun kapsamına alınan işyerlerinden bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısının,

2023 yılı Ocak ile Haziran ayları/dönemi için günlük 13.33 TL ile çarpımı sonucu bulunacak tutar, bu işverenlerin kuruma ödeyecekleri sigorta primlerinden mahsup edilecektir ve bu tutar İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanacaktır.

2023 Ocak ile Haziran aylarına/dönemine ilişkin yasal süresi dışında kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya Hazine ve Maliye Bakanlığı'na verilecek muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde kayıtlı sigortalılar için, bu madde hükümleri uygulanmayacaktır.

3- Mevcut bir işletmenin kapatılarak, değişik bir ad ve unvan altında ya da bir iş birimi olarak açılması veya yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak şekilde doğrudan veya dolaylı ortaklık ilişkisi bulunan şirketler arasında istihdamın kaydırılması, şahıs işletmelerinde işletme sahipliğinin değiştirmesi gibi İşsizlik Sigortası Fonu katkısından yararlanmak amacıyla muvazaalı işlem tesis ettiği anlaşılan veya sigortalıların pirim esas kazançları 2023 yılı Ocak ila Haziran ayları dönemi için kuruma bildirmediği veya eksik bildirdiği tespit edilen işyerlerinden İşsizlik Sigortası Fonu'nca karşılanan tutar, gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte geri alınır ve bu işyerleri asgari ücret desteğinden yararlanamaz.

4- Bu teşvikten yararlanmak için; işverenlerin kuruma prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunmaması ve 2022 yılından daha az işçi çalıştırmama şartı aranacaktır.

DESTEK DEĞİL ENGELLİ KOŞU SANKİ

Enflasyonla mücadele etmeyip, yılda iki kez belki bu yıl üç kez yapılacak olan asgari ücret artışlarıyla sistemi götürmeye çalışmanın yanlışlığı, çok kısa zamanda ortaya çıkacak.

Asgari ücret tutarını iktidar belirliyor, işverenler ödüyor. Devlet, sigorta prim matrahı yükseldiği için daha çok prim tahsilatı yapıyor. Yükselen işçilik maliyetleri nedeniyle; ürettikleri ürünlere ya da verdikleri hizmetlere zam yapan işverenler, tekrar enflasyona neden oluyor. Bu sarmalda yer alan işçiye asgari ücret artışı yapılarak, işverene de haziran ayının sonuna kadar engelli koşuları andıran engelleri aşabilir ise, İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanmak üzere asgari ücret ya da biraz yukarı da ücret alan işçileri için destek veriliyor. Türkiye'de yaklaşık 7.5 milyon işçi için asgari ücret desteğinden yararlanmak mümkün olacak.

Bütün bu düzenlemelerden, temmuz ayında işlerin yoluna gireceği sonucu çıkıyor. Bugünkü ekonomik göstergelere göre; bu durumun gerçekleşmesi mümkün görülmediğine göre, temmuzda gökten dolar yağacağına ilişkin beklentimizi yüksek tutalım.

Sözcü | Nedim TÜRKMEN