Covıd 19 salgınının ülke ekonomisine etkisini azaltmak istihdam ve üretimi korumak için bugüne kadar bir çok tedbir alınmıştı ama devam eden salgın tüm dünyayı etkilediği gibi ülkemizide etkilemekte işte bu yüzden bugüne kadarki en kapsamlı  tedbir paketi diyebileceğimiz vergi barışı Yasa Tasarısı 21.05.2021 tarihinde istanbul milletvekili Vedat DEMİRÖZ ve arkadaşlarının imzası ile “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Teklifi” meclise  sunuldu.

Bu yasa bütçe gelirlerini artırmak için de bir fırsat olacak. Yakın zamanda getirilen 7256 sayılı Yapılandırma Kanunu iş dünyasının beklentilerini  karşılamadığı için ilgi görmedi. Devletin 30 Nisan 2021 tarihi itibarıyla tahsil edemediği bütçe geliri toplamı 623 milyar 984 milyon TL. Bu tutarın 282 milyar 614 milyon TL’si tahsil edilemeyen vergi gelirlerinden oluşuyor.İşte bu iki gerekce ve Covıd 19 salgınının ülke ekonomisine etkisini azaltmak bütçenin gelir ihtiyacını dikkate alarak, yeni bir teklif hazırladı.

Bu kanun teklifi, daha önce çıkartılan 6736 ve 7143 sayılı Kanun’un bir benzeri olarak düzenlenmiş ancak ilave hükümleri de içeriyor.

Bu kanun teklifi ile getirilen düzenlemeler hem mükellefleri rahatlatacak hem de bütçeye ilave gelir yaratacak Pandeminin etkilerinin devam ettiği bu günlerde, devlete ait olan borçların yeniden yapılandırılması olumlu bir düzenlemedir. Ayrıca, ihtilaflı ya da inceleme ve takdir işlemleri devam eden alacaklar için de düzenleme yapılarak; alacakların bir an önce Hazine’ye intikalinin sağlanması, matrah ve vergi artırımı yoluyla geçmiş vergilendirme dönemleri için, olası risklerin ortadan kaldırılması önemli bir düzenleme olarak karşımıza çıkmaktadır.

Yasa mecliste kabül edildikten sonra daha kapsamlı inceleyerek ayrıntılı bir makale yazacağım ama şimdi Çok detaya girmeden kısaca gelecek kanunda neler var sorusuna bakacak olursak
 

Kesinleşmiş alacaklar yeniden yapılandırılacak

  • vadesi 30.04.2021’e kadar olan bütün alacakları  faiz, gecikme faizi, gecikme zammı yerine bu Kanunun yayımı tarihine kadar Yİ-ÜFE tutarına göre yeniden hesaplanacak faizle birlikte ana borçlarını yapılandırabilecekler.
  • Ayrıca  Matrah veya vergi artırımı gibi müracatlarda tahakkuk eden vergilerin tamamının ilk taksit ödeme süresi içerisinde peşin olarak ödenmesi hâlinde, bu vergilerden %10 indirim yapılıp ve katsayı uygulanmayacak.
  • Kanun Teklifi ile devlete ait  neredeyse tüm borçlar için 31.08.2021 tarihine kadar ilgili idareye başvurulması halinde  ödeyip veya yapılandırabilecekler.
  • Borçlular, vergi idaresi ile ilgili borçlarını ilk taksiti 30.09.2021 tarihine kadar
  • ayrıca sosyal güvenlik ile ilgili borçlarını 31.10.2021 tarihine kadar ikişer aylık dönemler halinde azami 18 taksit halinde ödeyebileceklerdir.
     

Kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan alacaklar

Teklifin kanunlaşması ve yayımı tarihi itibarıyla ilk derece yargı mercileri nezdinde dava açılmış ya da dava açma süresi henüz geçmemiş olan ikmalen, resen veya idarece yapılmış vergi tarhiyatları ile gümrük vergilerine ilişkin tahakkuklarda;

vergilerin/gümrük vergilerinin yüzde 50’si ile bu tutara ilişkin faiz, gecikme faizi ve gecikme zammı yerine bu kanunun yayımı tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; bu kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla vergilerin/gümrük vergilerinin yüzde 50’si, faiz, gecikme faizi, gecikme zammı ve asla bağlı olarak kesilen vergi cezaları/idari para cezaları ile bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamının tahsilinden vazgeçilecek.

Uyuşmazlığın bulunduğu istinaf ve Danıştay safhaları, davaların kabul, ret ya da kısmen kabul kısmen ret olması durumuna göre de, kanundan yararlanmak mümkün olacak.
 

