En düşük ücret anlamına gelen asgari ücret, ülkemizde 7.5 milyonu aşkın işçiyi doğrudan etkiliyor. Asgari ücrete yakın ücret alanları da hesaba kattığımızda 11 milyonu aşkın işçiyi doğrudan ya da dolaylı olarak yakından ilgilendiriyor. Diğer yandan, mihenk taşı gibi diğer çalışanların ücret dengelerinin belirlenmesinde de göz önünde tutuluyor.
İş mevzuatımız gereği asgari ücretin, işçilere normal bir çalışma günü karşılığı ödenen ve işçinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden asgari düzeyde karşılamaya yetecek miktarda olması gerekiyor.
CEZALAR DA ARTIRILDI
Asgari ücret, 2023 yılında iki defa güncellenmişti. En son 2023 Temmuz ayında yüzde 34 oranında güncellenmişti.
Bu yüksek artışlara rağmen asgari ücret, maalesef yüksek enflasyon karşısında yıprandı. 2024 yılı için hükümet, asgari ücreti sadece bir kez belirleme kararı aldı. Buna binaen 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren yeni asgari ücret yüzde 49 oranında güncellendi.
Dolayısıyla yeni asgari ücret, önceki yıldan farklı olarak 1 Ocak 2024-31 Aralık 2024 döneminin tamamı için geçerli olacak. Bu güncelleme ile birlikte işverenlerin başta sigorta ve işsizlik sigortası olmak üzere istihdam maliyetleri de arttı. Ayrıca birtakım yükümlülüklerin yerine getirilmemesi ya da eksik getirilmesine bağlı olarak uygulanan SGK idari para cezaları da artırıldı.
1 Ocak 2024 tarihinden itibaren asgari ücrette yüzde 49 oranında yapılan artışla birlikte yeni asgari ücretin neti ve işverene maliyeti yandaki şekilde hesaplandı.
Yeni asgari ücretten de gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılmayacak.
Sadece SGK ve işsizlik sigortası işçi prim kesintisi yapılacak.
YENİ SGK TABAN VE TAVANI
Yasa gereği asgari ücretin bir günlük olarak belirlenmesi esas. Aylık, haftalık, saat başına, parça başına veya yapılan iş tutarına göre ücret ödenen durumlarda gerekli ayarlamalar buna göre yapılıyor.
Buna göre; 1 Temmuz 2023-31 Aralık 2023 döneminde aylık taban 13.414,50 TL iken 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren 20,002.50 TL’ye yükseldi.
Sigorta primine esas tavan ise aylık 100.608,90 TL’den 150.018,75 TL’ye yükseldi.
Bu bağlamda 1 Ocak 2024 gününden itibaren günlük prime esas en alt kazanç 666,75 TL’den, günlük en üst kazanç ise 5000,625 TL olarak esas alınıp işlem yapılması gerekecek.
Mesleki Eğitim Kanunu uyarınca; aday çırak, çıraklar, işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ile mesleki ve teknik ortaöğretim okul ve kurumlarında okumakta iken staja, tamamlayıcı eğitime veya alan eğitimine tabi tutulan öğrencilerin sigorta primleri, asgari ücretin yüzde 50’si üzerinden hesaplanıyor. Buna göre çırak ve stajyer öğrencilerin aylık prime esas kazancı olarak 10.001,25 TL esas alınacak.
SGK İDARİ PARA CEZALARINDA YAPILAN ARTIŞLAR
1 Temmuz 2023-31 Aralık 2023 döneminde SGK yükümlülüklerine aykırı davranan işverenler ve diğer kişiler hakkında 13.414,50 TL’lik brüt asgari ücret dikkate alınarak idari para cezası uygulanıyordu. 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren 20,002.50 TL olarak belirlenen yeni asgari ücrete göre idari para cezası uygulanacak. Örneğin, SGK denetim elemanları tarafından ibrazı istenen işyeri kayıt ve belgelerinin ibraz edilmemesi, eksik ibraz edilmesi ya da yasal sürede ibraz edilmemesi halinde yeni asgari ücrete göre 240 bin 30 TL tutarında idari para cezası verilecek.
Yukarıdaki hesaplamada yüzde 20.5 olan işveren SGK uzun vadeli sigorta kolları priminden yüzde 5 oranındaki SGK teşviki düşürülerek hesaplama yapıldı. Dolayısıyla kaçak ya da sahte sigortalı çalıştıran veya SGK prim borcunu ödemeyen işverenlerin maliyeti yüzde 5 daha fazla olacak. Diğer taraftan kaçak ve sahte sigortalı çalıştırmayan ve yasal yükümlülüklerini yerine getiren özel sektör işverenlerine belirli şartlarla aylık 500 TL olan asgari ücret desteği 700 TL’ye yükseltildi.
Bu rakam da göz önünde bulundurulduğunda asgari ücretin işverene maliyeti 22 bin 802 TL’ye kadar düşüyor. Dolayısıyla 2023 yılında en son uygulanan asgari ücretin maliyeti asgari ücret desteği dahil 15 bin 762 TL iken 1 Ocak 2024 tarihinden geçerli olan asgari ücretin maliyeti 22 bin 802 TL’ye yükseldi.
