6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nu uyarınca iş kaza, işyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli hâle getiren olay olarak tanımlanmıştır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca ise iş kazası,
a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
d) Emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hâle getiren olaydır.
Buna göre bir olayın iş kazası sayılabilmesi için kaza geçiren kişinin sigortalı olması, kaza sonucu bedenen veya ruhen bir zarar oluşması ve kaza ile sonuç arasında uygun bir illiyet bağının bulunması gerekir.
5510 sayılı Kanun'un 14'üncü maddesinde ise "Meslek Hastalığı" hüküm altındadır.
Meslek hastalığı, sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal engellilik halleridir.
Hem iş kazası hem de meslek hastalığı hallerinde işverenin 3 iş günü içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirim yapması zorunludur. Ancak ilgili 3 iş günlük süre iş kazası durumunda farklı, meslek hastalığı halinde farklı günden başlamaktadır.
2016/21 sayılı SGK genelgesi hükümlerine göre, iş kazası kazadan sonraki 3 iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmesi gerekmektedir.
Meslek hastalığı halinde ise, meslek hastalığının işveren tarafından öğrenildiğin günden başlayarak 3 iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirim yapılması gerekmektedir.
Örneğin, İşveren, 29 Temmuz 2024 tarihinde iş kazası geçiren işçi için en geç 1 Ağustos 2024 tarihine kadar bildirim yapmalıdır.
Ancak işveren 29 Temmuz 2024 tarihinde işçinin meslek hastalığına tutulduğunu öğrenseydi en geç 31 Temmuz 2024 tarihine kadar bildirim yapması gerekecekti.
İş kazası ve Meslek hastalığının bildirim süresine uymayan veya bildirim yapmayan işverenlere 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uyarınca işyerinde çalışan sigortalı sayısına ve işyerinin tehlike sınıfına göre değişen tutarlarda idari para cezası uygulanmaktadır.
Star | Resul KURT
