2024 yılının Aralık ayı itibarıyla 13 milyon 826 bin kişi emekli aylığı alıyor. Bu rakamın artmasında EYT'nin payı büyük. Diğer yandan ilk kez sigortalı olduğu tarih 8 Eylül 1999 öncesi olmasına rağmen girişi yapılıp primi işveren tarafından ödenmeyenler var. Bu durumdaki kişiler dava açarak EYT kapsamında yaş şartına tabi olmadan emekli olabilirler.
BİR GÜN BİLE ÖNEMLİ
Sosyal güvenlik sisteminde bir günün bile büyük önemi vardır. 9 Eylül 1999 ve sonrasında sigortalı olan kişiler için emeklilik koşullarında bir değişiklik yapılmadı. Ancak 8 Eylül 1999 ve öncesinde ilk kez sigortalı olmuş kişiler için yaş şartı kaldırıldı. E-devlette yalnızca sigorta girişi değil prim ödemelerinin de gözükmesi gerekiyor. Özellikle 90'lı yıllarda yalnızca giriş yapılıp prim yatırılmamış ise emeklilikte sorun yaşanabiliyor. Bu sorunun çözümü için mahkeme yoluna gitmek gerekebiliyor.
2004 yılına kadar işçi çalıştıran işverenler SGK'ya işçinin önce işe giriş bildirgesini, daha sonra bordroları veriyorlardı. Ancak bu dönemde bordro vermemenin idari para cezası yüksek olmadığı için çoğu kez işe giriş olmasına rağmen bordro verilmemesi söz konusu oluyordu. Bu durum nedeniyle "günsüz işe giriş" adı verilen durum doğuyordu. Yani kişinin işe girişi var ama adına ödenmiş herhangi bir prim yok. Bu durum maalesef emeklilik için sorun yaratıyor. Özellikle EYT konusunda sigorta girişinin önemi çok büyük olduğu için bu durumda olan kişilerin durumlarına göre hareket etmeleri gerekiyor.
NEDEN OLABİLİR?
Bir kişinin sigorta girişinin olması ancak priminin olmamasının iki nedeni olabilir. Birincisi kişinin çalıştığı işyerinden aylık sigorta prim bildirgesi verilmiş ancak dört aylık sigorta dönem bordrosu ile aylık sigorta prim bildirgesi arasında mutabakatsızlık olduğu için SGK bu belgeleri işleme almamıştır. İkinci ihtimal ise işverenin aylık sigorta prim bildirgesi vermiş ancak dört aylık sigorta dönem bordrosunu vermemiş olmasıdır. İlk ihtimalde dava açmaya gerek yoktur. Mutabakatsızlık olan belgeler SGK arşivinden bulunarak çözüme ulaşılabilir. Ancak işveren dört aylık sigorta dönem bordrosu vermemiş ise bu durumda dava açılması gerekebilir.
SGK'YA BAŞVURUN
Dava yoluna gitmeden sorunun çözülmesi için mutlaka o dönemdeki bordro kayıtlarına ulaşılması gerekmekte. Bu konuda işyerinin bağlı bulunduğu SGK ünitesine başvuru yapılması ve kayıtların bordro servisinden bulunması çok önemli. Bordronun bulunamaması durumunda ise hizmet tespiti davası açılması gerekmekte.
YARGITAY İŞÇİDEN YANA
Sigorta girişinin olması ancak prim günü olmaması durumunda eğer bordrolar da bulunamaz ise hizmet tespit davası açılması gerekir. Normalde hizmet tespiti davalarında 5 yıllık zaman aşımı süresi söz konusu. Ancak Yargıtay "günsüz işe giriş" durumunda işe giriş bildirgesinin verilmiş olmasının zaman aşımını ortadan kaldıracağı yönünde karar veriyor. Dolayısıyla işe girişi olan ancak primi gözükmeyen kişiler 5 yıllık zaman aşımı süresine tabi olmaksızın dava açabilirler.
SGK SİSTEMİ DÜZELTTİ
"Günsüz işe giriş" sorunu aylık prim hizmet belgesi uygulamasına geçilince ortadan kalktı. Bu sorun özellikle 1990'lı yıllarda 4 aylık bildirgelerde yaşanıyordu. Dolayısıyla bu dönemde işe girişi olanların emeklilikleri yaklaşınca daha çok gündeme geldi. Ancak SGK'nın hem kendi altyapısını, hem de elektronik hizmet kapasitesini ve mevzuatı değiştirmesi ile bu sorun artık yaşanmıyor. Geçmiş kayıtlara ulaşılması konusunda ise maalesef sorunlar var. Dolayısıyla dava açmadan önce SGK sorgulanması önemli.
