Başvuru sürecinin devam ettiği bugünlerde en çok merak edilen konulardan birisi de, emtia stok beyanı ile ilgili. Uygulamada, Maliye’ye bildirilen stok beyanında sonradan düzeltme yapılıp yapılamayacağı ve bu beyandan tamamen vazgeçilip vazgeçilemeyeceği konularında tereddütlerle karşılaşılıyor.

Hemen belirtelim, emtia stok beyanı, mükelleflerin yapılandırma yasalarında en çok ilgi gösterdiği birkaç düzenleme arasında yer alıyor. 7440 sayılı yeni Yapılandırma Yasası uygulamasında da, mükelleflerin yine en fazla bu düzenlemeden faydalanması bekleniyor.

Başvuru sürecinin devam ettiği bugünlerde en çok merak edilen konulardan birisi de, emtia stok beyanı ile ilgili. Uygulamada, Maliye’ye bildirilen stok beyanında sonradan düzeltme yapılıp yapılamayacağı ve bu beyandan tamamen vazgeçilip vazgeçilemeyeceği konularında tereddütlerle karşılaşılıyor.

Stok beyanının amacı ne?  

Stok beyanı düzenlemesiyle; gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine, işletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan yani faturasız emtiaları yasal kayıtlarına intikal ettirmek suretiyle, kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirme imkanı sağlanıyor (7440 sayılı Kanun, Mad. 6/1).

Emtia stok beyanına neden çok ilgi gösteriliyor?

Cevabı oldukça basit, emtia stok beyanı, yapanlara oldukça cazip avantajlar sağlıyor. Mükellefler de haklı olarak bu avantajlardan yararlanmak istiyor. Emtia stok beyanı yapmanın avantajları aşağıdaki gibi aşağıdaki sıralanabilir:

1) Faturasız emtianın faturası Devletten alınmış olacak.

2) Faturasız emtia, düşük bir KDV ödenerek kayıtlara alınmış olacak.

3) Faturasız mal bulundurulduğu gerekçesiyle, KDV Kanunu’nun 9/2 maddesi kapsamında cezalı KDV tarhiyatı yapılma riski ortadan kaldırılmış olacak.

4) Emtia stok beyanı için ödenen KDV indirim konusu yapılabilecek.

5) Kayıtlara alınan emtia bilançonun aktif kısmında artışa neden olacak. Karşılık hesabı da 5 kodlu grupta (525 Kayda Alınan Emtia Özel Karşılık Hesabı) yer alacak, bu şekilde işletmenin öz kaynaklarında da bir artış sağlanmış olacak.

6) Bildirilen emtianın değeri kaç TL ise, o kadar para işletmeden vergisiz olarak çekilebilecek.

7) Devlet güvencesinde geleceğe yönelik risksiz, düşük KDV’li stok yaratılacak.

Stok beyanının vergisel bir yükümlülüğü var mı?

Olmaz mı, tabi ki var!

Faturasız emtiaların stok beyanı kapsamında kayıtlara alınabilmesi için, bunların rayiç bedelleri üzerinden tabi oldukları KDV oranının yarısı kadar KDV hesaplanarak, stok beyanına ilişkin beyanname ve envanter listesinin 31 Mayıs 2023 tarihine (bu tarih dâhil) kadar verilmesi, tahakkuk edecek verginin de aynı süre içinde ödenmesi gerekiyor.  Bu şekilde kayıtlara intikal ettirilecek emtia genel KDV oranına (yüzde 18) tabi ise yüzde 9; indirimli KDV oranına (yüzde 1, yüzde 8) tabi ise bu oranların yarısı (yüzde yarım, yüzde 4) kadar KDV hesaplanması ve ödenmesi gerekiyor.

Ödenen KDV’ler indirim konusu yapılabiliyor, iade edilmiyor!

Stok beyanı düzenlemesi kapsamında beyan edilen emtialara ilişkin olarak hesaplanarak ödenen bu KDV’ler indirilebiliyor ancak iade konusu yapılamıyor. Ancak, bu KDV’lerin indirim konusu yapılabilmesi için sadece tahakkuk etmesi yeterli değil, mutlak suretle ödenmesi gerekiyor. Bu KDV’ler ödenmediği sürece indirilemiyor. KDV’nin taksitle ödendiği durumlarda ise, KDV’nin sadece ödenen kısmı indirim konusu yapılabiliyor.

KDV’nin süresinde ödenmemesi stok beyanını geçersiz kılar mı?

