Bugüne kadar çok sayıda vergi yürürlüğe girdi, yürürlükten kaldırıldı, ancak hiç birisi kamuoyunda bu kadar tartışılmadı. Evet, Değerli Konut Vergisinden bahsediyoruz.
Büyük tartışmalarla ülkemiz gündemine giren ve yoğun itirazlar üzerine geniş çaplı olarak düzeltilen Değerli Konut Vergisi bu yıl başlıyor. İlk beyannameler 20 Şubat’a kadar verilecek, tahakkuk eden vergi Şubat ve Ağustos aylarında olmak üzere iki eşit taksitte ödenecek.
Maliye, usul ve esasları belirledi!
Maliye, Değerli Konut Vergisi’nin usul ve esaslarını dünkü (15 Ocak 2021) Resmi Gazete’de yayımladığı Değerli Konut Vergisi Uygulama Genel Tebliği ile belirledi.
Tebliğ kafaları karıştırdı!
Tebliğ genel olarak çok güzel hazırlanmış, gayet anlaşılır, verilen örnekler son derece açık ve yerinde. Tebliğin hazırlanmasında emeği geçen tüm Gelir İdaresi yetkililerini tebrik ediyorum. Ancak, Tebliğde yer alan bazı açıklamalar, meslek mensupları başta olmak üzere vatandaşların kafasını karıştırdı. Bu nedenle de, gün boyu telefonlarımız durmadı.
Örneğin, 2021 yılı vergi tarifesi belli olduğu halde, Tebliğde, Kanunda yer alan tarifenin, yeniden değerleme oranının 2020 yılı için yüzde 10 olarak tespit edildiği varsayılarak yeniden değerleme oranının yarısı oranında güncellendiği belirtiliyor. Halbuki, daha önce yayınlanan 78 Seri No.lu Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliği’nde, 2021 yılında uygulanacak Değerli Konut Vergisi tarifesi, 2020 yılı için belirlenen yeniden değerleme oranının yarısı olan yüzde 4,555 (dört virgül beşyüzellibeş) (yüzde 9,11/2=) oranında arttırılarak ilan edilmişti (29.12.2020 tarihli ve 31349 (1. Mükerrer) sayılı Resmi Gazete). 2021 yılında uygulanacak tarife belli olduğu halde, Tebliğ’de varsayıma dayalı tarifeye yer verilmesi tereddütlere neden oldu.
Aslında kafaları karıştıracak bir şey yok. Maliye’nin yayınladığı Tebliğ, Değerli Konut Vergisi uygulamasının usul ve esaslarının tespitine ilişkin Uygulama Tebliği niteliğinde. Buradaki amaç, tek bir Tebliğ çıkararak uygulamanın usul ve esaslarını belirleyip, aynı konuda her yıl aynı açıklamaları yapmamak. Bize göre buradaki hata, Uygulama Tebliğinin geç yayınlanması! Eğer bu Tebliğ, 2021 yılı Değerli Konut Vergisi Tarifesinin belirlendiği 78 Seri No.lu Tebliğ’den önce yayınlanmış olsaydı, bu kafa karışıklığı yaşanmayacaktı.
Değeri 5 Milyon 227 bin TL ve üzerinde olan konutlar vergiye tabi olacak!
Türkiye sınırları içinde bulunan mesken (konut) nitelikli taşınmazlardan 2021 yılı için bina vergi değeri 5 milyon 227 bin Türk lirasının üzerinde olanlar Değerli Konut Vergisinin konusuna giriyor. Bina vergi değeri, Emlak Vergisi Kanunu’nun 29. maddesine göre binalar için hesaplanan bedeli ifade ediyor. Söz konusu değer, taşınmazın bulunduğu yerdeki belediyeden ilgililerince temin edilebiliyor.
Değerli Konut Vergisi uygulaması kapsamına sadece "Mesken Nitelikli Taşınmaz"lar giriyor. Mesken Nitelikli Taşınmaz kavramı, mesken niteliğini haiz binalar ile birden fazla bağımsız bölümden oluşan binalarda her bir bağımsız bölümü ifade ediyor. Ayrıca, taşınmazın kayıtlardaki niteliğinin yanında fiilen kullanım durumuna da bakılıyor!
Tapuda işyeri, arsa vb. olarak kayıtlı bulunan taşınmazlar verginin konusuna girmiyor.
Ülke genelinde vergi kapsamına ne kadar konut giriyor?
Kapsama yaklaşık 150 – 200 bin konutun gireceği öngörülüyor.
Kimler verginin mükellefi olacak?
Verginin mükellefi, mesken nitelikli taşınmazların maliki, varsa intifa hakkı sahibi, her ikisi de yoksa mesken nitelikli taşınmaza malik gibi tasarruf edenler. Paylı mülkiyet halinde malik olanlar ise, hisseleri oranında mükellef olacaklar. Elbirliği mülkiyette ise malikler vergiden müteselsilen sorumlu.
Vergi muafiyeti var mı?
Olmaz mı, her vergide olduğu gibi, bu vergide de muafiyetler var. Değerli Konut Vergisinden muaf olanlar şu şekilde:
- Genel ve özel bütçeli idarelerin, belediyelerin, üniversitelerin ve Toplu Konut İdaresi Başkanlığının maliki olduğu mesken nitelikli taşınmazlar.
