Bugünlerde Dünya ülkelerinim en önemli önceliği, koronovirüs salgını ile mücadele. Her ülke, virüs salgınından vatandaşlarının sağlığını, yaşamını, ekonomisini, istihdamını, ticaretini, üretimini vb. korumaya çalışıyor. Ülkemiz ise salgına karşı önceden önlem alan bir kaç ülkeden birisi. Virüs salgınının yayılma hızının yavaşlaması ve hasta sayılarındaki eğimin düşmesi için sosyal alanların kapatılması, spor organizasyonlarının durdurulması, sokağa çıkma yasağı dahil her türlü önlemi alıyor. Kısa bir süre daha salgınla mücadele edilecek gibi gözüküyor. Haziran ayının ikinci yarısından itibaren ise normal hayatımıza dönmemiz için kontrollü bir şekilde adım atılacağını düşünüyor ve inanıyoruz.

Salgında insanlarımız “Evde Kal” sloganına büyük ölçüde uydular. Ancak, normal hayatımızda önem verdiğimiz bazı şeyleri yapamamak ben dahil çok sayıda insanımızı zorladı ve hala da zorluyor. Salgının bitmesiyle beraber ciddi bir sosyal hareketlilik bekliyoruz. İnsanlar içerisinde bulunduğu durumdan dolayı korksalar da, bir o kadar sıkıldılar. Tiyatrolar, sinemalar, kafeler, parklar, bahçeler boş kaldı. Ek olarak spor müsabakaları, konferanslar, uluslararası toplantılar ileri tarihlere ertelendi. Bu süreç sonrasında insanları normal hayatlarına döndürmek için psikolojik danışmanlık, sosyal etkinlikler dahil her türlü alınması şart gibi gözüküyor. Bu sadece devletten beklenilmemeli, hemen herkes üzerine düşeni yapmalı. Örneğin, Şirketler personeline dönük aktiviteler yanında, müşterilerine yönelik çeşitli etkinlikler düzenlemeli, onları salgın öncesine döndürmek için teşvik amaçlı her türlü önlemi almalıdır. Yakında hep beraber bu tür etkinliklerin yapıldığını göreceğiz. Bunlardan birisi de, spor aktiviteleri.  

Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de futbol hayatımızın vazgeçilemez bir gerçeği. Futbol ile yatıp futbol ile kalkıyoruz. Bu nedenle, spor kulüpleri insanlarımız açısından her yönden önemli. Lig ve Avrupa maçlarının durdurulması heyecanımızı kaybettirdi, futbol maçlarını özledik. Liglerin ve dolayısıyla maçların ertelenmesi, zaten büyük bir borç yükü ile karşı karşıya bulunan futbol kulüplerimizi gelir yönünden oldukça zora soktu, büyük gelir kayıpları ile karşı karşıya bıraktı. Her kulüp tedbir ve önlem almaya başladı, şimdi futbolculardan maaş indirimleri talep ediyorlar, kredilerini yapılandırıyorlar, yeni gelir kaynakları arıyorlar. Hatta benim de taraftarı olduğum Beşiktaş Kulübü, bir bağış kampanyası başlatacaktı, virüs salgınını dikkate alarak, bir süre erteledi. Bu arada, başlatılacak bağış kampanyasına katılacağımı buradan deklare etmek istiyorum.

Salgın sonrasında futbol kulüplerimizi oldukça zorlu bir süreç bekliyor olacak. Kulüp yöneticileri, salgı sonrasında uğradıkları gelir kayıplarını nasıl telafi edeceklerini şimdiden  düşünmeye başladılar. Devletimizin her zaman olduğu gibi, yine kulüplerimizin yanında olacağını düşünüyor ve biliyoruz.

Futbol kulüplerimizin en büyük gelir kaynaklarından birisi de, oynanacak maçlara ilişkin  maç bileti ve kombine bilet satışları ile loca kira gelirleridir. Şirketler ve vergi mükellefi diğer gerçek veya tüzel kişiler, hem taraftarı oldukları spor kulüplerini desteklemek, hem de şirket yöneticileri, çalışanları ve müşterilerini teşvik ederek motivasyonlarını artırmak amacıyla, maç biletleri veya kombine bilet satın alarak bunlara verebilmektedirler. Ya da, bir loca kiralayarak, müşterilerini veya personelini buraya davet ederek, maçları loca’dan seyretmelerini sağlayabilmektedirler. 

Bu şekilde satın alınarak verilen maç bileti ve kombine bilet bedelleri ile loca kiralama bedellerinin vergi kanunları yönünden gider yazılıp yazılamayacağı konusunda, bu biletlerin verildiği kişiye göre değişen özel uygulamalar söz konusu.

Biz de, yazımızda bu konulara dikkat çekerek, farklı uygulamaların giderilmesi hususunda görüş ve değerlendirmelerimizi açıklayacağız.

1) İş Hacmini Artırmak Üzere Müşterilere Verilen Maç Biletleri ve Kombine Biletlerin Bedelleri  Gider Yazılabilir Mi? KDV’si İndirim Konusu Yapılabilir Mi?

