3 Temmuz 2024 tarihinde yayımlanan 161 sayılı Bazı Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Hazine ve Maliye Bakanlığı taşra teşkilatı olan Defterdarlıklar ile Gelir İdaresi Başkanlığının taşra teşkilatı olan Vergi Dairesi Başkanlıkları 1 Eylül 2024 tarihinde yürürlüğe girmek üzere tek çatı altında toplandı. 1 Eylül 2024 tarihinden itibaren GİB’e bağlı Defterdarlıklar 81 ilde faaliyetine başladı. Özetle iki taşra teşkilatı GİB çatısı altında birleşti.
Vergi mevzuatımızın (kanun, tebliğ vs.) birçok yerinde vergi dairesi başkanlığı olan yerlerde vergi dairesi başkanı, olmayan yerlerde defterdar(lık) yetkilidir gibi ifadeler bulunmaktadır. Bu şekilde olan ifadeler, 26 Temmuz 2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 7521 sayılı Kanun m.17 ile 5345 sayılı Gelir İdaresi Başkanlığı ile İlgili Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun m.33’de vergi dairesi başkanına ve vergi dairesi başkanlığına yapılmış atıflar ilgisine göre defterdar ve defterdarlığa şeklinde değişiklik yapılarak bu kargaşa giderilmiş oldu.
Ancak mevzuatımızda geçen vergi dairesi başkanlığı ifadelerinin tümü defterdarlık şeklinde değişmemektedir. Bunlardan bir tanesi Düzeltme Yetkisi ve Reddiyat kenar başlıklı VUK m.120’dir.
Düzeltme yetkisi
Vergi Usul Kanunu’nun 120’nci maddesinin ilk fıkrası “Vergi hatalarının düzeltilmesine ilgili vergi dairesi müdürü karar verir” şeklindedir. Böylelikle vergi hatalarını düzeltme yetkisi vergi dairesi müdüründe olduğu net bir şekilde ortaya konulmuş olmaktadır. Ancak VUK m.120’nin 7’nci fıkrası “Bu Kanunun 4’üncü maddesinde yazılı vergi dairesinin görev ve yetkilerini haiz olarak faaliyete geçen vergi dairesi başkanlıklarında düzeltme yetkisi vergi dairesi başkanına ait olup...” şeklindedir.
Bu fıkraya göre VUK m.4’te yazılı vergi dairesinin görev ve yetkilerini haiz vergi dairesi başkanlığı varsa o vergi dairesi başkanının da düzeltme yetkisi vardır. 1 Eylül 2024 tarihi öncesinde 29 ilde Vergi Dairesi Başkanlıkları (İstanbul’da 2 adet olmak üzere toplamda 30 adet) bulunmaktaydı.
Buna göre VUK m.120/7.fıkrada yer alan -“Bu Kanunun 4 üncü maddesinde yazılı vergi dairesinin görev ve yetkilerini haiz olarak faaliyete geçen vergi dairesi başkanlıklarında düzeltme yetkisi vergi dairesi başkanına ait olup….”- vergi dairesi başkanı ibaresi 30 adet vergi dairesi başkanını kapsıyor mu? şeklinde önemli bir soru(n) ortaya çıkmaktadır. Cevap, elbette hayırdır.
VUK m.120/7.fıkrada yer alan VUK m.4’te yazılı vergi dairesinin görev ve yetkilerini haiz vergi dairesi başkanlığı ibaresi sadece iki adet vergi dairesi başkanlığını kapsamaktaydı. Bunlardan ilki İstanbul Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı diğeri ise Eskişehir Vergi Dairesi Başkanlığıydı.
İstanbul Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı 161 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile 1 Eylül 2024 tarihi itibariyle kapatılıp 1 Eylül 2024 tarihi itibariyle de Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Müdürlüğüne dönüşmüştür.
Böylece VUK m.120/7.fıkra uyarınca İstanbul Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığında olan düzeltme yetkisi vergi dairesi müdürlüğüne dönüştüğü için VUK m. 120/1.fıkrada yer alan “Vergi hatalarının düzeltilmesine ilgili vergi dairesi müdürü karar verir” hükmü kapsamına geçmiştir.
Eskişehir Vergi Dairesi Başkanlığı ise Eskişehir Defterdarlığına dönüşmüştür. Eskişehir Defterdarlığının internet sayfasındaki organizasyon yapısına baktığımızda hâlâ vergi dairesi müdürlüğü gibi görev yaptığı anlaşılmaktadır.
Ezcümle
VUK m.120/ilk fıkra uyarınca vergi hatalarını düzeltme yetkisi vergi dairesi müdürüne aittir. Ancak VUK m.120/7. fıkra uyarınca VUK m.4’teki vergi dairesi görev ve yetkileri haiz vergi dairesi başkanlıklarının başı olan vergi dairesi başkanlarında da bu yetki vardı. Ancak VUK m.120/7. fıkrada yer alan vergi dairesi başkanı ifadesinden ise sadece iki adet vergi dairesi başkanı(lığı) anlaşılması gerekmekteydi. Bunlar; İstanbul Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı ile Eskişehir Vergi Dairesi Başkanlığıydı.
İstanbul Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı, Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Müdürlüğüne dönüştü ve VUK m. 120/1. fıkra kapsamında vergi dairesi müdürü olma vasfı hasebiyle tekrar düzeltme yetkisini almış oldu.
Ancak vergi dairesi başkanlıkları ise 1 Eylül itibariyle defterdarlıklara dönüştüğünden Eskişehir Vergi Dairesi Başkanlığı da Eskişehir Defterdarlığına dönüştü ve hâlâ vergi dairesi görev ve yetkileri haiz bir Defterdarlık olması nedeniyle düzeltme yetkisi Eskişehir Defterdarlığında görülmektedir.
Diğer defterdarlıkların (vergi dairesi başkanlıklarından defterdarlığa dönüşenler de dahil) VUK m.120/7.fıkra uyarınca vergi dairesi görev yetkileri haiz Defterdarlık olmaması nedeniyle düzeltme yetkisi bulunmamaktadır.
Bu nedenle vergi hatalarını düzeltme yetkisi vergi dairesi müdürleri ile -Gelir İdaresi Başkanlığından bu konuyla alakalı bir açıklama gelmediği sürece- sadece Eskişehir Defterdarına aittir. Bunun dışındaki Defterdarlıkların/Defterdarların düzeltme yetkisi bulunmamaktadır.
Özetle 1 Eylül’den itibaren vergi hatalarını düzeltme yetkisi vergi dairesi müdürlerine ve sadece Eskişehir Defterdarına aittir. Diğer yani Eskişehir hariç 80 ilin defterdarında bu yetki yoktur.
Ancak Eskişehir Defterdarlığı için hâlâ bir belirsizlik görülmekte ve umuyorum ki Gelir İdaresi Başkanlığı bu konuyu açıklığa kavuşturacak bir bilgilendirme yapar.
T24 | Murat BATI
