Tarihe baktığımızda göçebe olarak yaşam süren ilk insanlar avcılık ve toplayıcılıkla yaşam sürerlerken nüfusun artmasıyla yeni arayışlar içine girmiş ve tarımla uğraşmaya başlamışlardır. En nihayetinde göçebe yaşam tarzından yerleşik düzen geçmişler köylerden kentlere göç başlamış kentleşme oranı arttıkça da sanayileşme başlamıştır. Sanayi devrimi ile birlikte teknolojik gelişmeler hız kazanmış, bilgiye duyulan açlık, teknolojiyle bilgiyi harmanlamış, bilgi teknolojilerini gündeme getirmiştir.

Tüm bu gelişmelere paralel olarak tarihte muhasebe de ilk dönemlerde en çok ticari amaçlarla fakat daha sonraları orduların yiyecek ve giyecek ihtiyaçlarının hesap edilmesi, tarım ve hayvancılıkta varlıkların sınıflandırılması, varlık ve borçları kayıt altına almak için, hem de denetim yapmak için kullanılmıştır.

Muhasebe tarihçilerine göre; tarihte ilkyazı ve sayıların Mezopotamya Uygarlıkları’ n da ve Eski Mısır da kullanılmaya başlandığı düşünüldüğünden, muhasebe biliminin de bu bölgelerde başladığı düşünülmektedir.(M.Ö.5000) Arkeolojik kazılarda Nil Vadisi’ n de papirüs, Fırat ve Dicle Vadileri’ n de tabletlerin bulunması muhasebenin tarihi köklerinin buradan geldiğini teyit etmektedir.

Muhasebe biliminin Hititler, İranlılar, Finikeliler, Hintliler, Yunanlılar, Çinliler, Türkler ve Romalılar tarafından bilindiği bazı tarihi kaynaklardan anlaşılmakta ve ticari alanda kullanılmaya başlandığı bilinmektedir(Güner, 2011).

Tarih boyunca kayıt için taş, kil tabletler, ağaç ve tahtalar, papirüs kullanılmış ve nihayet miladi yıllarda kâğıt üzerine (Kâğıdın ilk olarak Mısır’da üretildiği düşünülmektedir.) kayıtlar yapılmaya başlanmıştır.

Tarihte kullanılan Muhasebe Kayıt Araçları

Papirüs: Nil deltasında yetişen, kâğıt fidanı da denilen ve gövdesinden kâğıt yapılan bir su bitkisidir. Papirüs ilk önce Mısır’da daha sonra Yunanistan ve Roma’da kullanılmış olup Sicilya’da XII. yüzyıla kadar üretimi devam eden bir kayıt aracıdır (Güvemli, 2000:75).

Kil Tabletler: Üzerinde çivi yazısı ile yazılmış bilgi bulunan, çoğu kez dışında da içindeki bilgiyle ilgili özet ya da benzeri bilgi yazılı koruyucu kabı olan kilden yapılmış tabletlerdir. (http//www.nedirnedemek.com/kil_tablet_ nedir) Mezopotamya’da M.Ö. 3500’e doğru yazının bulunuşundan sonra taze yumuşak kil levhalar kullanılmaya başlanmıştır. Bu tabletler daha sonra güneşte kurutulur ya da önemli belgelerin yazıldığı belgeler fırınlanarak sertleştirilir, böylece bozulmaları önlenirdi. Genellikle elde tutulacak büyüklükteki bu levhaların bir bölümü hafifçe dış bükeydi ve iç kenar uzunlukları 2, 30 cm arasında değişiyordu. Yazılar, ucu sivri piktogramlar, daha sonra da pahlı (çivi yazısı) bir kamış kalemle yumuşak kil yüzeye bastırılarak yazılıyordu. (http// www.hakkinda_bilgi_nedir.com/kil_tablet_nedir+kil_tablet_hakkinda_bilgi)

Kâğıt: Miladi yıllarda Mısır’da üretildiği bilinmektedir. Osmanlılar’ da, İstanbul’un 1453 yılında alınmasından sonra Bizanslılar’ dan kalan bir kâğıt üretimi değirmeni uzunca bir süre üretimine devam etmiştir. (İslam Ansiklopedisi, 1993: 76) Günümüzde de muhasebe kayıtları bilgisayarla tutulmakta olsa dahi kâğıdın kullanımı halen devam etmektedir.

