Şaka gibi değil mi? Yok, aslında gerçek olan bu düzenleme yıllardır uygulamada. Ama bilinmemesinden mi, yoksa bilindiği halde ihmal edilmesinden mi nedir bilemiyoruz, uygulamada şirket ortaklarının en çok şikayet ettikleri konuların başında geliyor. Hele bir de, ortaklık paylarını devredip, büyük bir vergi riski ile karşı karşıya kaldıklarında.
Değerli Hocam Prof. Dr. Şükrü KIZILOT, bu konuda yazdığı makale veya gazete köşe yazılarında mutlaka “Bu yazıyı, özellikle hisse senedi bastırmayan anonim şirket ortaklarının okumaları gerekiyor. Hatta, okumakla kalmayıp kesip saklamalarında da yarar var.” şeklinde bir nota yer veriyordu. Karşılaştığım olaylara baktığımda, çok haklı olduğunu ve doğru tespitlerde bulunduğunu anlıyorum.
Peki, Pay (Hisse) Senedi Bastırmanın Avantajı Ne?
Anonim şirketlerde pay (hisse) senedi bastırmanın çok önemli bir “VERGİ AVANTAJI” var. Anonim şirket ortağı olanlar, eğer ‘‘şirketin pay (hisse senetleri) varsa’’ ve bu pay (hisse) senetlerini iktisap (edinme) tarihinden itibaren ‘‘iki yıl’’geçtikten diğer bir ifadeyle elde tuttuktan sonra satarlarsa, satıştan doğan kazanç tutarı ne olursa olsun gelir vergisine tabi değil. Buna ilişkin yasal düzenlemeler Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 80. Maddesinin 1 ve 4. Fıkralarında yer alıyor. Anılan maddenin;
- 1. Fıkrasında, ivazsız olarak iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri hariç, menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlanan kazançların,
- 4. Fıkrasında ise, ortaklık haklarının veya hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kazançların
değer artış kazancı olarak gelir vergisine tabi olacağı hükme bağlanmış bulunmaktadır.
Bu hükümlerden de fark edileceği üzere, anonim şirketlerde;
- Ortaklık payları için pay (hisse) senedi bastırılmışsa ve ortaklık payları bu pay senetlerinin iktisap tarihinden itibaren iki yıldan fazla süreyle elde tutulduktan sonra elden çıkarılıyorsa, sağlanan kazanç tutarı ne olursa olsun değer artış kazancı kapsamında gelir vergisine tabi olmayacak (GVK mükerrer md. 80/1).
- Ancak, pay (hisse) senedi bastırılmamış ise, anonim şirket ortağı, hissesini kaç yıl sonra ve kime satarsa satsın, bundan doğan kazanç “Değer Artışı Kazancı” olarak gelir vergisine tabi olacak (GVK mükerrer md. 80/4).
Şirket Ortakları, Bu Avantajdan Yararlanmak İçin Ne Yapacak?
Bu vergi avantajından faydalanılabilmesi için, anonim şirket ortaklık paylarını temsil eden pay (hisse) senetlerinin bastırılmış olması özel önem taşıyor. Çünkü, anonim şirket ortaklık paylarını gösteren pay (hisse) senetlerinin iki yıl elde tutulduktan sonra satılması halinde doğan değer artış kazancının vergilendirilmeyecek olması, pay (hisse) senedinin iktisap tarihinin bilinmesini önemli kılmaktadır. Bu nedenle, anonim şirket ortaklarının ortaklık haklarını elden çıkardıklarında yada çıkarmak istediklerinde vergisel yükümlülüklerini tam olarak yerine getirebilmeleri açısından, pay (hisse) senetlerinin bastırılıp bastırılmadığını ve ne zaman iktisap ettiklerini bilmeleri gerekmektedir.
Genel olarak, pay (hisse) senedi üzerinde tasarruf hakkına sahip olunan tarih, iktisap tarihi olarak dikkate alınmaktadır. Bununla birlikte gerçek kişi ortakların şirketin sermaye artırımına gitmesi dolayısıyla sahip oldukları hisse senetlerinin ve aynı hisse senedinden değişik tarihlerde alım yapıldıktan sonra bunların bir kısmının elden çıkarılması halinde elden çıkarılan hisse senetlerinin iktisap tarihinin belirlenmesi farklılık göstermektedir.
Buna göre;
1) Prensip olarak, pay (hisse) senedi üzerinde tasarruf hakkına sahip olunan tarih, iktisap tarihi olarak esas alınacaktır. Örneğin, 1993 yılında kurulmuş olan bir anonim şirketin pay (hisse) senetleri 30.04.2017 tarihinde bastırılmışsa, ortakların pay senetlerini iktisap tarihi olarak, bu pay senetleri üzerinde tasarruf hakkına sahip oldukları 30.04.2017 tarihinin esas alınması gerekecektir.
