Yıllardır, birikimli enflasyon hesabı ile yapılan hesaplamada bilançoların çok bozulduğunu, bu sebeple bir defaya mahsus yeniden değerleme yapılması gerektiğini gündeme getiriyordum. En son aşağıdaki yazımla çok detaylı bir inceleme yapmış ve bu konunun önemini okurlarıma ve ilgililere bildirmeye çalışmıştım. Söz konusu yazıma aşağıdaki linkten ulaşılabilir.
YENİDEN DEĞERLEME VEYA ENFLASYON DÜZELTMESİ YAPILMALIDIR (cevdetakcakoca.com)
Çok şükür yeni yapılandırma yasasında nihayet yeniden değerleme ele alınmıştır, ödenecek vergi oranı ise şimdilik yüzde 2’ye indirilmiştir.
a. Mümkünse her mükellefin vergi barışından ve
b. Özellikle yeniden değerlemeden yararlanmasını şiddetle tavsiye ediyorum.
c. Yeniden değerlemeden sonra bilançolar düzelecektir ve yeni değerler üzerinden amortisman ayırabileceksiniz, bankalarda şirketinizin kredi alabilme durumu daha da rahatlayacaktır, yani kredibiliteniz artacaktır.
Düzenleme aşağıdaki gibidir.
(Yazımızda YD, ATİK, GV, KV. kelimeleri kullanılacaktır.)
MADDE 11- 213 No’lu Kanunun geçici 31’inci maddesine 6. fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“Birinci fıkrada sayılan mükellefler bu fıkranın yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla aktiflerine kayıtlı bulunan taşınmazlar ile ATİKLERİNİ (sat-kirala-geri al işlemine veya kira sertifikası ihracına konu edilen taşınmaz ve iktisadi kıymetler hariç) 31/12/2021 tarihine kadar yukarıda yer alan kapsam, şart ve hükümlere uymak koşuluyla yeniden değerleyebilirler. Şu kadar ki;
1.a) Birinci fıkranın (b) bendinin (i) ve (ii) alt bentlerinde belirtilen durumlarda YD. oranının belirlenmesine ilişkin hesaplamada; bu fıkranın yürürlüğe girdiği tarihten bir önceki aya ilişkin Yİ-ÜFE değeri,
2.b) Bu madde kapsamında daha önce YD’ye tabi tutulan taşınmazlar için yapılacak değerlemede ise, bu fıkranın yürürlüğe girdiği tarihten bir önceki aya ilişkin Yİ-ÜFE değerinin, 2018 yılı Mayıs ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunan oran dikkate alınır.
Bu fıkra kapsamında yapılan YD sonrası pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışı tutarı üzerinden yüzde 2 oranında hesaplanan vergi,
a.YD işleminin yapıldığı tarihi izleyen ayın 25’inci günü akşamına kadar bir beyanname ile GV veya KV yönünden bağlı olunan vergi dairesine beyan edilir ve
b.ilk taksiti beyanname verme süresi içinde,
c.izleyen taksitler beyanname verme süresini takip eden ikinci ve dördüncü ayda olmak üzere üç eşit taksitte ödenir.
d.Önceki fıkralarda taşınmazlar için öngörülen hükümler bu fıkra uygulamasında diğer ATİKLER için de geçerlidir.”
Bu düzenlemelerden sonra VUK geçici 31 maddenin özetini yazımıza alalım.
1.Tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasına göre defter tutan GV ve KV mükellefleri (istisnalar hariç)
2. bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla aktiflerine kayıtlı bulunan taşınmazlarını (sat-kirala-geri al işlemine veya kira sertifikası ihracına konu edilen taşınmazlar hariç)
3.31/12/2021 tarihine kadar aşağıdaki şartlarla yeniden değerleyebilirler.
a) Yeniden değerlemede, taşınmazların ve bunlara ait amortismanların, bu Kanunda yer alan değerleme hükümlerine göre tespit edilen ve bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla yasal defter kayıtlarında yer alan değerleri dikkate alınır. Herhangi bir yılda ayrılmayan amortismanlar ayrılmış sayılarak hesap yapılır.
b) Taşınmazların (a) bendine göre tespit edilen değerleri ve bunlara ilişkin amortismanların YD oranı ile çarpılması suretiyle YD sonrası değerleri bulunur. Yapılacak değerlemede esas alınacak YD oranı olarak bu Kanunun mükerrer 298 inci maddesine göre enflasyon düzeltmesine tabi tutulan;
i) En son bilançoda yer alan taşınmazlar ve bunların amortismanları için, bu fikranın yürürlüğe girdiği tarihten bir önceki aya ilişkin Yİ-ÜFE değerinin, söz konusu bilançonun ait olduğu tarihi takip eden aya ilişkin Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunan oran,
ii) En son bilanço tarihinden sonra iktisap edilen taşınmazlar ve bunların amortismanları için, bu fıkranın yürürlüğe girdiği tarihten bir önceki aya ilişkin Yİ-ÜFE değerinin, taşınmazın iktisap edildiği ayı izleyen aya ilişkin Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunan oran, dikkate alınır.
c)YD sonucu bulunan değer artışları bilançonun pasifinde bir fon hesabında gösterilir.
d) Bundan sonraki amortismanlar yeni değerler üzerinden ayrılır.
e)Değer artış tutarı üzerinden %2 vergi hesaplanır ve birinci taksidi beyanname verme süresinde, ikinci taksidi beyanname süresini takip eden ikinci ayda, üçüncü taksidi dördüncü ayda ödenir.
f) Ödenen vergi gider kabul edilmez.
g)Zamanında beyanname verilmez veya ödeme yapılmazsa bu hükümler geçersizdir.
h) Değer artış fonu sermayeye ilave dışında kullanılamaz, kullanılırsa GV veya KV.ne tabidir.
i) YD YAPILAN taşınmazların elden çıkarılması halinde, pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışları, kazancın tespitinde dikkate alınmaz.
Okurlarımız ve mükelleflere yeniden değerlemeden faydalanmalarını tekrar tavsiye ediyorum.
EkoHaber | Cevdet AKÇAKOCA