Gerek 7440 sayılı Yasada gerekse 1 No.lu Tebliğde, stok beyanı üzerine tahakkuk eden KDV’nin ödenmemesi halinde, emtia stok beyanının geçersiz sayılacağına dair herhangi bir düzenleme bulunmuyor. Dolayısıyla, emtia stok beyanı nedeniyle tahakkuk eden KDV‘nin 31 Mayıs’a kadar (bu tarih dahil) ödenmemesi emtia stok beyanını geçersiz kılmıyor, yani stok beyanı geçerli oluyor, sadece ödenmeyen KDV’ler indirim konusu yapılamıyor. Beyan edilen ancak ödenmeyen bu KDV’lerin vergi dairelerince 6183 sayılı Kanuna göre gecikme zammı uygulanarak takip ve tahsil edilmesi gerekiyor.

KDV’den istisna emtialar için stok beyanı yapılabilir mi?

Faturasız olarak satın alınmış emtiaların “stok beyanı” kapsamında kayıtlara alınabilmesi için, mutlak suretle bunların teslimlerinin KDV’ye tabi olması ve 7440 sayılı Kanunda belirlenmiş oranlarda KDV ödenmesi gerekiyor. Dolayısıyla, teslimleri KDV’den istisna olan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlarla ilgili olarak stok beyanından yararlanılması mümkün bulunmuyor. Örneğin, teslimleri KDV’den istisna bulunan kitap, atık ve hurdalar için stok beyanında bulunulması söz konusu değil.

Uzatma olmadığı takdirde başvurular 31 Mayıs’ta sona eriyor!

Emtia stok beyanı başvuru süresi, herhangi bir uzatma olmadığı takdirde 31 Mayıs’ta sona eriyor. Emtia stok beyanında bulunmak isteyenlerin 31 Mayıs’a (bu tarih dahil) kadar başvuruda bulunmaları gerekiyor. 31 Mayıs 2023 tarihine (bu tarih dâhil) kadar ilgili vergi dairesine beyanda bulunulmaması halinde ise, emtia stok beyanı imkanından yararlanılması mümkün olmuyor. Hemen belirtelim, Cumhurbaşkanımızın başvuru ve ilk taksit ödeme sürelerini 1 ay’a kadar uzatma yetkisi bulunuyor.

Stok beyanı yapıldıktan sonra ek veya düzeltici beyanda bulunulabilir mi?

Son günlerde sıkça sorulan ve cevabı en çok merak edilen sorulardan birisi de, emtia stok beyanında bulunulduktan sonra yeniden ilave veya düzeltici nitelikte emtia stok beyanında bulunulup bulunulamayacağı ve beyandan tamamen vazgeçilip vazgeçilemeyeceği ile ilgili.

Kanunda konuyla ilgili herhangi bir düzenleme var mı?

7440 sayılı Kanun’da; stok beyanında bulunulduktan sonra, bu beyanı artırıcı ve azaltıcı nitelikte ek veya düzeltici nitelikte bir beyanda bulunulup bulunulamayacağı ve stok beyanından tamamen vazgeçilip vazgeçilemeyeceği konularında herhangi bir hüküm veya düzenleme bulunmuyor.

Peki, Tebliğde bir düzenleme var mı?

Stok beyanında bulunulduktan sonra bu beyanı artırıcı ve azaltıcı nitelikte ek veya düzeltici nitelikte bir beyanda bulunulup bulunulamayacağı ve stok beyanından tamamen vazgeçilip vazgeçilemeyeceği konularında maalesef ilgili Tebliğde de herhangi bir açıklama bulunmuyor (1 Seri No.lu Bazı Alacakların Yenı̇den Yapılandırılmasına İlı̇şkı̇n 7440 Sayılı Kanun Genel Teblı̇ğı̇).

Müjde, aranılan düzenleme İç Genelge’de!

Evet, bu konudaki düzenleme Maliye’nin 7440 sayılı Kanun uygulaması ile ilgili olarak yayınladığı bir İç Genelge’de yer alıyor ((27 Mart 2023 tarihli ve 2023/1 Seri No.lu Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair 7440 Sayılı Kanun İç Genelgesi).

