İşsizlik sigortası için brüt ücret üzerinden yüzde 1 oranında işçi payı, yüzde 2 oranında da işveren payı alınıyor. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında çok tehlikeli sınıfta yer alan ve çalışan sayısı ondan fazla olan işyerlerinde üç yıl içinde ölümlü veya engelli hale gelerek sürekli iş göremezlik geliri bağlanmasını gerektiren bir iş kazası meydana gelmezse işsizlik sigortası primi işveren payında 1 puan indirim yapılıyor. Konuyla ilgili yasal düzenleme 23 Nisan 2015 tarihinde yürürlüğe girdi. Bu tarihten itibaren üç yıl süreyle ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmeyen işyerlerine 2019 yılından itibaren prim teşviki uygulanmaya başlandı.
İşsizlik sigortası prim teşvikinden yararlanan işletmelerde işçi başına aylık 100 TL ile 750 TL arasında değişen tutarda prim indirimi uygulanıyor. Örneğin 20 işçisi bulunan bir işletmede aylık 2.000 TL ile 15.000 TL arasında, yıllık olarak da 24.000 TL ile 180.000 TL arasında prim indirimi yapılıyor. 2020, 2021 ve 2022 yıllarında iş kazası meydana gelmeyen çok tehlikeli sınıfta yer alan ve ondan fazla çalışanı olan işletmeler bu yıldan itibaren prim teşvikinden yararlanacaklar.
Prim teşvikinden yararlanırken işyerinde ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazasının meydana gelmesi halinde, iş kazasının yetkili makamlara bildirilmesi gerekiyor. Bildirimi izleyen ay başından itibaren işyerindeki prim teşvikine son veriliyor.
Teşvikten yararlandıktan sonra söz konusu işyerinde iş kazası meydana geldiğinin sonradan tespit edilmesi halinde, iş kazasından sonra yararlanılan teşvikler gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte geri alınıyor.
İşyerinde çalışan sayısının on ve altına düşmesi halinde de prim teşviki sona eriyor.
BİRDEN FAZLA İŞYERİ OLAN İŞVEREN
İşverenin Türkiye’nin herhangi bir yerinde birden fazla işyeri varsa, her bir işyeri ayrı değerlendiriliyor. Bir işyerinde iş kazası meydana geldiğinde sadece o işyerindeki teşvik uygulaması sona eriyor. İşverenin diğer işyerlerinde prim teşviki uygulaması devam ediyor.
KAZAYI BİLDİRMEYENE TEŞVİK YASAĞI
Teşvikten yararlanan işverenlerin işyerinde meydana gelen ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazasını bildirmemeleri veya geç bildirmeleri halinde işverenin tüm işyerleri, iş kazasının meydana geldiği tarihi takip eden aydan itibaren 5 yıl süreyle teşvikten yasaklanıyor.
Birden fazla işyeri bulunan işveren bir işyerindeki kazayı süresi içinde bildirdiğinde sadece o işyerindeki teşvik sona ererken, kazayı bildirmeyen işverenlerin Türkiye genelindeki tüm işyerlerine teşvik yasağı uygulanıyor. Ayrıca, iş kazasının meydana geldiği tarihten itibaren tüm işyerlerinde verilmiş olan prim teşvikleri gecikme cezası ve gecikme zammıyla geri alınıyor.
Beş yıllık teşvik yasağı, haklarında yasaklama kararı verilen işyerinin şahıs şirketi olması halinde şirket ortaklarının tamamı, sermaye şirketi olması halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olan gerçek veya tüzel kişi ortaklar hakkında uygulanıyor.
Yasaklama kapsamına giren işverenin alt işveren olması halinde, asıl işverene de yasak uygulanıyor. Ancak, asıl işverenin diğer alt işverenleri bu yasaktan etkilenmiyor.
TEŞVİK HAKKI OLMAYAN İŞVEREN SGK’YA BİLDİRMELİ
Teşvikten yararlanma şartlarını kaybetmesi nedeniyle daha önce teşviki kesilmiş olanlar dışındaki işverenlerin teşvikten yararlanmak için başvuru yapması gerekmiyor. Sosyal Güvenlik Kurumu’na tüm iş kazaları bildirilmiş olduğu için teşvikten yararlanma hakkı bulunan işyerleri için teşvik uygulaması SGK tarafından başlatılıyor. Ancak, başvuru hakkı olmayan, son üç yılda işyerinde ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmiş işverenlerin bu durumu bildirmesi gerekir. Aksi takdirde yasaklı durumuna düşebilirler.
Habertürk | Ahmet KIVANÇ