Gelir Vergisi Kanununun 40. maddesinde; safi kazancın tespitinde indirilebilecek giderler sayılmış, maddenin (1) numaralı bendiyle ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin safi kazancın tespitinde indirim konusu yapılacağı hükme bağlanmıştır.

Öte yandan, Kurumlar Vergisi Kanununun 6. Maddesinde ise; safi kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmıştır. Bu hüküm uyarınca tespit edilecek kurum kazancından Kurumlar Vergisi Kanununun 8. maddesi ile Gelir Vergisi Kanununun 40. maddesinde belirtilen giderler indirilebilecektir.

Yapılan giderlerin bu hüküm uyarınca indirim konusu yapılabilmesi için, giderlerle kazancın elde edilmesi ve idamesi arasında doğrudan ve açık bir illiyet bağının bulunması zorunludur. Bu mahiyette olmayan giderlerin ticari kazancın tespitinde indirim konusu yapılabilmesi mümkün değildir. Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderler, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarında sayılan kanunen kabul edilmeyen giderler dışında kalan ticari organizasyona bağlı olarak yapılan giderler olup, bunlara işletme gideri de denilmektedir.

Şirketler ve vergi mükellefi diğer gerçek veya tüzel kişilerin iş hacmini artırmak için müşterilerine teşvik amacıyla verecekleri maç biletleri veya kombine maç biletlerine ilişkin bedeller, ciro primi niteliğinde olduğundan, söz konusu harcamaların bulunulan faaliyetlerin ehemmiyet ve genişliği ile mütenasip olması şartıyla, gelir vergisi mükelleflerinde ticari kazancın ve  kurumlar vergisi mükelleflerinde ise kurum kazancının tespitinde pazarlama ve satış gideri olarak dikkate alınması ve KDV’lerinin de indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.

Gelir İdaresi Başkanlığı da aynı görüşte olup, verdiği özelgelerde bu doğrultuda idari görüş bildirmiştir. Konu ile ilgili olarak verilen son tarihli bir özelgenin özeti aşağıdadır:

“Şirketinizin iş hacmini artırmak için müşterilerinize teşvik amacıyla vereceğiniz kombine maç biletiyle ilgili bedeller ciro primi niteliğinde olduğundan, söz konusu harcamaların şirket faaliyetlerinizin ehemmiyet ve genişliği ile mütenasip olması şartıyla, şirketiniz adına düzenlenecek belgelere istinaden kurum kazancınızın tespitinde pazarlama ve satış gideri olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır. Ayrıca, şirketiniz adına düzenlenecek belgelere istinaden kurum kazancınızın tespitinde pazarlama ve satış gideri olarak dikkate alınması mümkün olan bu gidere ilişkin KDV'nin indirim konusu yapılması da mümkündür.” (GİB. İstanbul VDB:nin 30.12.2019 tarihli ve 39044742-130(özelge)-E.1162751 sayılı özelgesi)

2) Personele Verilen Maç Biletleri ve Kombine Biletlerin Bedelleri Gider Yazılabilir Mi? KDV’si İndirim Konusu Yapılabilir Mi?

Yukarıda da ifade edildiği üzere, Gelir Vergisi Kanununun 40. Maddesinin (1) numaralı bendinde, ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin safi kazancın tespitinde gider olarak indirilebileceği belirtilmiştir. Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderler, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarında sayılan kanunen kabul edilmeyen giderler dışında kalan ticari organizasyona bağlı olarak yapılan giderlerdir. 

Şirketler ve vergi mükellefi diğer gerçek veya tüzel kişilerin çeşitli nedenlerle kendi personeline verecekleri maç biletleri veya kombine maç biletlerine ilişkin bedellerin, ücret bordrolarına dahil edilmek ve Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesinin (1) numaralı bendine göre gelir vergisi tevkifatına tabi tutulmak suretiyle ücret gideri olarak safi gelir/kazancın tespitinde indirilecek gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır. Ayrıca söz konusu giderlerin, ücret bordrosuna dahil edilmek ve gelir vergisi tevkifatına tabi tutulmak suretiyle ücret gideri olarak kazancın tespitinde indirimi kabul edildiğinden, maç biletlerinin alımında yüklenilen KDV’de, KDV Kanununun 29 ve 34. maddeleri çerçevesinde indirim konusu yapılabilecektir (GİB. Sakarya VDB’nin 14.07.2011 tarihli ve 2009/12-20 sayılı özelgesi).

3) Şirket Sahipleri veya Ortaklarına Alınan Maç Biletleri ve Kombine Bedelleri Gider Yazılabilir Mi? KDV’si İndirim Konusu Yapılabilir Mi?

Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderler, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarında tadadi şekilde belirlenen giderler dışında kalan ticari organizasyona bağlı olarak yapılan giderlerdir. Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilebilmesi için yapılan genel giderlerin matrahtan indirilebilmesi için giderle kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi arasında illiyet bağının bulunması, giderin keyfi olmaması, yani kazancın elde edilmesi için mecburi olarak yapılması, yapılan gider karşılığında gayrimaddi bir kıymet iktisap edilmemiş olması gerekir.

