Bilindiği üzere, VUK’ un 227. maddesine göre, mükellefler bu Kanun’da aksine hüküm olmadıkça bu Kanun’a göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait kayıtlarını bu Kanun’da sayılan fatura veya fatura yerine geçen belgeler (serbest meslek makbuzu, ücretlere ait kayıt ve vesikalar ile diğer evrak ve vesikalar) ile tevsik etmeleri gerekmektedir. Bankalarca düzenlenen dekontlar VUK’ da sayılan fatura veya fatura yerine geçen belgeler arasında yer almamaktadır.
Ancak, Maliye Bakanlığı 243 ve 246 Sıra No.lu VUK Genel Tebliğleri ile hesap bildirim cetvelleri ve dekontların fatura veya benzeri olarak kabul edileceği açıklanmıştır.
- Buna rağmen hali hazırda uygulamalarda dekontla yapılan işlemlerde kafa karışıklığı giderilememiş meslek mensuplarının yaptıkları işlemlerde tereddüde düştüklerini görmekteyiz. Sizler için özelgelerden faydalanarak derlediğimiz (yol gösterebileceğine inandığımız) bazı dekont uygulamalarını irdelemeye çalışacağız.
Soru 1: Katılım bankasından finansal kiralama yoluyla alınan makineye istinaden bankanın düzenlediği tahsilat dekontu ‘fatura’ hükmünde sayılır mı, dekont üzerinde gösterilen KDV'nin indirim konusu yapılabilir mi? Ayrıca bankaca düzenlenen bu belge fatura vb. tevsik edici belgeler gibi Ba-Bs formlarına dahil edilecek midir?
Cevap1: Konuya ilişkin olarak yayımlanan 243 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile anılan Kanunun mükerrer 257 nci maddesinin Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye dayanılarak mükerrer belge düzenleme mecburiyetinin yarattığı külfetleri azaltmak amacıyla bankalara, yaptıkları hizmet ve satış işlemlerine ilişkin kayıtlarının dayanağı olan fatura yerine, döviz alım satım işlemleri ile menkul kıymetler borsasında aracı kurum sıfatıyla müşterileri adına yaptıkları menkul kıymet alım satımları hariç olmak üzere, yaptıkları bütün hizmetler veya satışlar dolayısıyla lehlerine tahakkuk edecek tutarlar için dekont düzenleme zorunluluğu getirilmiştir. Dolayısıyla bahse konu işlem için düzenlenen banka dekontu fatura yerine geçen belge hükmündedir.
396 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde Bildirim mecburiyeti bulunan mükelleflerce, belirlenen hadler çerçevesinde yapılan her türlü mal ve/veya hizmet alış ve satışları, bunlara ilişkin belgenin türüne (Fatura, irsaliyeli fatura, serbest meslek makbuzu, müstahsil makbuzu, gider pusulası, akaryakıt pompalarına bağlı ödeme kaydedici cihaz fişi, sigorta komisyon gider belgesi ve yolcu bileti gibi) bakılmaksızın Ba-Bs bildirim formlarına dâhil edilecektir. Bu itibarla, anılan katılım bankasının finansal kiralamaya konu işlemleri için dekont düzenlenmesi gerekmekte olup, söz konusu dekontun Ba- Bs bildirim formlarına dâhil edilmesi gerekmektedir.
Katılım bankasından finansal kiralama sözleşmesi kapsamında temin ettiğiniz makinenin bedeli karşılığında düzenlenen dekontta ayrıca gösterilen KDV'nin indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır. (Kaynak.İst V.D.Bşk.21/09/2015 trh. 39044742-130-82853 sayı no.lu özelgesi)
Soru 2.Organize sanayi bölgeleri vb. bulunan yerlerdeki işletmelere süzme sayaç takılarak faturası düzenlenemeyen elektrik, su gibi giderlere ait bedellerin banka dekontuna istinaden KDV si indirim konusu yapılabilir mi? Dekontla yapılan ödemeler Ba-Bs formlarına dahil edilecek midir?
Cevap 2: 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 227 nci maddesinin birinci fıkrasında, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça bu Kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait kayıtların tevsikinin mecburi olduğu hükme bağlanmış, aynı kanunun 229-242 nci maddelerinde de bu Kanuna göre düzenlenmesi ve alınması gereken vesikalara ait hükümlere yer verilmiştir.
Dolayısıyla OSB'ye banka kanalıyla yapılan ödemelerin indirim konusu yapılabilmesi için fatura düzenlenmesi gerekmekte olup, fatura düzenlenmemesi halinde banka dekontunda gösterilen KDV nin indirim konusu yapılması mümkün bulunmamaktadır.