İnceleme ve tarhiyat safhasında bulunan işlemler

Kanunun yayımı tarihinden önce başlanıldığı halde, tamamlanamamış olan vergi incelemeleri ile takdir, tarh ve tahakkuk işlemlerine Kanunun matrah ve vergi artırımına ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla devam edilecek. Bu işlemlerin tamamlanmasından sonra tarh edilen vergilerin yüzde 50’si ile bu tutara gecikme faizi yerine bu kanunun yayımı tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar ile bu tarihten sonra ihbarnamenin tebliği üzerine belirlenen dava açma süresinin bitim tarihine kadar hesaplanacak gecikme faizinin tamamının, vergi aslına bağlı olmayan cezalarda cezanın yüzde 25’inin; ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde yazılı başvuruda bulunularak, ilk taksit ihbarnamenin tebliğini izleyen aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler hâlinde altı eşit taksitte ödenmesi şartıyla vergi aslının yüzde 50’sinin, vergi aslına bağlı olmayan cezalarda cezanın yüzde 75’inin, vergilere kanunun yayımı tarihine kadar uygulanan gecikme faizinin ve vergi aslına bağlı cezaların tamamının tahsilinden vazgeçilecek.


Matrah ve vergi artırımı

Mükellefler, gelir ve kurumlar vergisi matrahlarını artırarak düzenlemede belirlenecek süre ve şekilde ödemelerini yapmaları halinde, kendileri hakkında artırımda bulunulan yıllar için yıllık gelir ve kurumlar vergisi incelemesi ve bu yıllara ilişkin olarak bu vergi türleri için daha sonra başka bir tarhiyat yapılmayacaktır.

Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri vermiş oldukları yıllık beyannamelerinde (ihtirazi kayıtla verilenler dahil) vergiye esas alınan matrahlarını 31.08.2021 tarihine kadar (bu tarih dâhil),

  • 2016 takvim yılı için %30,
  • 2017 takvim yılı için %30,
  • 2018 takvim yılı için %25,
  • 2019 takvim yılı için %20,
  • 2020 takvim yılı için %20 oranından az olmamak üzere artıracaklardır.

Artırılan matrahlar %20 oranında vergilendirilecek, üzerinden ayrıca bir vergi alınmayacaktır. Mükellelfler, Katma Değer Vergisi yönünden de eskiden olduğu gibi matrah artırımında bulunabilecekler.

Ayrıca hizmet erbabına ödenen ücretlerden vergi tevkifatı yapmaya mecbur olan mükellefler; her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri (ihtirazi kayıtla verilenler dâhil) muhtasar beyannamelerinde yer alan ücret ödemelerine ilişkin gayrisafi tutarların yıllık toplamı üzerinden;

  • 2016 yılı için yüzde 6,
  • 2017 yılı için yüzde 5,
  • 2018 yılı için yüzde 4,
  • 2019 yılı için yüzde 3 ve
  • 2020 yılı için yüzde 2 oranından az olmamak üzere hesaplanacak gelir vergisini, 31.08.2021 tarihine kadar (bu tarih dahil) artırabileceklerdir.Belirlenen ödemeleri yaparak kayıtlar da düzeltebilecek
     

İşletme kayıtlarının düzeltilmesi, kasa ve ortaklar cari hesabı

  • Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri işletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşları ile kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan malları hakkında da belirlenen ödemeleri yaparak, kayıtlarını düzeltebileceklerdir. Kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşları kendilerince veya bağlı oldukları meslek kuruluşunca tespit edilecek rayiç bedel ile 31/8/2021 tarihine kadar (bu tarih dâhil)  bir envanter listesi ile vergi dairelerine bildirmek suretiyle defterlerine kaydedebilirler. Bildirime dâhil edilen kıymetler için amortisman ayrılmaz.
  • beyan edilen; genel orana tabi makine, teçhizat, demirbaş ve emtiaların bedeli üzerinden %10 oranı, indirimli orana tabi diğer makine, teçhizat, demirbaş ve emtiaların bedeli üzerinden tabi olduğu oranların yarısı esas alınarak katma değer vergisi hesaplanır ve ayrı bir beyanname ile sorumlu sıfatıyla beyan edilerek, beyanname verme süresi içinde ödenir.
  • Bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri, 31.12.2020 tarihi itibarıyla düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu
  • bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarları ile bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini 31.08.2021 tarihine kadar (bu tarih dahil) vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltebileceklerdir.

Bu kapsamda beyan edilen tutarlar üzerinden yüzde 5 oranında vergi beyanname verme süresi içinde ödenir.