Gelir İdaresi Başkanlığı, şirket/işletme sahipleri veya ortakları için alınan maç biletleri veya kombine maç biletleri nedeniyle ödenen bedelleri, işletme faaliyetlerinin yürütülmesi ve gelir elde edilmesi için zorunlu bir harcama olmaması nedeniyle gelir ve kurumlar vergi matrahının tespitinde indirilecek gider olarak kabul etmemektedir.

4) Serbest Meslek Erbabı, Müşterilere Vermek Üzere Satın Aldıkları Maç Biletleri ve Kombine Biletlerin Bedellerini Gider Yazabilir Mi? KDV’sini İndirim Konusu Yapabilir Mi?

Uygulamada, doktor, avukat, YMM, SMMM vb. serbest meslek erbabı da, müşterileri ile olan ilişkilerinizi korumak ve güçlendirmek, yeni müşteriler ile tanışmak, müşterilerle sosyal ortamlarda bir arada bulunularak işle ilgili hususları konuşmak vb. amaçlarla maç biletleri veya kombine maç biletleri alarak, kendisi kullanabilmekte veya müşterilerine verebilmektedir.

Gelir Vergisi Kanununun "Mesleki Giderler" başlıklı 68. Maddesinde, serbest meslek kazancının tespitinde hasılattan indirilecek giderler bentler halinde sayılmış,  maddenin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde, mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen genel giderlerin serbest meslek kazancının tespitinde hasılattan indirileceği hükme bağlanmıştır.

Gelir Vergisi Kanununun 68. maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde yer alan genel giderlerin, serbest meslek kazancının tespitinde gider olarak indirilebilmesi için kazancın elde edilmesi ve idamesi ile açık ve doğrudan bir bağının bulunması, yapılan işin mahiyetine uygun olması ve iş hacmi ile mütenasip olması gerekmektedir.

Gelir İdaresi Başkanlığı; serbest meslek erbabının gerek kendisi için gerekse müşterilerine vermek üzere satın aldığı maç biletleri ile kombine maç biletlerinin bedellerini, serbest meslek faaliyetinin yürütülmesine mahsus olmaması ve kazancın elde edilmesi veya idamesi arasında doğrudan bir bağ olduğundan söz edilemeyeceği gerekçeleriyle, serbest meslek kazancının tespitinde indirim konusu yapılamayacağı görüşündedir. Yani, bu bilet bedellerinin safi serbest meslek kazancının tespitinde, genel gider olarak indirimini kabul etmemektedir. Dolayısıyla, bu bilet bedellerine ait KDV’nin de, KDV Kanununun 30/d maddesine göre indirim konusu yapılması mümkün bulunmamaktadır (GİB. İstanbul VDB.nin 14.01.2020 tarihli ve 62030549-120[68-2018/1111]-E.49646 sayılı özelgesi).

5) Loca Kiralama Bedelleri Gider Yazılabilir Mi? KDV’si İndirim Konusu Yapılabilir Mi?

Uygulamada, bazı şirketler veya işletme sahipleri, maç bileti veya kombine maç bileti almak yerine, bir loca kiralayarak misafirlerini, müşterilerini, personelini burada ağırlamakta ve maç izlemelerini sağlayabilmektedirler.

Gelir İdaresi Başkanlığı; müşteriler, misafirler veya personelin stattan maçları izleyebilmeleri için loca kiralanması nedeniyle ödenecek kira bedellerin, ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi esnasında yapılan bir harcama ve gider unsuru gibi görünmekle beraber geliri doğuran olayla açık ve güçlü bir illiyet bağının mevcut olmadığı, stad locası kiralamalarının işletme faaliyetlerinin yürütülmesi ve gelir elde edilmesi için zorunlu bir harcamayı gerektirmediği görüşündedir.

Yani, Gelir İdaresine göre, loca kiralama giderlerinin gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirilecek gider olarak dikkate alınması ve KDV’sinin indirilmesi mümkün bulunmamaktadır (GİB. Büyük Mükellefler VDB’nin 20.08.2013 tarihli ve 64597866-125[8-2013]-130 sayılı özelgesi).

Sonuç Olarak;

Maç ve kombine maç biletleri ile loca kiralama giderlerinin gider yazılıp yazılamayacağı ve KDV’sinin indirim konusu yapılıp yapılamayacağı konusu, vergiye tabi gelirin unsuruna ve verilen kişiye göre değişmektedir. Bize göre, gider yazmada serbest meslek erbabı ile ticari kazanç sahipleri ve şirketler arasında hiçbir fark olmamalı, sporun teşviki kapsamında hangi amaçla yapılırsa yapılsın, maç biletleri, kombine biletler ve loca kiralama giderlerinin vergi matrahının tespitinde gider olarak düşülmesine izin verilmelidir. Yaşadığımız bu yıllarda ve virüs salgını sonrasında vergiden düşülecek giderlerin yeniden ele alınması ve indirilecek giderlerin kapsamının genişletilmesi artık zaruri hale geldi!

Kaynak: www.bdTurkey.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)