Bu konuda Maliye Bakanlığı da aynı görüşte olup, son olarak verdiği bir özelgede,
“1986 yılında kurulmuş olan söz konusu şirkette ortaklık payları 31/8/2016 tarihinde hisse senedi çıkarılmak suretiyle hisse senedine bağlanmış olduğundan, tarafınıza ait hisse senetlerinin iktisap tarihi olarak şirket hisse senetleri üzerinde tasarruf hakkına sahip olduğunuz 31/8/2016 tarihinin esas alınması gerekmektedir. Dolayısıyla, 31/8/2016 tarihinde iktisap edilen söz konusu hisse senetlerinin iki yıldan fazla süreyle elde tutulduktan sonra elden çıkarılmasından kazanç doğması durumunda, bu kazançlar değer artış kazancı olarak dikkate alınmayacak ve vergiye tabi tutulmayacaktır. Sahibi olduğunuz hisse senetlerinin iki yıldan daha az bir süre elde tutularak satılması durumunda ise elde edeceğiniz kazancın değer artış kazancı olarak vergilendirilmesi gerekmektedir.”
Şeklinde açıklama yapmıştır (MB. GİB. Ankara VDB.nin 28.02.2017 tarihli ve 38418978-120(Muk80-16/14)-63676 sayılı özelgesi).
Bu özelgeden de anlaşılacağı üzere, anonim şirket ortaklık paylarının elden çıkarılmasında (satılmasında) vergiye tabi olmayı öngören iki yıllık sürenin başlaması için, anonim şirket ortaklık pay (hisse) senetlerinin bir an evvel bastırılması gerekiyor. İlmühaber çıkaranlar veya geçmişte hisse senedi bastıranlar için herhangi bir sorun bulunmuyor. Şirket ortaklarının, bu konuyu araştırıp sorgulamalarında fayda olduğunu düşünüyoruz. Bu nedenle, bir an önce pay (hisse) senedi bastırmak gerekiyor.
2) Pay (hisse) senetlerinin elden çıkarılmasından doğan kazançların vergilendirilmesinde, sermaye ve kar yedeklerinin sermayeye eklenmesi dolayısıyla sahip olunan hisse senetlerinin iktisap tarihi olarak, daha önceden sahip olunan hisse senetlerinin iktisap tarihinin esas alınması gerekmektedir.
3) Şirketler tarafından sermaye artırımına gidildiği durumlarda ise, ortaklar rüçhan haklarını kullanmak suretiyle artırılan sermayeyi temsil eden pay (hisse) senetlerini alabilmektedirler. Pay (hisse) senedi sahipleri tarafından rüçhan hakkı kullanılmak suretiyle itibari değerleri ödenerek sahip olunan pay (hisse) senetleri yönünden de iktisap tarihi olarak sahip olunan eski hisse senetlerinin iktisap tarihi esas alınacaktır. Ortakların rüçhan haklarını sınırlamak suretiyle sermaye artırımını temsil eden hisse senetlerinin satılması durumunda ise yeni bir alım işleminin gerçekleştiği kabul edilecektir.
4) Kurumlar Vergisi Kanununun 19 ve 20. maddeleri kapsamında limited şirketin anonim şirkete dönüşmesi halinde, limited şirket ortaklarına verilen anonim şirkete ait pay (hisse) senetlerinin ilk iktisap tarihi olarak, ortaklara nevi değiştiren limited şirketin sermayesine iştirak ettikleri tarih esas alınacaktır. 1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin "19.3.3. Devir ve bölünmelerde elde edilen hisselerin iktisap tarihi" başlıklı bölümünde, "Kurumlar Vergisi Kanununun 19 ve 20 nci maddeleri kapsamında gerçekleştirilen devir ve bölünme (kısmi bölünme dahil) hallerinde, devir olan veya bölünen şirketin ortaklarına verilen hisselerin iktisap tarihi olarak, bu yeni hisselerin verilmesine neden olan devir olan veya bölünen şirketin hisselerinin iktisap edildiği tarihin esas alınması gerekmektedir." açıklamalarına yer verilmiştir.
Buna göre, limited şirketin anonim şirkete dönüşmesi ve hemen ardından “pay (hisse) senedi” bastırılması durumunda, pay senedinin iktisap (yani edinme) tarihi,“limited şirketin kurulduğu tarih olarak” kabul edilecek, iktisap tarihinden itibaren iki yıl geçmiş olunca ve ortaklık haklarının pay senetlerinin devri suretiyle gerçekleştirilmesi halinde de değer artış kazancı ve dolayısıyla gelir vergisi olmayacaktır (MB. GİB. İstanbul VDB.nin 01.03.2016 tarihli ve 62030549-120[MÜK80-2016/114]-16914 sayılı özelgesi).
Sonuç Olarak; anonim şirketlerde ortaklık paylarını gösteren pay (hisse) senetlerinin bastırılmış olması, özellikle ortaklık haklarının devrinde büyük bir vergi avantajı sağlıyor. Şirketin ‘‘hisse senetleri yoksa’’ yani “hisse senedi bastırılmamışsa”, ortağın hisse satışından doğan kazancı, ortaklık hakkını iktisap tarihinden itibaren kaç ay yıl geçerse geçsin değer artış kazancı olarak Gelir Vergisi'ne tabi tutuluyor (GVK Mükerrer Md. 80/1,4). Vergiye tabi olmamak için, pay (hisse) senetlerinin bastırılmış olması ve bu senetlerin iki yıl elde tutulmuş olması yeterli. Bu nedenle, bir an önce pay (hisse) senetlerini bastırmak gerekiyor. Siz hala pay (hisse) senedinizi bastırmadınız mı?
Saygılarımla.