Nevzat ERDAĞ

Taşınmazlar ve amortismana tabi iktisadi kıymetler için gerçek değere yükseltme imkânı

  • Mükellefler, kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla aktiflerine kayıtlı bulunan taşınmazlar ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerini (sat-kirala-geri al işlemine veya kira sertifikası ihracına konu edilen taşınmaz ve iktisadi kıymetler hariç) 31.12.2021 tarihine kadar Kanunda belirlenen kapsam, şart ve hükümlere uymak koşuluyla yeniden değerleyebileceklerdir.
  • Değer artışı üzerinden %5 oranında vergi hesaplanacaktır.
  • İşletme kayıtlarının fiili duruma uygun hale getirilmesi ve fiktif kasa ile ortaklar cari hesabının düzeltilmesi, ücretliler üzerindeki vergi ve sigorta yükü nedeniyle ortaya çıkan fiktif kayıtların ortadan kaldırılması olanağını sağlayacaktır.
  • İşletmelerin bilançolarında yer alan gayrimenkuller ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetleri için yeniden değerleme olanağı sağlanması; bu kıymetlerin bilançolarda güncel değerleri ile yer almasını sağlayacak ve bilançolar gerçeği yansıtacaktır.

Ortak hükümler

  1. Bu Kanunun ilgili maddelerindeki başvuru ve ödeme süresine ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla bu Kanun hükümlerinden yararlanmak isteyen borçluların; 31/8/2021 tarihine kadar (bu tarih dâhil) ilgili idareye başvuruda bulunmaları,
    1. Vergi ile ilgili ilk taksitini 30/9/2021 tarihine kadar (bu tarih dâhil), Sosyal Güvenlik Kurumuna bağlı tahsil dairelerine ödenecek tutarların ise ilk taksitini 31/10/2021 tarihine kadar (bu tarih dâhil), diğer taksitlerini ise bu tarihleri takip eden ikişer aylık dönemler hâlinde azami onsekiz eşit taksitte ödemeleri,şarttır.
  2. Başvuru ve taksit ödeme sürelerinin son gününün resmî tatile rastlaması hâlinde süre, tatili izleyen ilk iş günü mesai saati sonuna kadar peşin veya taksitler hâlinde ödemeleri.
  3. Hesaplanan tutarların tamamının ilk taksit ödeme süresi içerisinde peşin olarak ödenmesi hâlinde katsayı uygulanmaz ve, Fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarların (Bu Kanunun 4 üncü maddesine göre fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar ile birlikte hesaplanan gecikme faizi dâhil) %90’ının tahsilinden vazgeçilir.
  4. Bu Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (2) numaralı alt bendi ile (g) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında olan ve bu Kanuna göre yapılandırılan idari para cezalarından %25 indirim yapılır.
  5. Yapılandırma sonucu ödenecek alacağın sadece fer’i alacaktan ibaret olması hâlinde fer’i alacak yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutardan %50 indirim yapılır.
    1. Hesaplanan tutarların tamamının ilk iki taksit ödeme süresi içinde ödenmesi hâlinde katsayı uygulanmaz ve,
    2. Fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarlar (Bu Kanunun 4 üncü maddesine göre fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar ile birlikte hesaplanan gecikme faizi dâhil) üzerinden %50 indirim yapılır.
  6. Bu Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (2) numaralı alt bendi ile (g) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında olan ve bu Kanuna göre yapılandırılan idari para cezalarından %12,5 indirim yapılır.
  7. Yapılandırma sonucu ödenecek alacağın sadece fer’i alacaktan ibaret olması hâlinde fer’i alacak yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutardan (bu Kanunun 7 nci maddesinin dördüncü fıkrası kapsamındaki alacaklar hariç) %25 indirim yapılır.
  8. Hesaplanan tutarların taksitle ödenmek istenmesi hâlinde, ilgili maddelerde yer alan hükümler saklı kalmak şartıyla borçluların başvuru sırasında altı, dokuz, on iki veya on sekiz eşit taksitte ödeme seçeneklerinden birini tercih etmeleri şarttır. Tercih edilen taksit süresinden daha uzun bir sürede ödeme yapılamaz.
  9. Hesaplanan tutarların taksitle yapılacak ödemelerinde ilgili maddelere göre belirlenen tutar;
  • Altı eşit taksit için (1,09),
  • Dokuz eşit taksit için (1,135),
  • On iki eşit taksit için (1,18),
  • On sekiz eşit taksit için (1,27),

katsayısı ile çarpılır ve bulunan tutar taksit sayısına bölünmek suretiyle ikişer aylık dönemler hâlinde ödenecek taksit tutarı hesaplanır. Bu Kanun hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan borçlulara tercih ettikleri taksit süresine uygun ödeme planı verilir. Ancak, tercih edilen süreden daha kısa sürede ödeme yapılması hâlinde ödenecek tutar ilgili katsayıya göre düzeltilir.

