Okurlarımızdan Nihal Hanım göndermiş olduğu e-postasında şöyle diyor:

“Üç yıldır bir giyim mağazasında çalışıyorum. Eylül ayında yıllık izne ayrıldım, ancak iznimin dördüncü gününde patronum telefonla aradı ve işler yoğun olduğundan iznimi keserek işe başlamamı söyledi. Tabi işten kovulma korkusundan itiraz edemedim ve işe başladım. Yıllık izindeyken patronumun beni çağırması ne kadar doğru? Böyle bir hakkı var mı?”

Nihal Hanım, dinlenme hakkı, Anayasanın siz çalışanlara tanımış olduğu bir hak. Yıllık izin de dinleme hakkının bir parçası ve İş Kanunu’nda düzenlenmiş. Dolayısıyla bir işveren, işçisine yıllık izin kullandırmama gibi bir davranışta bulunamaz.

Ayrıca işveren, kanunla tanınmış yıllık izin süreleri içinde işçiye ücret ödemeye de devam eder. İşçi de kesinlikle yıllık izin hakkından vazgeçemez ve kullanmak istemiyorum diyemez.

Bir işçinin yıllık izne hak kazanabilmesi için, işyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olması gerekli. Yani işyerinde bir yıldan az kıdemi olan bir işçi işvereninden yıllık izin isteyemez.

Yıllık İzin Süreniz Ne Kadar?

Bir işçinin bir yıl içinde ne kadar yıllık izin kullanabileceği işyerinde çalıştığı süreye göre değişiyor. Buna göre yıllık izin sürelerini şöyle gösterebiliriz:

Hemen belirtelim ki bu süreler Kanunda öngörülmüş asgari süreler olup istenilirse iş sözleşmeleri ile artırılabilir.

Ayrıca yer altı maden işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanır. 18 ve daha küçük yaştaki işçilerle 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık izin süresi ise 20 günden az olamaz.

İşveren Yıllık İzninizi Bölemez

Nihal Hanım’ın başına gelen olayda olduğu gibi işverenin yıllık izindeyken sizi işe çağırması mümkün değil. Eğer işveren böyle bir çağrıda bulunursa işçi bu çağrıya uymak zorunda da değil.

Nitekim Yargıtay 2014 yılındaki bir kararında aynen şöyle diyor:

“Davalı işverenin, 17.08.2009 tarihine kadar yıllık izne ayrılmış davacı işçiyi, iznini keserek göreve çağırma hakkı bulunmamaktadır. İşçi tarafından da bu çağrıya uyma zorunluluğu yoktur. Hal böyleyken, davacının yıllık izinde bulunduğu bir sürede düzenlenen devamsızlık tutanaklarına da hukuken geçerlilik tanınamaz.”

Dolayısıyla şayet işveren yıllık izni kesip işe başlamadığınız için sizi işten çıkarırsa işe iade davası açıp tekrar işe dönmeniz mümkün.

Ayrıca normal şartlar altında işveren işçiye yıllık iznini kesintisiz şekilde yani bölmeden kullandırtmak zorunda. Ancak, izin süreleri, işçi ile işverenin anlaşması halinde bir bölümü 10 günden aşağı olmamak üzere en çok üçe bölünebilir.

İşveren Ceza Ödemek Zorunda Kalabilir

Diyelim ki işvereniniz yıllık izninizi kestirdi ve işe başladınız. Daha sonra da yıllık izninizin kalan bölümünü kullandırtmadı. Bu durumda ne olacak?

Talep etmesine karşın yıl içinde işveren işçiye yıllık izin vermezse işçi durumu bağlı olduğu çalışma ve iş kurumu il müdürlüğüne bildirebilir. Bu durumda işveren, izin kullanamayan işçi başına 2024 yılı için 2.666 TL para cezası ödemek zorunda kalacaktır.

Ayrıca yıllık izin hakkını kullanamayan işçi durumu işverene bildirerek derhal iş sözleşmesini feshedip işten ayrılabilecektir. Bu durumda işçi bir yıllık kıdemi doldurduğu için kıdem tazminatı da alabilecektir.

Olay | Fatih ACAR