TBMM Genel Kurulu’nda İmar Kanunu’nda da değişiklikleriçeren Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Bazı Kanunlarda DeğişiklikYapılmasına Dair Kanun Teklifi’ne 5 yeni madde eklenerek,son zamanlarda çok tartışılan Değerli Konut Vergisi’nde önemlideğişikliklere gidiliyor. Kabul edilen maddelere göre, değeri5 milyon liraya kadar olan mesken nitelikli taşınmazlar“değerli konut vergisi” ne tabi olmayacak. Tapu ve Kadastro GenelMüdürlüğü (TKGM) tarafından değer belirleme uygulamasınason verilerek, Emlak Vergisi Kanunu’na göre belirlenen binavergi değeri esas alınacak. TOKİ Başkanlığı’nın sahip olduğumesken nitelikli taşınmazların, tek meskeni olanların ve birdenfazla değerli konut kapsamına giren taşınmazı olanların endüşük değerli taşınmazı değerli konut vergisinden muaf olacak.
DEĞERLEME, MUAFİYET VE VERGİ ORANLARI DEĞİŞTİ
En önemli değişikliklerin başında; konutun değerinin tespiti, muafiyetler ve oranlarda yapılan değişiklik olarak öne çıkıyor.
Değerleme: TKGM tarafından değer belirleme uygulamasınason verilerek, Emlak Vergisi Kanunu’na göre belirlenen binaemlak vergi değeri esas alınacak. Paylı mülkiyette ve el birliğimülkiyette matrahın hesabında mesken nitelikli taşınmazın toplamdeğeri esas alınacak. Önceki düzenlemeyle, değerli konut vergisineilişkin değerleme hükümlerini içeren Emlak Vergisi Kanunu’nun43. maddesi yürürlükten kaldırılarak, bu düzenlemeden önceTKGM’ce belirlenen değerler artık dikkate alınmayacak.Dolayısıyla, bundan böyle Emlak Vergisi Kanunu’nun 29’uncumaddesinde düzenlenen bina metrekare normal inşaat maliyetleriile arsa veya arsa payı değeri esas alınarak tespit yapılacak.
Muafiyet: Daha önceki düzenlemede, hiçbir geliri olmayanlarınveya sadece emekli geliri elde edenlerin bu vergiden muafolmalarını öngörüyordu. Yeni düzenlemede ise, Türkiye sınırlarıiçinde mesken nitelikli tek taşınmazı olanlar vergiden muaftutulacak. Başka bir ifade ile elindeki konutun değeri 5 milyonliranın üzerinde olsa bile, eğer kişinin tek konutu varsa, bununiçin ayrıca değerli konut vergisi ödemeyecek. Birden fazla değerlikonutu bulunan kişilerin ise, vergiye tabi olan konutlarınınen düşük değerli olanı vergiden muaf olacak. Ayrıca, TOKİBaşkanlığının sahip olduğu mesken nitelikli taşınmazlar davergiden muaf olacak.
Matrah ve Oran: Değeri 5 milyon lira ile 7.5 milyon lira arasındaolan konutlarda, 5 milyon lirayı aşan kısım için binde 3; değeri7.5 milyon lira ile 10 milyon lira arasında olan konutlarda, 7.5milyon lirayı aşan kısım için binde 6; değeri 10 milyon liradanfazla olan konutlarda 10 milyon lirası için 22 bin 500 lira, fazlasıiçinse binde 10 (yüzde 1) oranında vergilendirme yapılacak. Dahaönceki düzenlemede, konutun değeri 5 milyon lirayı aşınca tamamıüzerinden vergi alınacağı öngörülmüşken, yeni düzenlemede, değer5 milyonu aşarsa 5 milyonu aşan tutar vergiye tabi tutulacak.
Mükellefiyet ve Beyan: Değerli konut vergisine ilişkinmükellefiyet 2020 yılının başından itibaren geçerli olup, 2020yılına ilişkin olarak ilk beyanname 2021 yılında verilecek. İlkvergi ise, 2021 yılında iki taksit halinde ödenmeye başlayacak.Cumhurbaşkanı bu hükümde yer alan süreleri 1 yıla kadaruzatmaya yetkili olacak.
İTİRAZ VE DAVA AÇMAYA GEREK KALMAYACAK
Yeni düzenlemenin getirdiği ve olumlu karşılanan en önemlihusus; konutun değerinin tespiti konusunda TKGM’ nünyetkisine son verilerek, belediyelerce belirlenecek emlak vergisideğerinin dikkate alınmasıdır. Bilindiği gibi, önceki düzenlemeyegöre, TKGM tarafından belirlenen yüksek değerlere karşıyapılan tartışmalar, itirazlar ve dava açma konusunda yaşankargaşa gündemden düşmüyordu. Yeni düzenlemeyle, TKGM’cebelirlenen değerlerin iptal edilmesi, sürenin bir yıl uzatılmasısonucu artık itiraz etme veya dava açmaya da gerek kalmadı.Yapılmış itirazların veya açılmış davaların ise hukuken geçerliolmayacağını düşünüyoruz.Daha önceki PARA dergisindeki köşemde konu hakkındakibilgilendirme ve konunun aksayan yönlerini içeren eleştiriyazılarımızı yazmıştık. En son 2020-05 sayılı PARA dergisindekiyazımda özetle; “yeni getirilen “değerli konut vergisi çoktartışmalı olup, uygulamanın bir yıl ertelenmesinin sorunlarıçözemeyeceği görülüyor. Uygulanabilir ve adil bir vergi olabilmesiiçin, ilgili düzenlemenin yeniden değerlendirilerek, uygulamadankaldırılması veya yeni bir düzenlemeyle uygulanabilir bir şekildeyeniden ele alınması gerekiyor” demiştik.Kamuoyundaki tepkiler sonucu, yapılan yeni düzenlemeylesöz konusu vergi uygulanabilir, adil bir hale gelmiş ve tartışmalarda son bulmuş görülüyor. Değerli Konut Vergisi’nden hazineyeintikal edecek tutarın önemli kısmının Belediyelere aktarılarakmodern şehirlerin kurulması ve konutların güçlendirilmesindekullanılması yerinde olacaktır. Ancak, düzenlemenin yasalaşarak Resmi Gazete’de yayımlanmasıyla geçerlilik kazanacağı da bilinmelidir.
PARA | Talha APAK