10, Bu Kanun kapsamında belediyeler ve bunlara bağlı kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlarca ödenmesi gereken tutarlar aylık dönemler halinde azami yüz yirmi eşit taksitte ödenebilir.

Taksitle yapılacak ödemelerde belirlenen tutar;

  • a) Altı eşit taksit için (1,045),
  • b) Dokuz eşit taksit için (1,0675),
  • c) On iki eşit taksit için (1,09),
  • ç) On sekiz eşit taksit için (1,135),
  • d) Yirmi dört eşit taksit için (1,18),
  • e) Otuz altı eşit taksit için (1,27),
  • f) Kırk sekiz eşit taksit için (1,36),
  • g) Altmış eşit taksit için (1,45),
  • ğ) Yetmiş iki eşit taksit için (1,54),
  • h) Yüz yirmi eşit taksit için (1,9),

katsayısı ile çarpılır ve bulunan tutar taksit sayısına bölünmek suretiyle aylık dönemler hâlinde tahsil edilecek taksit tutarı hesaplanır.

11.Kanun kapsamında ödenecek olan alacakların kredi kartı kullanılmak suretiyle ödenmesi uygun görüldüğü takdirde, ödemeye aracılık yapan bankalarca, kart kullanıcılarına kredi kartı işlemine konu borç tutarının, taksitler hâlinde yansıtılması ve taksit ödeme aylarında hesaplarına borç kaydedilmesi koşuluyla, bu ödemeler için ödeme tarihi olarak kredi kartının kullanıldığı gün esas alınır ve borçluya tahsilatın yapıldığını gösteren makbuz verilir.

12.Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerine ödenmesi gereken amme alacaklarına uygulanmak üzere, bu Kanun hükümlerinden yararlanmak için başvuruda bulunan ve ödenecek tutarları ilgili vergi mevzuatı gereği iade alacağından kendi borçlarına mahsuben ödemek isteyen mükelleflerin, bu taleplerinin yerine getirilebilmesi için başvuru ve/veya taksit süresi içinde ilgili mevzuatın öngördüğü bilgi ve belgeleri tam ve eksiksiz olarak ibraz etmeleri şarttır. Bu takdirde, ilgili mevzuatın mükellefin mahsup talebine esas aldığı tarih itibarıyla bu Kanuna göre ödenecek tutara mahsup işlemleri yapılır

13. Bu Kanuna göre ödenmesi gereken taksitlerin ilk ikisinin süresinde ve tam ödenmesi koşuluyla, kalan taksitlerden; bir takvim yılında iki veya daha az taksitin, süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi hâlinde, ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarının son taksiti (peşin ödeme seçeneğinin tercih edilmesi hâlinde ilk taksiti) izleyen ayın sonuna kadar, gecikilen her ay ve kesri için 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zammı oranında hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi şartıyla bu Kanun hükümlerinden yararlanılır.

14.İlk iki taksitin süresinde tam ödenmemesi ya da süresinde ödenmeyen veya eksik ödenen diğer taksitlerin belirtilen şekilde de ödenmemesi veya bir takvim yılında ikiden fazla taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi hâlinde bu Kanun hükümlerinden yararlanma hakkı kaybedilir.

15.7256 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanuna göre yapılandırılan ve bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla anılan Kanun kapsamında ödemeleri devam eden alacaklar açısından, borçlular talep etmeleri hâlinde bu Kanun hükümlerinden yararlanabilir.

16.Bu Kanuna göre ödenecek alacaklarla ilgili olarak, tatbik edilen hacizler yapılan ödemeler nispetinde kaldırılır ve buna isabet eden teminatlar iade edilir. yapılandırılan borçların, borç durumunu gösterir belgede yer almaması için bu borçların en az %10’unun ödenmiş olması şarttır.

17.Bu Kanun hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunulan borçlara ilişkin dava açılamaz ve hiçbir mercie şikayette bulunulamaz.

18.Cumhurbaşkanı, bu Kanunda öngörülen başvuru ve ilk taksit ödeme sürelerini bir aya kadar, mücbir sebep hâlinde ödeme süreleri, mücbir sebep hâlinin bitim tarihini takip eden aydan başlamak üzere topluca veya ayrı ayrı bir yıla kadar uzatmaya yetkilidir.

Nevzat ERDAĞ