Brüt kâr, Mükellef firmanın toplam satıştan satılan malın maliyeti ya da satılan hizmetin maliyetini çıkardıktan sonra elde edilen pozitif tutardır.

Brüt Satış Kârı,  Mal ve hizmet satışı ile doğru orantılı artıp azalır.

Brüt kar marjı,Mükelleffirmanın gelirinin satılan malların maliyetini nasıl aştığı veya satılan malların maliyeti tarafından aşıldığı arasındaki karlılığı ölçer. Bir şirketin brüt kar marjı ne kadar yüksekse o derece olumludur. Çok yatırım yapar ve büyür.

Brüt Kar Marjı = (Brüt Kar /  Gelirler) x 100

Örneğin, Firmanın brüt kârı 1.200.000,00 TL ve gelirinde 6.000.000,00 TL olduğunu var sayalım. Burada brüt kâr marjı%20. Böylece şirket gelirinin % 80'inin üretim maliyetleri tarafından kullanıldığı görülmektedir.

Brüt Zarar,Mükellef firmanın toplam satıştan satılan malın maliyeti ya da satılan hizmetin maliyetini çıkardıktan sonra elde edilen negatif tutardır.

Verimliliğin ölçülüp yorumlanması ve mali durumların incelenmesi için işletmenin karlılığına dikkat edilmelidir.

Bir mal veya hizmet maliyet fiyatının üzerinde bir fiyatla satılmışsa, bu satışta kâr söz konusudur. Eğer bu mal veya hizmet maliyet fiyatının altında bir fiyatla satılmışsa, bu satışta da zarar söz konusudur.

Girişimcimal ve hizmet üretebilmek için bütün üretim öğelerini en iyi koşullarda bir araya getirir. Kâr amacı güderek riski üzerine alır.

Girişimcinin esas gayesi kar etmektir. Yoksa zarar etmek değildir. Hele bunun yanında brüt kar etmesi kaçınılmazdır.

Buna rağmen birçok mükellefin gelir tablosu incelendiğindeBRÜT ZARARINvar olduğu görünür.

Faaliyetlerini üretime dayalı olarak sürdüren işletmelerde, maliyetlerin doğru hesaplanması,

·İşletme sahipleri açısından,

·Şirketle ilişkisi bulunan üçüncü şahıslar açısından,

·Maliye Bakanlığı açısından son derece önemlidir.

BRÜT KAR OLMASI GEREKİRKEN BÜRÜT ZARAR OLUŞMASININ BAŞLICA NEDENLERİ?

A-   Çalışmayan Kısım Gider ve Zararları (-)

Boşa geçen zamana ilişkin işçi ücret ve giderleri:Üretim sürecinde ortaya çıkan boş zamanlar; firmada gerçekleşen bakım ve onarım, temizlik, grev, lokavt, talep yetersizliği, doğal afetler, enerji kısıntısı nedenleri yüzünden boşa geçen zamanlardır.

Çalışanlar; boşa geçen zamanları işletme içinde harcadıkları için ücretlerini almayı hak kazanırlar. İşte burada muhasebe yönünden önemlilik vardır. Boşa geçen zamana ait işçi ücret ve giderleri üretimin maliyetine değil, 680 Çalışmayan Kısım Gider ve Zararları hesabına aktarılır. Maliyet hesaplarına aktarılmaz.

Çalışmayan Kısım Amortisman Giderleri (-)

İşletmeler bazı dönemlerde faaliyetlerini çeşitli nedenlerle durdurabilir. Üretim kapasitesinin faaliyet gösterebilir, aktifte kayıtlı sabit kıymetleri kiraya verilebilir ve taşınma ve montaj durumlarında kullanılmayabilirler. Boşa geçen zamana ait Amortisman giderleri üretimin maliyetine değil, 680 Çalışmayan Kısım Gider ve Zararları hesabına aktarılır. Maliyet hesaplarına aktarılmaz.

Örnek:

680.Çalışmayan Kısım Gider ve Zararları (-)XXX

721.Direkt İşçilik Giderleri Yansıtma HesabıXX

731.Genel Üretim Giderleri Yansıtma HesabıX

…………………./………………………………..

B-   OFFSHORE şirketlerinden gider faturası temin edilmesi :

Burada kafa karıştıran hususyasal yollarla vergi kaçırmaktır. Paranın takibini kesmektir. Ne kadar vergi vermek istiyorsan ona göre offshore şirketlerinden gider faturası temin edersin, bu faturaların bedellerini banka havalesi ile ödersin ve ödemiş olduğun paraları da bir şekilde delilsiz olarak geri alırsın.

2006 yılında kabul edilen ve halen yürürlükte olan Kurumlar Vergisi Kanunu ile “vergi cenneti ülkelerden alınan faturalar” nedeniyle “yüzde 30 vergi kesintisi” yapılması öngörülmüştü. Ancak aradan 18 yıl geçtiği halde, Bakanlar Kurulu yüzde 30 stopaj yapılacak ülke adlarını belirlemediği için stopaj yapılamamaktadır.

C-  Sahte veya Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge düzenleme ve bu belgelerin kullanılması:

Mükellef İşletme;Sahte veya Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge düzenleme ve bu belgelerin kullanmak suretiyle, BÜRÜT Satış karını azaltır ve hatta Bürüt Zararın doğmasına neden olur.

Sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleme ve/ya da kullanma fiili, vergi gelirlerini ciddi derecede azaltan, gelir dağılımında adaletsizliğe sebep olan, haksız zenginleşmelere yol açan sonuçları olan bir suçtur. Bu suçla yeterince mücadele edilmemesi, hazine zararına sebebiyet vermenin yanında, vergisini ödeyen kişiler bakımından mağduriyetlere sebep olmakta ve toplumun adalete güven duygusunu zedelemektedir.