Elektrik, su, doğalgaz gibi bir teslimin bildirim uygulaması bakımından diğer mal ve hizmet teslimlerinden farkı bulunmamaktadır. Bu nedenle yukarıda açıklandığı üzere OSB tarafından fatura düzenlenmesi gerekmekte olup bu faturaların da 396 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde belirtilen usul ve esaslara göre Form Ba bildirimine dahil edilmesi gerekmektedir.(Kaynak.İst V.D.Bşk.02/08/2012 trh. B.07.1.GİB.4.34.17.01-KDV.30-2408 no.lu özelgesi)
Soru 3: Bankalara ödenen OGS ve HGS ücretlerinin gider kaydı ve KDV indirimi nasıl olacaktır?
Cevap 3: Şirkete ait araçlar için bankalara ödenerek karşılığında dekont alınan KGS ve OGS bedellerinin, kurum kazancının elde edilmesi ve idamesi ile doğrudan ve açık bir illiyet bağının bulunması kaydıyla safi kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.
Şirket aktifinde kayıtlı araçların otoyol ve köprü geçişleri dolayısıyla ödenmiş bulunan KGS ve OGS bedellerine, ait KDV nin indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır. (KDV iç yüzde yöntemiyle hesaplanacaktır.)Kaynak.Kocaeli V:D:Bşk.15/08/2012 trh. B.07.1.GİB.4.41.15.01-KDV-2011/34-189sayı no.lu özelge)
Soru 4: Karayolları Genel Müdürlüğünün uhdesinde bulunan taşınmazlardan bir kısmının ihale yoluyla kiralanarak, kira bedelinin KDV dahil olarak anlaşma yapılmış, kira bedeli internet ortamında Karayolları Genel Müdürlüğünün banka hesabına yatırılmaktadır ve karşılığında dekont alınmaktadır. Banka dekontuna istinaden kira bedeline ilişkin katma değer vergisinin indirim konusu yapılabilecek midir? Tutarı 5000.TL yi geçen bu dekont Ba- Bs bildirim formlarına dâhil edilmesi gerekecek midir?
Cevap 4: Kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan veya kurumlar vergisinden muaf olmakla beraber katma değer vergisi mükellefiyeti bulunan mükelleflerin vergi usul mevzuatında yer alan fatura vb. vesikaları düzenlemeleri gerekmektedir.
Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından, taşınmazların kiralanması karşılığında V.U.K. nda izah edilen usullere uyularak fatura düzenlenmesi gerekmekte olup bankalarca düzenlenen dekontların tevsik edici belge olarak kabulü mümkün bulunmamaktadır. Aynı şekilde kiralanan taşınmaza ilişkin Karayolları Genel Müdürlüğünün banka hesabına yatırılan kira bedeline isabet eden KDV'nin banka dekontuna istinaden indirim konusu yapılması mümkün bulunmamaktadır.
Yapılan kira ödemelerinin, 396 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin (1.2.1) numaralı bölümünde yer alan açıklamalar doğrultusunda Ba bildirim formuna dahil edilmesi gerekmektedir. Kaynak Ankara V.D.Bşk.06/11/2017trh. 84974990-130-434107 no.lu özelge)
Sonuç olarak Maliye Bakanlığı 243 ve 246 Sıra No.lu VUK Genel Tebliğleri ile hesap bildirim cetvelleri ve dekontların hangi şartlarda fatura veya benzeri olarak kabul edileceği açıklanmıştır. Kurumlar vergisinde, V.U.K. ve KDV Kanunu’ n da gider veya gelir evrakı olarak kabul görebilmesi için bu dekontlarla yapılan işlemler (işlem bazında) için azami şekilde titiz davranılmalı ve KDV ödemeleri indirim konusu yapılmalıdır.
Yoksa dekont kapatılmış olan bir hesaptan yapılan indirime ve bu indirimler sonucu alacak verecek sonucunu göstermeye yarayan bir çeşit fiş, makbuz tarzında kağıt parçasından öteye de geçmeyebilecektir.
Sözün özü; dekontla yapılan işlemler için tereddütleriniz aşılamaması durumunda (muhakkak) özelge talep edilmesi en kesin çözüm olmaya devam edecek gibi görünmektedir.
Faydalı olması ümidiyle…
Özkan ÇİNAR
Mali Müşavir/SPK Denetçisi
Yönetim Danışmanı/Eğitmen
