Hazine ve Maliye Bakanlığı kendi internet sitesinde 2022 yılı Ocak- Aralık ayı bütçe gerçekleşmelerini az önce yayımladı. 2022 yılı Aralık ayında merkezi yönetim bütçe giderleri 373,8 milyar TL, bütçe gelirleri 255,2 milyar TL ve bütçe açığı 118,6 milyar TL olarak açıklandı. Ayrıca, faiz dışı bütçe giderleri 355,6 milyar TL ve faiz dışı açık ise 100,4 milyar TL olarak açıklandı
2022 Ocak-Aralık Bütçe gerçekleşmeleri
2022 yılı Ocak-Aralık döneminde merkezi yönetim bütçe giderleri 2 trilyon 941,4 milyar TL, bütçe gelirleri 2 trilyon 802,4 milyar TL ve bütçe açığı 139,1 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Ayrıca, faiz dışı bütçe giderleri 2 trilyon 630,5 milyar TL ve faiz dışı fazla ise 171,8 milyar TL olarak gerçekleşmiştir.
Aralık Ayı Bütçe Dengesi
Merkezi yönetim bütçesi 2021 yılı Aralık ayında 155 milyar 7 milyon TL açık vermiş iken 2022 yılı Aralık ayında 118 milyar 617 milyon TL açık vermiştir. 2021 yılı Aralık ayında 146 milyar 47 milyon TL faiz dışı açık verilmiş iken 2022 yılı Aralık ayında 100 milyar 371 milyon TL faiz dışı açık verilmiştir.
Aşağıdaki tabloda Aralık 2021 ile Aralık 2022 bütçe gerçekleşmeleri karşılaştırılmıştır.
Yukarıdaki tabloda da görüldüğü üzere Merkezi yönetim bütçesi 2021 yılı Aralık ayında 155 milyar 7 milyon TL açık vermiş iken 2022 yılı Aralık ayında 118 milyar 617 milyon TL açık vermiştir. 2021 yılı Aralık ayında 146 milyar 47 milyon TL faiz dışı açık verilmiş iken 2022 yılı Aralık ayında 100 milyar 371 milyon TL faiz dışı açık verilmiştir.
Ocak-Aralık dönemi bütçe gider gerçekleşmeleri
Merkezi yönetim bütçe giderleri Aralık ayı itibarıyla 373 milyar 816 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Faiz harcamaları 18 milyar 246 milyon TL, faiz hariç harcamalar ise 355 milyar 570 milyon TL olarak gerçekleşmiştir
2022 yılında merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 2 trilyon 831 milyar 472 milyon TL ödenekten Aralık ayında 373 milyar 816 milyon TL gider gerçekleştirilmiştir. Geçen yılın aynı ayında ise 284 milyar 717 milyon TL harcama yapılmıştır.
Faiz hariç bütçe giderleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 28,9 oranında artarak 355 milyar 570 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Faiz hariç giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı ise 2021 yılında yüzde 23,6 iken 2022 yılında yüzde 14,2 olmuştur
Ocak-Aralık dönemi gelir gerçekleşmeleri
Merkezi yönetim bütçe gelirleri Aralık ayı itibarıyla 255 milyar 199 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Vergi gelirleri 211 milyar 514 milyon TL, genel bütçe vergi dışı gelirleri ise 35 milyar 620 milyon TL olmuştur.
Aşağıdaki tabloda 2022 Ocak-Aralık dönemi vergi gelirleri ve bu vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payı gösterilmiştir.
Ocak-Aralık dönemi bütçe gerçekleşmeleri içinde KDV ve ÖTV’nin toplam vergi gelirleri içindeki payı yüzde 49,87, dolaylı vergilerin payı yüzde 62,18 ve dolaysız vergilerin payı ise yüzde 37,82 olarak gerçekleşmiş.
Ocak-Aralık dönemi-2021 ile Ocak-Aralık dönemi 2022 vergi tahsilatı karşılaştırılması
2021 yılı Aralık ayında bütçe gelirleri 129 milyar 710 milyon TL iken 2022 yılının aynı ayında yüzde 96,7 oranında artarak 255 milyar 199 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Bütçe tahminine göre bütçe gelirlerinin Aralık ayı gerçekleşme oranı 2021 yılında yüzde 11,8 iken 2022 yılında yüzde 10 olmuştur.
2022 yılı Aralık ayı vergi gelirleri tahsilatı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 89,6 oranında artarak 211 milyar 514 milyon TL olmuştur. Vergi gelirlerinin bütçe tahminine göre gerçekleşme oranı ise 2021 yılında yüzde 12,1 iken 2022 yılında yüzde 9,7 olmuştur.
Aşağıdaki tabloya göre 2021 Ocak-Aralık dönemine göre tahsilat oranı en fazla olan gelir kalemi kurumlar vergisidir. 2021 Ocak-Aralık döneminde 177 milyar 973 milyon TL tahsilatı olan kurumlar vergisi, 2022 Aralık ayında yüzde 185,1 artarak 507 milyar 452 milyon TL’ye yükselmiştir.
Geçen yıl aynı döneme göre ÖTV’nin tahsilatında yüzde 104,4 artış görülürken özellikle ÖTV matrah değişikliği nedeniyle motorlu araçlarda yüzde 151,8 artmıştır.
Kolalı içeceklerde ÖTV yüzde 111,5, alkollü içeceklerde 91,8, petrol ve doğalgazda ise geçen yıl aynı döneme nazaran yüzde 145,3 oranda artmış.
Diğer taraftan dışa bağımlılığımızın ve döviz kurundaki artıştan kaynaklı olarak gümrük vergisi tahsilatı da geçen yıl aynı döneme göre yüzde 122,1; ithalde alınan KDV ise yüzde 121,1 oranında artış göstermiş.
T24 | Murat BATI
