Değerli okurlar bildiğiniz üzere son Varlık Barışı Kanununda, yurt dışında bulunan varlıklarını Türkiye’ye getirip bir bankaya veya aracı kurum hesabına yatıranlar, bu varlıkların Türkiye’ye getiriliş tarihine göre(30.9.2022 ‘ye ,31.12.2022’ye, 31.3.2023’e kadar) getirdikleri tutarın toplam değeri üzerinden %1,2,3 oranında vergi ödemişlerdi.
Yurt dışı varlıklar banka veya aracı kurumlara yatırıldı, kesinti banka veya aracı kurumlarca yapılıp vergi dairesine yatırıldı. Konuya ilişkin tebliğde, bildirime konu edilip bu kapsamda banka ve aracı kurumlarda açılan hesaplara transfer edilen veya yatırılan varlıkların, banka ve aracı kurumlarda farklı mevduat, katılım ve yatırım gibi hesaplarda değerlendirilmesi iadeye ilişkin bir yıllık sürenin hesabını etkilemeyeceği belirtilmiştir.
Bir yıl Türkiye’de tutma halinde iade
Kanuna göre, bildirilen varlıkların, Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılan hesaplara transfer edildiği veya yurt dışından getirilerek bu hesaplara yatırıldığı tarihten itibaren en az bir yıl süreyle tutulması halinde %0 olarak uygulanır. Bu takdirde, banka ve aracı kurumlar tarafından bildirim esnasında tahsil edilerek vergi dairesine ödenen vergi, bildirim sahibinin ilgili vergi dairesine başvurusu üzerine iade edilir. Tebliğde verilen örnekler TL üzerinden verilmiştir Tebliğde iki örnek olaya yer verilmiş ve tebliğ açıklamasının tamamı TL üzerinden yapılmıştır.
Örnek 1- 2022/ağustos ayında 5.000.000 TL karşılığı döviz bildiriminde bulunan bir gerçek kişinin, aynı ay içerisinde bildirdiği tutarı 2.500.000 TL’ye düşürmek ya da 7.500.000 TL’ye çıkarmak istemesi halinde ilk bildirimine ilişkin düzeltme bildirimi vermesi gerekecektir. Örnek 2- Gerçek kişi (A), madde hükmü kapsamında yurt dışında bulunan 600.000 TL tutarındaki varlığı için 13/9/2022 tarihinde (N) Bankasına bildirimde bulunmuş ve hesaplanan vergiyi peşin olarak ödemiştir. Söz konusu banka hesabında tutulması durumunda bildirim esnasında ödenen vergi iade edilebilecektir.
Vergi iadesinde yaşanan sorunlar
Vergi iadesi için yapılan başvuruların bir kısmı reddedilmeye ve konu yargıya taşınmaya başladı. Sorunları tanımlamaya, listelemeye çalışmak gerekirse;
1 Hesaplarda bir yıl tutulması gereken tutar konusu belirsizdir. Getirilen tutarın TL karşılığı mı, getirildiği döviz cinsinden tutarı mı, yatırıldığı hesaplarda çevrildiği birim ve tutar mı dikkate alınacaktır?
2 Bu hesapların nemaları ne olacak? Bir yıl süre ile bu hesapların nemalarına da mı dokunulamayacak? Nemasından çekiş yapılması hakkı zedeleyecek mi?
3 Kısmi problem varsa, iade kısmi yapılabilecek mi?
4 Getirilen tutarın bir kısmı bankadan çekilmiş ve gayrimenkul alınmış (bırakın bir yılı Türkiye’ye bağlanmış) ise?
Vergi İdaresinin yorumu
Vergi idaresinin, tebliğdeki örnekler TL verilmiş olmasına rağmen, getirilen paraların getirildiği döviz cinsinden tutarı kadar bir tutarın tüm sene korunmuş olmasını aramakta olduğu müşahede edilmektedir. Bu duruma uymayan iade talepleri reddedilmektedir.
Kanunun amacı göz ardı edilmemeli
Kanunla yurt dışındaki varlıklar Türkiye’ye getirilip olabildiğince Türkiye’de tutulması hedeflenmiştir. Getirilen para Türkiye’de tutulmuş, harcanmış, tekrar bir yıl içinde yurt dışına götürülmemişse amaç hasıl olmuş demektir. Özellikle getirildiği günkü TL değerinden bir yıl süre ile hesaplarda tutulan bir para varsa iadede sorun yaratılmaması ve kısmi iadeye imkân verilmesi yerinde olacak, gereksiz uyuşmazlıkları önleyecektir. Hepsinden önemlisi, yurt dışında varlığı bulunan vatandaşlarımızla gereksiz uyuşmazlıklar çıkarmamakta fayda var.
Dünya | Zeki GÜNDÜZ
