Yeni büyük işletme tarifi:
2021 senesi Bağımsız Denetim uygulamaları açısından ardı ardına birçok yeni kararın ve değişikliklerin hayata geçtiği bir yıl olmaktadır. Bilindiği gibi BOBİ FRS 2017 sürümü, 1.1.12018 tarihinden itibaren TFRS uygulamayan işletmeler tarafından uygulanmakta olup
BOBİ FRS 2017 Sürümü için uygulayıcılardan alınan geri bildirimler, Kurumun inceleme çalışmaları, Elektronik Finansal Raporlama (EFR) sistemine yüklenen finansal tabloların gözden geçirilmesi ve diğer paydaşlardan gelen görüşler çerçevesinde BOBİ FRS 2017 Sürümünde değişiklik yapılması ihtiyacı görülmüştür.
Ayrıca; zorunlu olarak TFRS uygulayanlar hariç bağımsız denetime tâbi olan işletmelerin önceki eşik değerlere göre yaklaşık olarak %67’sinin büyük işletme tanımını karşıladığı görülmüştür
Özellikle 2019 ve 2020 senelerinde Türkiye ekonomisinde döviz değerindeki artışlar, bilançolara büyük ölçüde bozucu etkilerde bulunmuştur. Bu sebeple, yapılması düşünülen iyileştirmelerle bölümler arasındaki uyumun artırılması ve açıkça düzenlenmeyen hususların netleştirilmesi amaçlanmıştır.
Neticede, BOBİ FRS 2021 Sürümü hakkında Kurul Kararı 30/3/2021 tarihli ve 31439 sayılı (Mükerrer) Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Karardaki değişikliklerin kolayca takip edilebilmesi için karar ve değişiklikleri aynı esaslarda uygulanmıştır.
Ayrıca, BOBİ FRS 2021 Sürümü çalışmaları kapsamında büyük işletmelerin belirlenmesinde esas alınan aktif toplamı ve yıllık net satış hasılatı ölçütlerine ilişkin eşik değerler yeniden belirlenmiştir:
|
Önceki Değerler |
Yeni Değerler |
|
|
Aktif toplamı |
75 milyon TL ve üstü |
200 milyon TL ve üstü |
|
Yıllık net satış hasılatı |
150 milyon TL ve üstü |
400 milyon TL ve üstü |
Ortalama çalışan sayısı ise 250 ve üstü olarak aynen kalmıştır.
Bu çalışma sonucu uygulamada %67 olan büyük işletme oranının %34’e düşeceği düşünülmektedir.
Böylece, BOBİ FRS’de büyük işletmelere yönelik; ertelenmiş vergi tutarının sunumu, konsolide finansal tabloların hazırlanması ve ek dipnot açıklamaları yapılmasına ilişkin ilave yükümlülükler daha az sayıda işletmeyi kapsayacaktır.
- Yeni büyük işletme konusundaki güncel eşik değerler ve BOBİ FRS 2021 Sürümü konusundaki Kurul Kararı, 1/1/2021 tarihinde veya sonrasında başlayan hesap dönemlerinden itibaren uygulanmaya başlanacaktır.
- İsteyen işletmeler BOBİ FRS 2021 Sürümünü 2021 tarihinden önceki hesap dönemlerinde erken uygulayabileceklerdir.
- Erken uygulamayı tercih etmeyen işletmeler, 1/1/2021 tarihinden önce başlayan hesap dönemleri için BOBİ FRS 2017 Sürümünü uygulayacaktır.
Bağımsız Denetimde Ücret Bildirimi
Bağımsız denetçi ya da bağımsız denetim kuruluşundan alınan hizmetlere ilişkin ücretlerin açıklanması hakkında Kurul Kararı aynı resmi gazetede yani 30/3/2021 tarihli ve 31439 sayılı (Mükerrer) Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Bu Kurul Kararıyla uluslararası uygulamalar çerçevesinde, bağımsız denetimde kalite ve güvenin artırılması amaçlanmaktadır.
Avrupa Birliği (AB) 2013/34 sayılı Muhasebe Direktifinin 18’inci maddesi uyarınca;
- kamu yararını ilgilendiren kuruluşlar (KAYİK’ler) ile büyük işletmelerin, raporlama dönemine ait
- bağımsız denetim ücreti ile
- bağımsız denetçi veya bağımsız denetim kuruluşu tarafından verilen diğer güvence hizmetleri,
- vergi danışmanlık hizmetleri ve
- bağımsız denetim dışı diğer hizmetlere ilişkin ücretleri finansal tablolarına ilişkin dipnotlarında açıklaması gerekmektedir.
AB Muhasebe Direktifinin 18’inci maddesine tam uyum sağlanabilmesi için ücretlerin dipnotlarda bildirilmesi uygulaması :
- BOBİ FRS’yi uygulayan büyük işletmeler,
- KAYİK’ler ile
- zorunlu ya da isteğe bağlı olarak Türkiye Finansal Raporlama Standartlarını (TFRS) uygulayan büyük işletmeler için de zorunlu hale getirilmiştir.
Ücretler hakkındaki bu açıklama ve uygulaması, BOBİ FRS 2021 Sürümünün zorunlu uygulama tarihiyle de uyumlu olarak, 1/1/2021 tarihinde veya sonrasında başlayan hesap dönemlerinden itibaren yapılmaya başlanacaktır.
Demek ki, 660 sayılı KHK nın (9) uncu maddesinin (b) ve (ğ) bentleri uyarınca; uluslararası uygulamalar çerçevesinde, bağımsız denetimde gerekli kalite ve güvenin artırılmasını teminen kamu yararını ilgilendiren kuruluşlar ile büyük işletmelerin bağımsız denetçi ya da bağımsız denetim kuruluşundan aldığı hizmetlere ilişkin ücretleri finansal tablolarında açıklaması sağlanmış olacaktır.
Büyük işletme olmanın esasları yazımızın ilk bölümünde verilmiştir.
Kararın 3. Maddesine göre (1) KAYİK - Kamu yararını ilgilendiren kuruluşlar ile zorunlu ya da isteğe bağlı olarak TFRS’yi uygulayan büyük işletmeler yıllık finansal tablolarına ilişkin dipnotlarında karşılaştırmalı olarak aşağıdaki ücretleri açıklar:
- Raporlama dönemine ait bağımsız denetim ücreti.
- Her bir hizmet türü için ayrı ayrı olmak üzere; bağımsız denetçi veya bağımsız denetim kuruluşu tarafından verilen diğer güvence hizmetleri, vergi danışmanlık hizmetleri ve bağımsız denetim dışı diğer hizmetlere ilişkin raporlama dönemine ait ücreti.
(2) Bu açıklamalar, “Bağımsız Denetçi/Bağımsız Denetim Kuruluşundan Alınan Hizmetlere İlişkin Ücretler” başlığı altında ayrı bir şekilde sunulur.
Yazımızın önceki bölümlerinde açıklandığı gibi bu karar hükümleri, 1/1/2021 tarihinde veya sonrasında başlayan hesap dönemlerinde uygulanacaktır.
Cevdet Akçakoca
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
