Değerli okurlar gün geçmiyor ki kayıt dışı ekonomi ile mücadele kapsamında Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından sektörel denetimler yapılmasın veya denetim yapılacak sektörlerle ilgili olarak veriler paylaşılmasın. Bu hafta başında Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek tarafından enflasyon düzeltmelerine ilişkin olarak; “Bazı mükelleflerin sermaye artışını ticaret siciline tescil etmedikleri halde bilançolarında sermayelerini artırdıklarını görüyoruz.
Mükelleflerin bir kısmı da gerçekte bir satış olmamasına rağmen aktiflerinde yer alan taşıt, arsa, bina gibi kıymetleri aktiflerinden çıkarmışlar. Bazı mükellefler enflasyon düzeltmesinin vergisel etkisinden kaçınabilmek adına bilançolarında gerçeği yansıtmayan işlemler yapmışlar ancak bu işlemler bizim risk parametrelerimize takılıyor.” şeklinde açıklama yaptı. Mükelleflerin risk analizi verilerine göre vergi incelemesine alınma gerekçelerine kısaca değinelim.
Enflasyon düzeltmelerine vergi incelemesi
Öz kaynakları güçlü olan kurumlarda enflasyon düzeltmesi, dönem kârını ve kurumlar vergisi matrahını azaltıcı etkisi olmuş, daha çok yabancı kaynakla finanse edilen öz kaynakları zayıf olan kurumlarda ise kârı ve kurumlar vergisi matrahını artırıcı etkisi olmuştur.
Bu bilgi ile Mehmet Şimşek’in açıklamalarını birlikte değerlendirdiğimizde enflasyon düzeltmesi neticesinde vergi matrahlarında artış olan bazı mükelleflerin öz kaynaklarını artırmış göstererek, ya da sabit kıymetlerini elden çıkarmış gibi göstererek vergi matrahlarının aşındırıldığının tespit edildiği anlaşılmaktadır. Tespit yapılan bu mükellefler izaha davet edilerek beyanların düzeltilmesi istenecek, beyanlarını düzeltmeyen mükellefler ise incelemeye sevk edilecektir.
Risk analizi incelemeleri
Mükellefler çok sayıda gerekçe ile vergi incelemesine alınabilmektedir. Risk Analiz İncelemeleri ile, farklı kurum ve kuruluşlardan gelen bilgiler Hazine ve Maliye Bakanlığı Risk Analiz Genel Müdürlüğü ile Vergi Denetim Kurulu bünyesinde Risk Analiz Sistemi tarafından analiz edilmekte ve riskli bulunan mükellefler incelemeye sevk edilmektedir. Risk analiz parametreleri şunlardır:
-Enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuş bilançonun düzeltme öncesi bilanço ile uyumsuz olması,
-Kasa hesabında işletmenin günlük ihtiyacından daha fazla tutarda nakit bulunması,
-Banka hesaplarındaki kayıtlı tutarlar ile fiili banka hesapları arasında fark bulunması, ortaklardan alacaklar hesabının bakiye vermesine rağmen faiz gelirleri hesabının bulunmaması,
-Kasa ve banka hesaplarında bakiyeler olmasına rağmen yüksek tutarlı banka kredisi kullanımı,
-Kârlılık oranının sektörel ortalamaya göre sapma göstermesi,
-Pazarlama satış ve dağıtım gideri, genel yönetim gideri, finansman gideri gibi giderlerin yüksekliği,
-Gelir tablosunda yer alan toplam satışlara oranla cari yıl kârının düşük olması,
-Bilanço ve Gelir Tablosu kalemlerinde yapılan yatay ve dikey analizler neticesinde sapmalar, uyumsuzluklar tespiti,
-İşletmelerin sürekli zarar beyan etmesi,
-Şirket ortağına sermayenin üç katından fazla borçlanılması,
-Finansman gider kısıtlamasına tabi olmasına rağmen beyannamede K.K.E.G. yer almaması,
-Beyanname ve ekleri ile bilanço ve gelir tablosu dipnotlarındaki tutarsızlıklar bulunması,
-Sürekli olarak Devreden KDV bulunması, Ödenecek KDV çıkmaması,
-POS Satışlarının banka bilgileri ve beyanname bilgileri arasında uyumsuzluk olması,
-Sahte fatura kullanma, sahte fatura düzenleme tespiti bulunması.