Mükellef İşletme şu nedenlerle bu fiil ve harekette bulunur. “Vergi Konseyinden aynen alınmıştır”

1. Mükelleflerin bir kısmının Sahte veya Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belgeyi kullanmak istemesi sebebiyle bir talep oluşmaktadır.

2. Mükellefler, vergi bilincinin yetersizliği yüzünden vergilerini eksiksiz tam ödemek yerine daha az ödemek ya da hiç ödememek istemektedir.

3. Sahte belge ticareti neticesinde kolay yoldan gelir elde etme istenmektedir.

4. İhracat, indirimli oran vb. teslimler sebebiyle olması gerekenden daha fazla Katma Değer Vergisi iadesi elde etme arzu edilmektedir.

5. Bir kısım gider ve maliyetlerin sair sebeplerle belgelendirilmesi mümkün değildir.

6. Bazı giderler mevzuat gereğince kanunen kabul edilmeyen gider olarak değerlendirilmekte ve Katma Değer Vergisi indirimleri kabul edilmemektedir.

7. Devletçe verilen teşvik ve destekleme uygulamalarından daha fazla yararlanmak istenmektedir.

8. Elde edilen gelirlerin/kazançların Devlet’e değil, kişinin kendisine ait olduğu düşünülmektedir.

9. Vergi vermeme sonucu elde kalan kazancın vergi verilmesi veya müeyyide ile karşılaşılması halinde katlanılacak maliyetten fazla olduğu hesap edilmektedir.

10. Mükellef, kazancının tamamının beyan edilmesi halinde zarar görebileceğinden, sektördeki diğer mükelleflerle rekabet edemeyeceğinden endişe etmektedir.

11. Sahte belge kullanmak suretiyle ödenecek Katma Değer Vergisinin azaltılması veya tamamen ortadan kaldırılması istenmektedir.

12. Mükellef ve/ya da vergi sorumluları, sahte belge kullanılması halinde yazılan raporlara dayanılarak yapılan vergi tarhı ile ceza kesme işlemleri hakkında cezalarda indirim, uzlaşma ve vergi affı niteliğindeki düzenlemeler gibi cezayı hafifleten ya da kaldıran hak ve imkânlardan yararlanabilmektedir.

13. Sahte belge düzenleme ve kullanımına yönelik denetimler (inceleme, yoklama vb.) etkin olmamakta ve yetersiz kalmaktadır.

14. Vergi cezaları ile hürriyeti bağlayıcı cezaların kesilmesi-hükmedilmesinde yaşanan aksaklıklar sebebiyle yeterince caydırıcı olmadığı bilinmektedir.

15. Mükellefler, mevzuatın karmaşıklığı, eskiliği, yetersizliği ve dağınıklığı sebebiyle oluşan boşlukları aramakta ve buldukları takdirde bundan yararlanmaktadır.

16. Teknolojik gelişmeler sayesinde bilişim yoluyla organize suçluluğun kolaylaşması yüzünden suça yönelim artmaktadır.

17. Emtia stok dengesindeki uyumsuzluklar sahte belge ile giderilmek istenmektedir.

18. Kara para aklama ve POS tefeciliği gibi kanuna aykırı faaliyetler içerisinde yer alan şahıslar sahte belgeler ile bu faaliyetlerini gizlemeye gayret etmektedir.

19. Dolandırıcılık amacıyla sahte belge düzenlenmektedir.

20. Katma Değer Vergisi dışındaki diğer vergi iadeleri ve özel gider indirimlerinden faydalanmak istenmektedir.

21. Vergi istisnalarından yararlanmak isteyen mükellefler gerçekte kapsama girmeyen işlemlerine gerçeklik kazandırmak amacıyla sahte belge düzenlemektedir

22. Dış ticaret sermaye şirketleri ile sektörel dış ticaret şirketlerinin Katma Değer Vergisi iadesi almalarının kolaylaştırılmış olması ve denetim zorluğu sebebiyle belirsiz bir durum oluşmaktadır.

23. Yurt dışındaki veya serbest bölgelerdeki firmalar aracılığıyla kârın vergisiz alanlara, bölgelere veya ülkelere aktarılması istenmektedir.

24. Sahte belge düzenleme ve kullanma tespiti uzun zaman almaktadır.

25. Vergi incelemeleri ile vergi ve ceza yargılaması süreçleri çok uzun zamanda tamamlanmaktadır.

26. Sahte belgenin gerçek düzenleyicileri tespit edilememekte; vergi cezaları ile hürriyeti bağlayıcı cezalara adına kayıtlı mal varlığı bulunmayan şahıslar muhatap olmaktadır.

27. Vergi oranlarının yüksekliği iddia ve bahane edilmektedir.

28. Muhasebe ve müşavirlik meslek odaları, meslektaşlarını korumasa iki ile gerekli disiplin cezalarını uygulamamaktadır.

29. Katma Değer Vergisi indirim sistemi mükellefleri sahte belge düzenlemeye veya kullanmaya teşvik edici bir yapıdadır.

30. Toplumda, sahte fatura düzenleyicilerinin yeterince cezalandırılmadıkları ve Devletin onlar ile yeterince mücadele edemediği düşüncesi hâkimdir.

31. Vergi ve mükelleflerin takibinde dijital sistemler ile teknolojik imkânlardan yeterince faydalanılamamaktadır.

32. Sık aralıklarla Vergi Barışı, Varlık Barışı, Matrah Artırımı, Yeniden Yapılandırma vb. adlarla yapılan düzenlemeler kapsamında hukuka aykırı fiillerin sonuçları kısmen ya da tamamen ortadan kaldırılmaktadır.

YMM/BD HASAN SANCAK