Bu haftanın en çok konuşulacak konularından birisi, kanaatimizce gerçek ve tüzel kişilerin döviz tevdiat hesaplarının ve döviz cinsinden katılım fonlarının Türk lirası vadeli mevduat ve katılma hesaplarına dönüşmesine yönelik karar olacak.
Özellikle 7352 sayılı Kanun ile getirilen, kur farkı kazançlarına kurumlar vergisi istisnası ile vade sonunda elde edilecek faiz veya kâr payı gelirlerine sıfır oranlı stopaj uygulamasından yararlanmak için döviz tevdiat hesaplarında ve döviz cinsinden katılım fonlarında yer alan tutarların, usul ve esasları Merkez Bankası’nca belirlenen Kur Korumalı vadeli TL mevduat ve katılma hesaplarına dönüştürülmesi gerekmektedir. Bu dönüşüm için artık sona yaklaşılıyor, son tarih 17/02/2022.
31.12.2021 tarihli Gelir Tablosundaki kur farkı kazançlarının kurumlar vergisinden istisna tutulabilmesi için, dönüşüm işleminin 17/02/2022 tarihine kadar (bu tarih dahil) yapılması gerekiyor. Dördüncü geçici vergi beyannamesinin verilme süresi bir ihtimal uzarsa, bu süre de uzamış olacak.
Ancak, bazı şirketler likidite ihtiyaç ve planlamalarını yaparak, dövizlerini 7352 sayılı Kanunla KVK’ya eklenen geçici 14. Maddeye göre bankalara 3 ay vadeli TL mevduat hesabına dönüştürme talebinde bulunurken, buna hali hazırda Merkez Bankası’nca yayımlanan Genel Tebliğ cevaz vermemektedir. Burada ciddi bir belirsizlik ve tereddüt yaşanmaktadır.
Belirsizliğin Nedenleri?
1- Merkez Bankası Tebliği Tüzel Kişilere 6 ay veya 1 Yıl Vade ile Mevduat Hesabına Dönüşüm İzni Veriyor!
Bilindiği üzere yurt içi yerleşik gerçek ve tüzel kişilerin döviz tevdiat hesaplarının ve döviz cinsinden katılım fonlarının Türk lirası vadeli mevduat ve katılma hesaplarına dönüşmesi halinde mevduat ve katılım fonu sahiplerine sağlanacak desteğe ilişkin usul ve esasları düzenleyen Merkez Bankası Tebliği (2021/14 sayılı Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ), 21/12/2021 tarihli ve mükerrer 31696 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış ve bu Tebliğde 31/12/2021, 11/01/2022 ve 01/02/2022 tarihlerinde yayımlanan Tebliğlerle değişiklik yapılmıştır. Tebliğin 12/02/2022 itibariyle güncel haline Mevzuat Bilgi Sistemi üzerinden ulaşılabilmektedir.
Söz konusu Tebliğin “döviz tevdiat hesapları ve katılım fonlarının vadeli Türk lirası mevduat veya katılma hesaplarına dönüşümü” başlıklı 4. maddesinin (1) numaralı fıkrasında, yurt içi yerleşik tüzel kişilerin 31/12/2021 tarihinde mevcut olan ABD doları, Euro ve İngiliz Sterlini cinsinden döviz tevdiat hesabı ve döviz cinsinden katılım fonu hesabı bakiyelerinin, hesap sahibinin talep etmesi halinde dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevrilebileceği, (3) numaralı fıkrasında ise, bankalar tarafından gelecek bu talepler üzerine yurt içi yerleşik tüzel kişiler için 6 ay veya 1 yıl vadeli Türk lirası mevduat veya katılma hesabı açılacağı belirtilmektedir.
2- 7352 sayılı Kanun 3 ay vadeli Mevduat Hesabına Dönüşüm İzni Veriyor
Kurumlar vergisi mükelleflerinin döviz tevdiat hesapları ve katılım fonlarının vadeli Türk lirası mevduat veya katılma hesaplarına dönüşümünü desteklemek amacıyla 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’na 7352 sayılı Kanunla Geçici 14. madde eklenmiştir. Geçici 14. Madde hükmü aşağıda yer almaktadır.