Söz konusu İç Genelgenin (A/5). maddesinin dördüncü fıkrasında;

“Kanunun pişmanlıkla ya da izaha davet kapsamında veya kendiliğinden verilecek beyannameler, matrah ve vergi artırımı ile işletme kayıtlarının düzeltilmesine ilişkin hükümlerinden yararlanmak üzere beyan ve bildirimde bulunanların başvuru süresinin sonuna kadar bu beyan ve bildirimlerini düzeltebilecekleri ve ödeme seçeneklerini değiştirebilecekleri ancak, Kanunun 5. maddesinin yedinci fıkrası kapsamında, inceleme raporları ile takdir komisyonu kararları sonucu bulunan farkın, matrah veya vergi artırımı yapılan tutar ile birlikte değerlendirilmiş olması hâlinde, bu matrah ve vergi artırımına ilişkin beyanları azaltacak şekilde düzeltme yapılamayacağı”

açıklanmış bulunuyor.

Başvuru süresi içinde stok beyanında düzeltme yapmak mümkün!  

Stok beyanında bulunulduktan sonra başvuru süresi içerisinde olmak şartıyla, bu beyanda azaltıcı veya artırıcı nitelikte düzeltme yapılması mümkün bulunuyor. Bu konu son derece açık ve net, yani bir tereddüt bulunmuyor.

Peki, düzeltme nasıl yapılacak?

Stok beyanında bulunulduktan sonra başvuru süresi içerisinde olmak şartıyla azaltıcı veya artırıcı nitelikte düzeltme yapılması mümkün bulunuyor.

Düzeltme iki şekilde yapılabilir: Birincisi, önceki stok beyanı iptal ettirilerek yeni bir stok beyanında bulunulabilir. İkincisi ise, ilk stok beyanını da kapsayacak şekilde yeni bir düzeltme beyanında bulunulması ve daha önceki beyanla ilgili olarak ödenen verginin düzeltme beyanına göre hesaplanan vergiden düşülerek, kalan fark verginin ödenmesi. Düzeltmenin, önceki beyana ek beyan verilerek yapılması mümkün bulunmuyor.

Örneğin, daha önce 8 Milyon TL tutarında genel KDV oranına tabi stok beyanında bulunmuş ve 720 Bin TL KDV ödemiş olan bir mükellefin daha sonra yine başvuru süresi içerisinde stok beyan tutarını 10 Milyon TL.ye çıkartmak istemesi halinde, bu artırımı 2 Milyon TL. ek beyan vererek yapması mümkün bulunmuyor. Düzeltme işleminin, 10 Milyon TL.lik stok beyanında bulunularak 900 Bin TL KDV hesaplanması ve daha önce ödenen 720 Bin TL. KDV düşüldükten sonra kalan 180 Bin TL. KDV’nin ödenmesi suretiyle yapılması gerekiyor. İlk stok beyanı ile ilgili hesaplanan 720 Bin TL. KDV’nin henüz ödenmemiş olduğu durumlarda ise, vergi mahsubu söz konusu olmuyor, 900 Bin TL olarak hesaplanan verginin tamamının ödenmesi gerekiyor.

Kaç defa düzeltme yapılabilir?  

İç Genelgede, daha önce yapılan stok beyanı ile ilgili olarak başvuru süresi içerisinde olmak şartıyla kaç defa düzeltme beyanında bulunulabileceği konusunda bir sayı bulunmuyor. Tabi, burada da bir ölçü olması lazım, yapılan düzeltme sayısının izah edilebilir ve hayatın olağan akışına aykırı sayıda olmaması gerekiyor.

Tamamen vazgeçmek için bir dilekçe verilmesi yeterli!

Emtia stok beyanından, başvuru süresinin sonuna kadar bir dilekçe vererek vazgeçmek mümkün bulunuyor. Vergi dairelerinin, bu şekilde verilecek dilekçeler üzerine mükelleflerin emtia stok beyanlarını iptal ederek düzeltmeleri gerekiyor (GİB’in 04.11.2021 tarihli ve E-43370460-130[5300-6093]-127350 sayılı özelgesi).

Başvuru süresi geçtikten sonra düzeltme veya vazgeçme söz konusu olmuyor!

Yukarıda da ifade edildiği üzere, emtia stok beyanında düzeltme veya beyandan tamamen vazgeçme işleminin mutlak suretle başvuru süresi içerisinde (uzatma olmadığı takdirde 31 Mayıs 2023 günü sonuna kadar) yapılması gerekiyor. Başvuru süresi geçtikten sonra emtia stok beyanında düzeltme yapmak ve bu beyandan vazgeçmek mümkün bulunmuyor (GİB’in 12.11.2021 tarihli ve E-43370460-130[5300-6094]-131198 sayılı özelgesi).  

Ekonomim.com | Abdullah TOLU