Muhasebe Defterleri: Defter, bir kenarı dikilerek ya da ciltlenerek kâğıtların yazı yazmak üzere bir araya getirilmiş biçimidir.

Yazı Takımı: Mali olayların muhasebe defterlerine kaydedilmesinde kullanılan yazı takımı, kalem, kalemtraş, hokka, mürekkep gibi yazma ve yazıma yardımcı araçlardan oluşmaktadır.

Muhasebe Kayıtlarında Kullanılan Yazı ve Rakamlar

Türkler ile ilgili ilk muhasebe belgeleri de Uygurlar dönemine aittir. Muhasebe kayıt düzeninde Arapça, siyakat yazı ve rakamları olarak kullanılmıştır (Güvemli, 2000: 82-83).

Hesap ve Yazı Makineleri:

Hesap Makinesi: İlk olarak 1642 yılında Fransız matematikçi Blaise Pascal tarafından sadece toplama ve çıkarma yapabilen ilk mekanik dijital hesap makinesi icat edilmiştir.

Daktilo: Daktilo, yazı makinesi olarak bilinir. Muhasebe defterleri (bu defterler bilgisayar ile tutulana kadar) her zaman elle yazılmıştır. Daktilonun kullanımı daha çok muhasebe kayıt belgelerinin hazırlanması için söz konusu olmuştur

Bilgisayar: Bilgi teknolojisi denildiğinde en önemli teknolojik gelişme bilgisayarın icadı ile olmuş ve (bilgisayarın icadı ile) insanlar bilgiyi kullanabilecekleri işlerde çalışmaya başlamıştır. 1931 yılında ilk analog bilgisayar üretilmiş ancak bu bilgisayarın çok büyük olması, işlem hacminin ise düşük olması bu bilgisayarı geliştirmeye yönlendirmiştir. 1939 yılında ise Howard Aiken, uluslararası iş makineleri (IBM) mühendisleri ile birlikte Mark-1 adını verdiği ilk otomatik bilgisayarı yapmıştır (Bilim-teknoloji, 2012).

Günümüzde Bilgi Teknolojilerinin Muhasebe Mesleğindeki Yeri: Günümüzde teknoloji alanında meydana gelen gelişmeler muhasebe mesleğini ve muhasebe meslek mensuplarının gerçekleştirdiği işlemleri de etkilemekte ve uygulama alanlarını da çeşitlendirmektedir. Muhasebe işlemleri önceden yazılı belgelerle gerçekleştirilirken günümüzde bu işlemler elektronik ortamlarda gerçekleştirilmektedir.

Yapay Zekâ: Otomasyon ve yapay zekâ muhasebeyi kilit ve kolektif bir şekilde değiştirecektir. Dijitalleşme ve yapay zekâ gibi uygulamaların verilerin (karar vericilere) toplanması, analiz edilmesi, geliştirilmesi, eyleme geçirilmesi ve rapor verilmesi gibi konularda bilgiye hızlı ulaşılmasını sağlayacakları kesindir. Yapay zekâ sayesinde; muhasebe ve finans biliminin uzmanları, daha yoğun bir şekilde faydalı analiz ve danışmanlık işlemleriyle ilgilenme fırsatı bulacaklardır.

Uzay Muhasebesi: Kulağımıza bilim kurgu gibi gelse de, er ya da geç muhasebe uzay boyutuna dönüşecek gibi görünüyor.

Faydalı olması ümidiyle…

Özkan ÇİNAR
Mali Müşavir/SPK Denetçisi
Yönetim Danışmanı/Eğitmen

Kaynak: www.bdTurkey.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)