“GEÇİCİ MADDE 14- (1) 14/1/1970 tarihli ve 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununun 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının (I) numaralı bendinin (g) alt bendi hükmüne istinaden Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevrilen hesaplar ile ilgili olarak; kurumların 31/12/2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını, dördüncü geçici vergi dönemine ilişkin beyannamenin verilme tarihine kadar Türk lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk lirası varlığı, bu kapsamda açılan en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda aşağıda belirtilen kazançlar kurumlar vergisinden müstesnadır:
- a) Bu fıkra kapsamındaki yabancı paraların dönem sonu değerlemesinden kaynaklanan kur farkı kazançlarının 1/10/2021 ila 31/12/2021 tarihleri arasındaki döneme isabet eden kısmı,
- b) 2021 yılı dördüncü geçici vergi dönemine ilişkin beyannamenin verilme tarihine kadar Türk lirasına çevrilen hesaplarla ilgili oluşan kur farkı kazançları ile söz konusu hesaplardan dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer kazançlar.
(2) Birinci fıkra kapsamına girmemekle birlikte, kurumların 31/12/2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını 2022 yılı sonuna kadar Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk lirası varlığı en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda oluşan kur farkı kazançlarının, geçici vergi dönemi sonu değerlemesiyle Türk lirasına çevrildiği tarih arasına isabet eden kısmı ile dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer kazançlar kurumlar vergisinden müstesnadır.
(3) Kurumların 31/12/2021 tarihli bilançolarında yer alan altın hesabı ile bu tarihten sonra açılacak işlenmiş ve hurda altın karşılığı altın hesabı bakiyelerini 2022 yılı sonuna kadar Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm fiyatı üzerinden Türk lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk lirası varlığı en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda Türk lirasına çevrildiği tarihte oluşan kazançlar ile dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer kazançlar kurumlar vergisinden müstesnadır.
(4) Bu maddede öngörülen süre ve şekilde dönüşüm kuru/fiyatı üzerinden Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına çevrilen yabancı paralar ile altın hesaplarına ilişkin olarak bu istisnayla sınırlı olmak üzere Kanunun 5 inci maddesinin üçüncü fıkrası hükmü uygulanmaz.
(5) Bu maddenin birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarında yer alan istisna hükümleri, aynı şartlarla geçerli olmak üzere bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükelleflerinin kazançları hakkında da uygulanır.
(6) Türk lirası mevduat veya katılma hesabından vadeden önce çekim yapılması durumunda bu madde kapsamında istisna edilen tutarlar nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası kesilmek suretiyle gecikme faiziyle birlikte tahsil olunur.”
İncelenmesinden de fark edileceği üzere, geçici 14. madde, kurumlara, 31/12/2021 tarihli bilançolarında yer alan döviz tevdiat hesapları ve katılım fonlarında yer alan yabancı paralarını 4. Dönem Geçici Vergi Beyannamesinin verileceği tarih olan 17/02/2022 tarihine kadar en az 3 ay vadeli Türk lirası mevduat veya katılma hesaplarına dönüştürmeleri halinde vergi istisnasından yararlanma hakkı veriyor.
Ancak, Kanun lafzında yer verilen “4/1/1970 tarihli ve 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununun 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının (I) numaralı bendinin (g) alt bendi hükmüne istinaden Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevrilen hesaplar…” ifadesi, açılması gereken vadeli mevduat hesabının TCMB tarafından yayımlanan 2021/14 sayılı Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ de belirtilen hesaplardan olması gerektiğini ortaya koymaktadır.
Bu Tebliğde yukarıda da ifade edildiği üzere; tüzel kişiler için sadece 6 ay veya 1 yıl vadeli mevduat hesaplarına yer verilmiştir.
Bu nedenle, Merkez Bankası tarafından yayımlanan Tebliğ’de 3 ay vadeli mevduat hesabı açılmasına yönelik bir düzenlemeye yer verilmediği müddetçe, kurumların getirilen vergisel istisnalardan yararlanabileceği Kur Korumalı Vadeli Mevduat hesaplarının 3 ay vadeli olması imkânı bulunmamaktadır.
Şirketlerin gözü kulağı bu hafta Merkez Bankasında olacak.
Bakalım 2021/14 sayılı Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğde bir güncelleme olacak mı?
Dünya | Abdullah KİRAZ
