KORONAVİRÜS (Covid-19) salgınının ekonomik ve sosyal hayata etkilerinin azaltılmasına yönelik son zamanlarda bir dizi önlemler alınıyor, yasal düzenlemeler yapılıyor. Bu kapsamda en son yayımlanan 7244 sayılı yasayla başta Türk Ticaret Kanunu (TTK) olmak üzere birçok kanunda önemli düzenlemeler yapıldı. 7244 sayılı Kanun ile TTK’na ilave edilen Geçici 13’üncü Madde ile sermaye şirketlerinin kâr payı dağıtımı geçici bir süreyle belirli esaslara bağlanmıştır. Buna göre,
a) Sermaye şirketlerinde, 30/9/2020 tarihine kadar 2019 yılı net dönem kârının yalnızca yüzde 25’ine kadarının dağıtımına karar verilebilir. Geçmiş yıl kârları ve serbest yedek akçeler dağıtıma konu edilemez. Genel kurulca yönetim kuruluna kâr payı avansı dağıtımı yetkisi verilemez. Devlet, il özel idaresi, belediye, köy ile diğer kamu tüzel kişilerinin ve sermayesinin yüzde 50’sinden fazlası kamuya ait fonların, doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin yüzde 50’sinden fazlasına sahip olduğu şirketler hakkında bu fıkra hükmü uygulanmaz. Bu fıkrada belirtilen süreyi üç ay uzatmaya ve kısaltmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir.
b) Genel kurulca 2019 yılı hesap dönemine ilişkin kâr payı dağıtımı kararı alınmış ancak henüz pay sahiplerine ödeme yapılmamışsa veya kısmi ödeme yapılmışsa, 2019 yılı net dönem kârının yüzde 25’ini aşan kısma ilişkin ödemeler birinci fıkrada belirtilen sürenin sonuna kadar ertelenir.
c) Bu maddenin kapsamına giren sermaye şirketlerine ilişkin istisnalar ile uygulamaya dair usul ve esasları belirlemeye, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın görüşünü almak suretiyle Ticaret Bakanlığı yetkilidir.
TEDBİR VE DÜZENLEMELER
17 Nisan 2020 Tarih ve 31102 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, 7244 Sayılı “Yeni Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayat Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile özetle aşağıdaki düzenlemeler yapıldı.
a) Ecrimisil bedellerinin ertelenmesi: Hazine taşınmazlarına ilişkin olarak sözleşmeye istinaden ödenmesi gereken bedeller ile ecrimisil bedellerinden 1/4/2020 tarihinden itibaren üçaylık döneme ilişkin tahsil edilmesi gerekenleri başvuru şartı aranmaksızın üç ay süreyle ertelenecek.
b) Belediyelerin vergi ve sigorta primlerinin ertelenmesi: Büyükşehir belediyeleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarının, gelir vergisi tevkifatı beyan ve ödeme süreleri, tüm sosyal sigorta prim ödemeleri, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 aylık döneme ilişkin tahsil edilmesi gerekenler üç ay ertelenecek.
c) Belediyelerin su bedellerinin ertelenmesi: Büyükşehir belediyeleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarının konutlara ve faaliyetleri durdurulan veya faaliyette bulunamayan işyerlerine ilişkin su tüketimine bağlı alacakları, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç aylık döneme ilişkin tahsil edilmesi gerekenlerle sınırlı olmak üzere belediye meclisi tarafından üç ay ertelenebilir. Bu süreler, bitiminden itibaren üç aya kadar belediye meclisince uzatılabilir.
d) Ücretsiz izin uygulaması: İşveren tarafından ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçilerle 15/3/2020 tarihinden sonra iş sözleşmesi feshedilen ve bu Kanunun diğer hükümlerine göre işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçilere, herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak kaydıyla üç ayı geçmemek üzere, bu süre içinde ücretsiz izinde bulundukları veya işsiz kaldıkları süre kadar, Fondan günlük 39.24 TL nakdi ücret desteği verilir. Ödemelerden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılamaz.
e) İşten çıkarma yasaklandı: Bu Kanunun kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın her türlü iş veya hizmet sözleşmesi, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında işveren tarafından feshedilemez. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç aylık süreyi geçmemek üzere işveren işçiyi tamamen veya kısmen ücretsiz izne ayırabilir. Bu madde kapsamında ücretsiz izne ayrılmak, işçiye haklı nedene dayanarak sözleşmeyi fesih hakkı vermez.
Görüldüğü üzere, bu olağanüstü süreçte getirilen düzenlemeler yerinde görülmekle birlikte, henüz istisnaları ve uygulama esasları belirlenmeyen şirketlerin kar dağıtımına yönelik getirilen kısıtlama tartışmalara neden olmuştur. Ticaret Bakanlığı konuyla ilgili tebliğini bir an önce yayınlamalı, istisnaları yürürlüğe koymalıdır. Özellikle yabancı sermayeli şirketlerin durumu açıklığa kavuşturulmalı.
PARA | TALHA APAK