- Türkiye sınırları içinde değeri ne olursa olsun mesken nitelikli tek taşınmazı olanların bu taşınmazı,
- Türkiye sınırları içinde mesken nitelikli birden fazla taşınmazı bulunanların verginin konusuna giren en düşük değerli mesken nitelikli tek taşınmazı,
- Karşılıklı olmak şartıyla yabancı devletlere ait olup elçilik ve konsolosluk olarak kullanılan mesken nitelikli taşınmazlar ile elçilerin ikametine mahsus mesken nitelikli taşınmazlar ve bunların müştemilatı ve merkezi Türkiye'de bulunan milletlerarası kuruluşlara, milletlerarası kuruluşların Türkiye'deki temsilciliklerine ait mesken nitelikli taşınmazlar,
- Esas faaliyet konusu bina inşası olanların işletmelerine kayıtlı bulunan ve henüz ilk satışa, devir ve temlike konu edilmemiş yeni inşa edilen mesken nitelikli taşınmazlar (ilk satışa, devir ve temlike konu edilmediği sürece),
Değerli Konut Vergisinde 2021 yılı tarifesi!
Değerli Konut Vergisinde esas alınacak 2021 Yılı Tarifesi şu şekilde (78 Seri No.lu Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliği):
5.227.000 TL ile 7.841.000 TL arasında olanlar (bu tutar dahil)
5.227.000 TL’yi aşan kısmı için (Binde 3)
10.455.000 TL’ye kadar olanlar (bu tutar dahil) 7.841.000 TL’si için
7.842 TL, fazlası için (Binde 6)
10.455.000 TL’den fazla olanlar 10.455.000 TL’si için 23.526 TL,
fazlası için (Binde 10)
Paylı veya elbirliği mülkiyet halinde, matrah olarak taşınmazın toplam değeri esas alınacak.
Beyanname verilecek mi? Verilecekse nereye verilecek?
Evet, Değerli Konut Vergisi beyannameleri, 2021 yılı Şubat ayının 20. günü sonuna kadar taşınmazın bulunduğu yer vergi dairesine verilecek. Beyan edilmesi gereken birden fazla değerli konut vergisine tabi mesken nitelikli taşınmaza sahip olan mükellefler (tam mülkiyet, paylı mülkiyet ve intifa hakkı sahipleri), bu taşınmazların tamamı için tek beyanname verebilecek. Gelir veya kurumlar vergisi yönünden mükellefiyeti bulunanlar, Değerli Konut Vergisi beyannamelerini bağlı bulundukları bu vergi dairelerine verecekler. Beyannamelere, mesken nitelikli taşınmazın bulunduğu yer belediyesinden alınan bina vergi değerini (beyanname verilen yıl ve bir önceki yıla ilişkin) gösteren belgenin de eklenmesi gerekiyor.
Beyannamelerin elektronik ortamda verilmesi de mümkün bulunuyor. Ancak, beyannamenin elektronik ortamda verilmesi durumunda, beyannameye eklenecek bina vergi değerini gösteren belgenin, beyannamenin verildiği tarihi takip eden 15 gün içinde elden veya posta yoluyla ilgili vergi dairesine verilmesi gerekiyor.
Vergi 2 eşit taksitte ödenebilecek!
Beyan üzerine tahakkuk eden vergi, Şubat ve Ağustos aylarında olmak üzere iki eşit taksitte ödenebilecek.
Beyanname her yıl verilecek mi?
Maalesef mükelleflerin her yıl Değerli Konut Vergisi beyannamesi vermeleri gerekiyor. Bize göre, emlak vergisinde olduğu gibi, her yıl beyanname verilmemeli, ödenecek vergiler otomatik olarak tahakkuk ettirilmeli. Bu konunun yeniden değerlendirilmesinde fayda var!
Yıl içinde satın alınan konut için mükellefiyet ne zaman başlayacak?
Değerli Konut Vergisi uygulamasında mükellefiyet, emlak vergisinde olduğu gibi takip eden yıldan itibaren başlayacak. Örneğin, değerli konut vergisine tabi mesken nitelikli taşınmazı 2021 yılı içerisinde satın alan kişinin mükellefiyeti takip eden yıldan itibaren başlayacak ve beyanname 2022 yılı Şubat ayının 20. günü sonuna kadar verilecek.
Müteahhitlerin henüz satmadıkları konutlar vergiden muaf mı!
Müteahhitlerin henüz ilk satışa, devir ve temlike konu edilmemiş yeni inşa edilen mesken nitelikli taşınmazları ilk satışa, devir ve temlike konu edilmediği sürece vergiden muaf olacak. Bu muafiyet hükmü arsa karşılığı inşaat işlerinde müteahhide kalan mesken nitelikli taşınmazlar için de uygulanacak. Söz konusu taşınmazların kiraya verilmesi veya sair surette kullanılması durumunda muafiyetten yararlanılamayacak.
Konut olarak kullanılan işyerleri vergiye tabi olacak mı?
Taşınmazın mesken niteliğini haiz olup olmadığı hususunun değerlendirilmesinde, taşınmazın kayıtlardaki niteliğinin yanında fiilen kullanım durumuna da bakılacak. Yani, tapuda işyeri olarak kayıtlı olan taşınmazlar veya bağımsız bölümler fiilen konut olarak kullanılıyorsa, Değerli Konut Vergisi’ne tabi olacak.
Peki, tersi durumda yani tapuda konut olarak kayıtlı olan taşınmazlar fiilen işyeri olarak kullanılıyorsa durum ne olacak? Bu taşınmazlar tapuda konut olarak kayıtlı olduğundan, fiilen işyeri olarak da kullanılsa, vergiye tabi olacak.
Şubat ayının sonuna kadar bu konunun kamuoyunun gündemini yoğun olarak meşgul edeceğini düşünüyorum. Verginin ilk kez bu yıl uygulanacak olması da, işin cabası. Maliye, vatandaşların sıkıntı yaşamaması için günler öncesinden elektronik beyanname sistemini hazır hale getirdi.
Hadi hayırlısı.
Dünya | Abdullah TOLU
