Söz konusu cezalarla ilgili kanuni düzen­leme 7524 Sayılı kanunla 02.08.2024 tari­hinde yürürlüğe girdi.

Uygulamanın usul ve esasları ise 9 Eylül günü Gelir İdaresi tara­fından yayımlanan Vergi Usul Kanunu Teb­liğ Taslağında belirtilmiş olup alışverişlerde fiş veya fatura vb belgeler ile Hazine ve Ma­liye Bakanlığınca düzenlenme zorunluluğu getirilen belgelerin düzenlenmemesi halin­de alıcı ve satıcıya ayrı ayrı Özel Usulsüzlük Cezası kesilecek. Söz konusu belgeleri dü­zenlememeye devam eden satıcılara ise ar­tırımlı ceza uygulanacak.

Nihai tüketiciler beş bin lira cezayla karşılaşabilirler

Gerek kanuni düzenleme gerekse tebliğ taslağına göre, mükellef olmayan nihai tü­keticilerin, fatura, gider pusulası, müstah­sil makbuzu, serbest meslek makbuzu, pe­rakende satış fişi, ödeme kaydedici cihaz fişi ve giriş ve yolcu taşıma biletlerini almadık­larının tespit edilmesi halinde Vergi Usul Kanunun 353. maddesine göre, bunlara her bir belge için 5.000 Türk lirası özel usulsüz­lük cezası kesileceği düzenleniyor. Nihai tü­keticiler tarafından idarenin bilgisine gir­meden önce belgenin düzenlenmediğinin belgenin düzenlenmesi gereken tarihi ta­kip eden beş iş günü içerisinde idareye bil­dirilmesi durumunda nihai tüketicilere özel usulsüzlük cezası kesilmez.

Cezalar 6 kata kadar artırılabilecek

Düzenlenmesi gereken belgelerin düzen­lenmemesi halinde bunları düzenlemek zo­runda olanlara her bir belge için 10 bin lira­dan az olmamak üzere bu belgelere yazılma­sı gereken meblağın veya meblağ farkının %10’u oranında özel usulsüzlük cezası kesi­lir.

Ayrıca bu belgelerin bir takvim yılı içeri­sinde birden fazla düzenlenmediğinin tes­piti durumunda, özel usulsüzlük cezaları 2/8/2024 tarihinden itibaren artan tutarda uygulanacaktır. Özel usulsüzlük cezasının belirlenmesinde tespit sayısı her bir bel­ge bazında ve takvim yılı esas alınarak ta­kip edilecektir. Buna göre maddede belirti­len belgeleri düzenlemeyen mükelleflere ilk tespitte 10 bin lira, ikinci tespitte 20 bin lira, üçüncü tespitte 30 bin lira, dördüncü tespit­te 40 bin lira, beşinci tespitte 50 bin lira ve altıncı tespitten sonra ise 100 bin lira ceza uygulanabilecek.

Öte yandan; belgelerin düzenlenmediği­nin işlemin muhatapları tarafından, idare­nin bilgisine girmeden önce belgenin dü­zenlenmesi gereken süreyi takip eden beş iş günü içerisinde idareye bildirilmesi du­rumunda, belgeleri düzenlemek zorunda olanlar adına özel usulsüzlük cezası üç kat, bu belgeler yerine başka belgelerin düzen­lenmesi halinde, belgeleri düzenlemek zo­runda olanlar adına özel usulsüzlük cezası iki kat, bu belgelerin yerine başka belgelerin düzenlendiğinin işlemin muhatapları tara­fından beş iş günü içerisinde idareye bildi­rildiği durumlarda, söz konusu belgeleri dü­zenleyenlere söz konusu cezalar altı kat ola­rak uygulanır.

Örneğin; yapılan denetimde Market sahi­bi tarafından düzenlenmesi gereken 5-TL tutarında bir adet faturanın yerine vergi usul kanunda yer almayan bir belgenin dü­zenlendiği tespit edilmiştir. Alıcı tarafın­dan kendisine belge düzenlenmediğinin sü­resinde idareye bildirildiği ve söz konusu tespitin altıncı tespit olduğunu varsayalım. Mükellef adına altıncı tespit dolayısıyla ke­silmesi gereken ceza tutarı olan 100 bin lira­nın 6 katı olan 600 bin lira ceza kesilecektir.

Dünya | Mahmut Bülent YILDIRIM