5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre, 4/a (SSK) statüsündeki çalışanlara ödenen ücretler için toplam yüzde 34,75 oranında sosyal sigorta primi kesiliyor. Bu primin 14 puanı işçi payı, 20,75 puanı ise işveren payı olarak alınıyor.
5510 Sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 2008 yılından beri, vergi ve primlerini süresinde ödeyen işverenleri teşvik etmek amacıyla 5 puan prim indirimi uygulanıyor. Vergi ve primlerini düzenli ödeyen işverenlerden yüzde 20,75 yerine yüzde 15,75 oranında prim alınıyor.
YILLIK MALİYET 215 MİLYAR LİRA
Edinilen bilgilere göre, her 1 puanlık prim indiriminin devlete maliyeti 43 milyar TL’yi buluyor. Beş puanlık prim indirimi dolayısıyla devlet yılda 215 milyar liralık prim gelirinden vazgeçiyor.
KAMU HARCAMALARI REFORMU TEDBİRLERİ ARASINDA
Cumhurbaşkanı Yardımcılığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı başta olmak üzere ilgili bakanlıkların katılımıyla uzun süredir kamu harcamalarını azaltacak önlemler üzerinde çalışmalar yürütülüyor. Kamu harcamaları reformu kapsamında, devlet tarafından sağlanan tüm teşviklerin etkinliği analiz ediliyor.
Devlete 2024 yılı maliyeti 215 milyar lirayı bulan 5 puanlık prim teşvikleri de bu kapsamda masaya yatırıldı. Prim teşviki maliyetinin azaltılması konusunda çeşitli alternatifler üzerinde duruluyor. Tüm sektörlerde 1 puanlık indirim yapılması, maliyetlerde 43 milyar lira düşüş anlamına geliyor.
Beş puanlık prim teşvikinin Türkiye’de kayıt dışı istihdamın azaltılmasında büyük rol oynadığı değerlendiriliyor. Kayıt dışılığın halen yüksek olduğu sektörlerde prim teşvikinin aynen veya 1-2 puan azaltılarak devam ettirilmesi tartışılıyor. Kayıt dışılığın az veya hiç olmadığı sektörlerde prim teşvikinin tamamen kaldırılması, desteklenmesi istenen bazı sektörlerde ise aynı kalması görüşü ağır basıyor.
Konu henüz teknik komisyonda görüşülüyor. Teknik komisyonun çalışmasını tamamlamasının ardından ilgili bakan yardımcıları ve bürokratların katılımıyla değerlendirme yapılacak. Son olarak Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz başkanlığındaki Ekonomik Koordinasyon Kurulu’nda (EKK) değerlendirilecek. Prim teşviki uygulamasının değiştirilmesi kararı alınması halinde kanun çıkartılması gerekecek.
İŞVERENİN MALİYETİ ARTACAK
Beş puanlık prim indirimi işçiye ödenen toplam brüt ücret üzerinden yapılıyor. Asgari ücretli işçi için aylık 1000 TL, prime esas kazancı tavandan (150.187,50 TL) olan işçi için ise aylık 7.500 TL prim teşviki uygulanıyor.
Teşvikin tamamen kaldırıldığı sektörlerde işverenin işçi başına aylık maliyeti 1.000 TL ile 7.500 TL arasında artacak. Primde her 1 puanlık indirim halinde ise işverenin maliyetinde 200 TL ile 1.500 TL arasında artış olacak.
