Bir önceki yazımızda 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 379-389 uncu maddelerinde Anonim Şirketlerin kendi hisselerini iktisap etmesi veya satın alması konusunu işlemiştik.
Eski Türk Ticaret Kanunu şirketlerin kendi hisselerini elde etmelerine izin vermez iken Sermaye Piyasası Kurulu, bu konuda uluslararası standartları gözönüne alarak konuyu gündemine almıştır.
Ülkemizde yeni TTK hükümleri gereğince Türkiye Muhasebe Standartlarının kabulüne ve bu konunun düzenlenmesi için 660 sayılı Kanun Hükmündeki Kararname ile Kamu Gözetimi Kurumunun kurulması ve Türkiye Muhasebe Standartlarının (TMS) yayınlanması ile Anonim şirketlerin kendi hisselerini satınalması konusunun TMS açısından da incelenmesi gündeme gelmiştir.
Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu 28.10.2006 tarih ve 26330 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Finansal Araçlar: Sunuma ilişkin TMS (TMS32) hakkındaki 40 sıra numaralı tebliğinde şirketlerin kendi hisselerini satınalması veya iktisabını aşağıdaki bölümlerde açıklanan şekilde ele almıştır.
Önce bir özetini yapalım.
a. İşletme kendi hisselerini geri satın aldığı takdirde bunların bedeli özkaynaktan düşülür.
b. Bunlar bilanço ve dipnotlarda ayrı ayrı kamuoyuna belirtilir.
c. Muhasebeleştirmede özkaynakta meydana gelen değişimler olarak muhasebeleştirilecektir.
TMS 32 sayılı standardın 33-34 ve 36 ıncı maddeleri aynen aşağıya alınmıştır.
TMS 32
33. İşletmenin, özkaynağına dayalı finansal araçlarını yeniden edinmesi durumunda, bu araçlar ("işletmenin geri satın alınan kendi hisseleri") özkaynaktan düşülür. İşletmenin özkaynağına dayalı finansal araçlarının alışından, satışından, ihracından ya da iptalinden dolayı gelir tablosuna herhangi bir kazanç ya da kayıp yansıtılmaz. Bunun gibi, işletmenin geri satın alınan kendi hisseleri, işletme tarafından ya da konsolide edilmiş şirketler grubunun diğer üyeleri tarafından geri alınabilir ya da elde tutulabilir. Alınan ya da ödenen tutarlar doğrudan özkaynakta muhasebeleştirilir.
34. "TMS 1 Finansal Tabloların Sunuluşu" Standardı uyarınca, işletmenin geri satın alınan kendi hisselerinin elde bulundurulan tutarı ya bilançoda ya da dipnotlarda ayrı ayrı kamuoyuna açıklanır. İşletme, özkaynağına dayalı finansal araçlarını ilişkili taraflardan geri satın alması durumunda, "TMS 24 İlişkili Taraf Açıklamaları" Standardı ile uyumlu olarak kamuoyuna açıklamada bulunur.
36. Bir finansal aracın, finansal borç veya özkaynağa dayalı finansal araç olarak sınıflandırılması, bu finansal araca bağlı faiz, temettü, kayıp ve kazançların kar ya da zararda gelir veya gider olarak muhasebeleştirilmesini belirler. Bu suretle, tamamı borç olarak muhasebeleştirilen hisselere ait temettü ödemeleri, bono faizleri gibi gider olarak muhasebeleştirilir. Benzer biçimde, finansal borçların geri satın alınması ya da yeniden finanse edilmesi ile bağlantılı kazanç ve kayıplar kar ya da zararda muhasebeleştirilirken, özkaynağa dayalı finansal araçların geri satın alınması ya da yeniden finanse edilmesi özkaynakta meydana gelen değişim olarak muhasebeleştirilir. Özkaynağa dayalı finansal aracın gerçeğe uygun değerinde meydana gelen değişiklikler finansal tablolara yansıtılmaz.
İşletmenin kendi hisse senetlerini iktisabı veya satınalma muhasebesi ayrı bir yazı konusudur.
